Praefationes minores: prologi wewnętrzne w Ab urbe condita Liwiusza

• Authors: Pigoń Jakub

Title variants

EN

Praefationes minores: internal prologues in Livy’s Ab urbe condita

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Oprócz słynnej praefatio (maior), czyli autorskiego wprowadzenia do Ab Urbe condita jako całości, w zachowanej części dzieła Liwiusza można znaleźć też cztery prologi wewnętrzne (tu nazywane praefationes minores) . Pojawiają się one na początku księgi II, VI, XXI i XXXI . W niniejszym artykule najpierw krótko przedstawiono funkcję i tematykę prologów, zwłaszcza wewnętrznych, w historiografii grecko-rzymskiej; potem poddano obszerniejszej analizie cztery praefationes minores Liwiusza . Szczególną uwagę zwrócono na elementy łączące wewnętrzne prologi z wstępem do całego dzieła – takie jak pojęcia monumentum i memoria, a także metaforyka patrzenia i postrzegania . Zachowany u Pliniusza Starszego (HN praef . 16) fragment z późniejszej księgi Ab Urbe condita niemal na pewno również pochodzi z wewnętrznego prologu; jest prawdopodobne, że w zaginionych księgach Liwiusza (np . w ks . CXXI) znajdowały się kolejne praefationes minores .

EN

Apart from the famous praefatio (maior), Livy’s introduction to the Ab Urbe Condita as a whole, there are in the extant parts of this work four internal prologues (or praefationes minores), marking the beginnings of, respectively, books 2, 6, 21 and 31 . In the present paper a short overview of prologues, and especially internal prologues, in ancient historiography is followed by a more detailed discussion of the four Livian passages . Particular attention has been paid to those motifs and ideas which connect Livy’s internal prologues with his main praefatio – notably to the notions of monumentum, memoria, and the imagery of looking and perceiving . A fragment from a later book, preserved by Pliny the Elder (HN praef . 16), almost certainly comes from another internal prologue; it is probable that there were more praefationes minores in Livy’s lost books (e .g . in 121) .

Keywords

PL

Liwiusz (Titus Livius); historiografia antyczna; prologi dzieł historycznych; wypowiedzi programowe historyków

EN

Livy (Titus Livius); ancient historiography; historical prologues; historical writers’ programmatic statements

