Wartości i zasady spółdzielcze a społeczeństwo obywatelskie i gospodarka społeczna

• Authors: Piechowski Adam

Title variants

EN

Cooperative values and principles versus civil society and social economy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Spółdzielczość – uważana za jeden z fi larów ekonomii społecznej i ważny element budowy społeczeństwa obywatelskiego – jest wskazywana rzadko lub wręcz pomijana w ofi cjalnych dokumentach dotyczących tych zagadnień. Celem artykułu jest wykazanie, że międzynarodowo uznane wartości i zasady spółdzielcze są zbieżne z wartościami ekonomii społecznej i z zasadami, na jakich opiera się funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego. W artykule omówiono genezę zasad spółdzielczych obecnych w różnych prądach ideowych w rozwoju historycznym spółdzielczości, ich ewolucję i próby skodyfi kowania przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy, aż do przyjęcia przezeń Deklaracji Spółdzielczej Tożsamości w 1995 r. W dalszej części zaprezentowano tę Deklarację, jej wpływ na międzynarodowe i krajowe akty prawne dotyczące spółdzielczości, próby jej adaptacji do potrzeb różnych branż spółdzielczych oraz rozpoczętą dyskusję nad koniecznością jej nowelizacji. W konkluzji podkreślono, że spółdzielczość jako element gospodarki społecznej i składowa społeczeństwa obywatelskiego może być efektywnym uzupełnieniem państwa, wolnego rynku – nadającym bardziej „ludzkie oblicze” efektom zglobalizowanej gospodarki.

EN

The cooperative movement, considered to be a pillar of social economy and an important element of civil society development, is often underestimated or slightly mentioned in the offi cial documents devoted to those issues. The paper demonstrates that internationally recognised values and principles of cooperative movement are in line with the values of social economy and with principles the civil society is based on. The article traces back the beginning of cooperative movement principles included in diff erent ideologies and their historical development, their evolution starting from the attempts to codify the principles by the International Cooperatives Alliance, until their approval in the form of Statement on the Cooperative Identity in 1995. The paper analyses the Statement, its impact on national and international legal regulations, its adaptation to the needs of various sectors of cooperatives economy and a new discussion about the necessity of its amendment. The author concludes that the cooperative movement, as an element of social economy and of civil society, can eff ectively supplement the state and free market, by yielding “human face” to the eff ects of globalised economy.

Keywords

PL

spółdzielnia; spółdzielczość; zasady spółdzielcze; społeczeństwo obywatelskie; gospodarka społeczna

EN

cooperative; cooperative movement; civil society; social economy

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
• Journal: Ekonomia Społeczna
• Year: 2013
• Issue: 1
• Pages: 34-47

Contributors

author

Piechowski Adam

• Spółdzielczy Instytut Badawczy Krajowej Rady Spółdzielczej

References

• Abramowski E. (pseud. Czajkowski M.A.) [1904], Socjalizm a państwo. Przyczynek do krytyki współczesnego socjalizmu, Polskie Towarzystwo Nakładowe, Lwów.
• Aschhoff G., Henningsen E. [1996], The German Cooperative System, Fritz Knapp Verlag, Frankfurt am Main.
• Birchall J. [1997], The international Co-operative Movement, Manchester University Press, Manchester and New York.
• Brodziński M.G. [2010], Spółdzielnie, ich członkowie i samorządy jako kapitał warunkujący przezwyciężenie kryzysu i odbudowę spółdzielczości wiejskiej w Polsce, ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Boczar K. [1991], Zasady spółdzielcze, Rocznik Spółdzielczego Instytutu Badawczego, Warszawa.
• Co-operatives in Enterprise Europe [2001], Dokument Konsultacyjny Komisji Europejskiej, w Polsce opublikowany jako Biała księga o przedsiębiorstwach spółdzielczych, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Warszawa.
• Demoustier D. [1984], Les coopératives de production, Editions La Découverte, Paris.
• Domagalski A. [2006], Wprowadzenie, [w:] K. Lachowski (red.), Odmienność podmiotów spółdzielczych od spółek prawa handlowego, Krajowa Rada spółdzielcza, Warszawa.
• Draperi J.-F. [2012], La république coopérative. Théories et pratiques coopératives aux XIXe et XXe siecles, Larcier, Bruxelles.
• Dyka S. (red.) [1998], Spółdzielczość we współczesnej gospodarce, Ofi cyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Evers A. [2008], Znaczenie kapitału społecznego dla zróżnicowanej struktury zasobów i celów przedsiębiorstw społecznych, [w:] J. J. Wygnański (red.), Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia kluczowych tekstów, FISE, Warszawa.
• Guidelines [2001], Guidelines Aimed at Creating a Supportive Environment for the Development of Cooperatives, UN doc. A/56/73-E/2001/68.
• Health and Social Care Cooperatives Knowledge Base Project [2007], Health and Social Care Cooperatives Knowledge Base Project, druk IHCO: KBP07. Quest. Assoc-ENG.
• Henry H. [2005], Guidelines for Cooperative legislation. Second revised edition, International Labour Offi ce, Geneva.
• Holec R. (red.) [1997], 150 Years of the Slovak Cooperative Movement. Victories and Defeats, Cooperative Union of the Slovak Republic,Bratislava.
• Jedliński A. [2010], Ustawa z 1920 roku na tle ówczesnych regulacji europejskich, Biuletyn Instytutu Stefczyka, nr 5.
• Komunikat Komisji [2004], Komunikat Komisji dla Rady I Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów o promowaniu spółdzielni w Europie, polski tekst [w:] O promowaniu spółdzielni w Europie, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
• Krajowy [2012], Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej, Zespół ds. rozwiązań systemowych ekonomii społecznej, Grupa ds. strategicznych, projekt (czerwiec), dostępne na : http://www.swr.pl/pliki/KPRES%5B8.06.2012%5D.pdf.
• Leś E. (red.) [2008], Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• MacPherson I. [1996], Co-operative Principles for the 21st Century, ICA, Geneva.
• MacPherson I., Yeo S. [2005], Pioneers of Co-operation, 160th Anniversary Refl ections on the Opening of the Toad Lane Store, Cooperative College, Manchester.
• Monitor Spółdzielczy [1999], Monitor Spółdzielczy nr 1 (28 lutego) (polski tekst Deklaracji Spółdzielczej Tożsamości).
• Münkner H.-H. (red.) [2001], Best Practice. Innovative Approaches to Co-operative Solutions of Housing Problems of the Poor, Marburg Consult fürSelbsthilfeförderung, Marburg.
• Münkner H.-H., Kowalak T. [2005], Annotiertes Genossenschaftsglossar,
• Marburg Consult für Selbsthilfeförderung, Marburg.
• Piechowski A. (red.) [2002], Promowanie spółdzielczości przez Międzynarodową Organizację Pracy, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
• Piechowski A. [2008a], Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne w Polsce. Tradycje i przykłady, [w:] E. Leś (red.), Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Piechowski A. [2008b], Wsparcie doradczo-fi nansowe przedsiębiorczości
• społecznej na przykładzie rozwiązań francuskich i włoskich, [w:] P. Chodyra i in. (red.), Obszary gospodarki społecznej. Doświadczenia Partnerstwa na Rzecz rozwoju Tu jest praca, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Piechowski A. [2010], Historyczny kontekst uchwalenia Ustawy z 29 października 1920, Biuletyn Instytutu Stefczyka, nr 5.
• Report [2012], Report from the Principles Work Group, [w:] ICA Extraordinary General Assembly 2012: Blueprint for a Co-operative Decade, International Co-operative Alliance, Geneva.
• Rhodes R., Mavrogiannis D. [1995], Thematic Guide to ICA Congresses 1895–1995, ICA, Geneva.
• Rodrigues R. [2001], The Second Cooperative Wave – A Shared Vision (published in 4 languages), FGV, Sao Paulo.
• Roelants B., Sanchez Bajo C. [2002], Un aperçu général de l’économie sociale, [w:] B. Roelants (red.), Un essai d’introduction a l’économie sociale en Europe, Praha.
• Rozporządzenie Rady [2003], Rozporządzenie Rady Nr 1435/2003/WE z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (SCE), polski tekst [w:] Jankowski J. (red.) [2006] Spółdzielnia europejska. Geneza, stan prawny, możliwości tworzenia w Polsce, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
• Stolińska-Janic J. (red.) [1997], Spółdzielcze formy gospodarowania, Warszawska Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Strategia wspierania [2005], Strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na lata 2007–2013, Ministerstwo Polityki Społecznej, Warszawa.
• Strategia wspierania [2008], Strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na lata 2009–2015, Załącznik do uchwały nr 240/2008 Rady Ministrów z dnia 4 listopada 2008 r., dostępne na:http://www.mpips.gov.pl/spoleczenstwo-obywatelskie/strategia-wspierania-rozwojuspoleczenstwa-obywatelskiego/.
• Study on the implementation [2010], Study on the implementation of the Regulation 1435/2003 on the Statute for European Cooperative Society (SCE), Cooperatives Europe, Euricse, Ekai.
• Szacka B. [2003], Wprowadzenie do socjologii, Ofi cyna Naukowa s.c., Warszawa.
• Tezy Programowe [2012], Tezy Programowe na V Kongres Spółdzielczości, Monitor Spółdzielczy nr 3.
• What is a cooperative bank? dostępne na: http://www.icba.coop/co-operative-bank/what-is-a-co-operative-bank.html.
• Wygnański J.J. (red.) [2008], Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia kluczowych tekstów, FISE, Warszawa.