• Publisher: Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 95-112

Dates

published

2018

Contributors

author

Pigoń Jakub

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Arena V ., Libertas and the Practice of Politics in the Late Roman Republic, Cambridge 2012 .
• Avenarius G ., Lukians Schrift zur Geschichtsschreibung, Meisenheim am Glan 1956 .
• Cairns F ., Propertius, 2.30 A and B, „Classical Quarterly” 1971, 21, s . 204‒213 .
• Conte G .B ., Proems in the Middle, „Yale Classical Studies” 1992, 29, s . 147‒159 .
• Earl D ., Prologue-Form in Ancient Historiography, [w:] Aufstieg und Niedergang der römischen Welt, red . H . Temporini, seria I, t . 2, Berlin–New York 1972, s . 842‒856 .
• Feldherr A ., Spectacle and Society in Livy’s History, Berkeley 1998 .
• Georges K .E ., Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch, 8 . verbesserte und vermehrte Auflage von H . Georges, Hannover–Leipzig 1913 .
• Giua M .A ., Storiografia e regimi politici in Tacito, Annales IV, 32-35 , „Athenaeum” 1985, 63, s . 5‒27 .
• Griffin M ., Seneca: A Philosopher in Politics, Oxford 1976 .
• Halm C ., Rhetores Latini minores, Lipsiae 1863 .
• Havas L ., La conception organique de l’histoire sous l’Empire romain et ses origines, „Acta Classica Universitatis Scientiarum Debrecensis” 1983, 19, s . 99‒106 .
• Heldmann K ., Livius über Monarchie und Freiheit und der römische Lebensaltervergleich, „Würzburger Jahrbücher für die Altertumswissenschaft” 1987, 13, s . 209‒230 .
• Herkommer E ., Die Topoi in den Proömien der römischen Geschichtswerke, diss . Tübingen 1968 .
• Jaeger M ., Livy’s Written Rome, Ann Arbor 1997 .
• Janson T ., Latin Prose Prefaces. Studies in Literary Conventions, Stockholm 1964 .
• Joseph T .A ., The Metamorphoses of Tanta Moles: Ovid, Met. 15.765 and Tacitus, Ann. 1.11.1, „Vergilius” 2008, 54, s . 24‒36 .
• Klotz A ., Das Geschichtswerk des älteren Seneca, „Rheinisches Museum für Pilologie” 1901, 56, s . 429‒442 .
• Kraus Ch .S ., Livy: Ab Urbe Condita. Book VI, Cambridge 1994 .
• Kraus Ch .S ., ‘No Second Troy’: Topoi and Refoundation in Livy, Book V, „Transactions of the American Philological Association” 1994, 124, s . 267‒289 .
• Levene D .S ., Livy on the Hannibalic War, Oxford 2010 .
• Lieberg G ., Seefahrt und Werk. Untersuchungen zu einer Metapher der antiken, besonders der lateinischen Literatur. Von Pindar bis Horaz, „Giornale Italiano di Filologia” 1969, 21, s . 209‒240 .
• Livy, red . J .D . Chaplin, Ch .S . Kraus, Oxford 2009 (Oxford Readings in Classical Studies) .
• Luce T .J ., Ancient Views on the Causes of Bias in Historical Writing, „Classical Philology” 1989, 84, s . 16‒31 .
• Marincola J ., Authority and Tradition in Ancient Historiography, Cambridge 1997 .
• Moles J .L ., Livy’s Preface, [w:] Livy, red . J .D . Chaplin, Ch .S . Kraus, Oxford 2009, s . 49-87 (pierwodruk: „Proceedings of the Cambridge Philological Society” 1993, 39, s . 141‒168) .
• Oakley S .P ., A Commentary on Livy, Books VI-X, t . IV: Book X, Oxford 2005 .
• Pausch D ., Livius und der Leser. Narrative Strukturen in ab urbe condita, München 2010 .
• Pigoń J ., W kręgu pojęć politycznych Tacyta. Libertas – moderatio, Wrocław 1996 .
• Polleichtner W ., Fabius, Scipio, and the Sicilian Expedition: A Practical Lesson on Reading Thucydides, [w:] Livy and Intertextuality. Papers of a Conference Held at the University of Texas at Austin, October 3, 2009, red . W . Polleichtner, Trier 2010, s . 67‒92 .
• Porciani L ., La forma proemiale. Storiografia e pubblico nel mondo antico , Pisa 1997 .
• Rich J ., Structuring Roman History: The Consular Year and the Roman Historical Tradition , „Histos” 2011, 5, s . 1-43 (wcześniejsze wersje ukazały się w 1997 i 2009 r .; zob . Livy, red . J .D . Chaplin, Ch .S . Kraus, Oxford 2009, s . 118‒147) .
• Ruch M ., Le thème de la croissance organique dans le livre I de Tite-Live, „Studi Clasice” 1968, 10, s . 123‒131 .
• Stadter P .A ., The Structure of Livy’s History, [w:] Livy, red . J .D . Chaplin, Ch .S . Kraus, Oxford 2009, s . 91-117 (pierwodruk: „Historia” 1972, 21, s . 287‒307) .
• Strasburger H ., Die Wesensbestimmung der Geschichte durch die antike Geschichtsschreibung, Wiesbaden 1966 (Sitzungsberichte der Wissenschaftlichen Gesellschaft an der Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt/Main, t . V, 1966, nr 3) .
• The Fragments of the Roman Historians, red .T .J . Cornell, t . I-III, Oxford 2013 .
• Walbank F .W ., History and Tragedy, „Historia” 1960, 9, s . 216‒234 .
• Walker A .D ., Enargeia and the Spectator in Greek Historiography, „Transactions of the American Philological Association” 1993, 123, s . 353‒377 .
• Wirszubski Ch ., Libertas as a Political Idea at Rome During the Late Republic and Early Principate, Cambridge 1950 .
• Woodman A .J ., Rhetoric in Classical Historiography. Four Studies, London–Sydney 1988 .
• Woodman A .J ., Tacitus Reviewed, Oxford 1998 .