O stopniach naukowych i veniam legendi w II Rzeczypospolitej (Część I)

• Authors: Wojtczak Krystyna

Title variants

EN

Academic degrees and veniam legendi in Poland between 1919–1939 (Part I)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W II Rzeczypospolitej Polskiej prawo nadawania stopni naukowych należało wyłącznie do państwowych szkół akademickich wymienionych w obowiązujących w tym okresie ustawach o szkołach akademickich: z 1920 i 1933 r. Ustawy te nie normowały procesu studiów ani porządku studiowania. Szczegółowe uregulowanie tych zagadnień powierzały Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz szkołom akademickim w drodze statutu zatwierdzanego przez tegoż ministra. Szkoły akademickie nadawały dwa stopnie naukowe – niższy (licencjat, lekarz, magister) i wyższy (doktor) studentom danej szkoły akademickiej. Odejście od tego zastrzeżenia było możliwe w odniesieniu do niższego stopnia naukowego. Proces przejmowania szkół wyższych funkcjonujących na obszarach byłych państw zaborczych wymagał bowiem stworzenia warunków ukończenia studiów niższym stopniem naukowym już w warunkach niepodległej Rzeczypospolitej. W ówczesnej Polsce kształcono głównie w zakresie: prawa, teologii i nauk medycznych (lekarskich, dentystycznych, farmaceutycznych, weterynaryjnych), filozofii, nauk rolniczych i leśnych oraz nauk politechnicznych. W zakresie nie każdej z tych dziedzin wiedzy nabycie niższego stopnia naukowego prowadziło do ukończenia studiów, po spełnieniu warunków dodatkowych, ze stopniem naukowym doktora. Dziedziny nauki, w zakresie których możliwa była procedura doktoryzowania, określał Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, najczęściej na wniosek rady wydziałowej danej szkoły wyższej. Artykuł (części I) jest ilustracją ówcześnie przyjętych rozwiązań prowadzących do nabycia stopnia naukowego – zawiera ich analizę i ocenę. Jest także dobrą podstawą dla ustalenia, czy, a jeśli tak, to w jakim zakresie, aktualnie obowiązujące Prawo o szkolnictwie wyższym adaptowało wzorce z okresu Polski międzywojennej w zakresie kształcenia i nadawania stopni naukowych.

EN

Between 1919 and 1939, in so called interwar Poland, conferring academic degrees was the exclusive right of state universities and only those named in two laws on universities: one of 1920 and one of 1933. Those acts, however, neither regulated nor ordered the studying order, leaving the regulation of those matters to the Minister of Religious Denominations and Public Enlightenment, or the universities themselves, in statutes, which had nevertheless had to be endorsed by the same Minister. Universities conferred two types of academic degrees: a lower one of a licencjat (Bachelor), physician, or magister (Master) and a higher one, of a doctor. Both were conferred upon students of a given institution entitled to confer academic degrees. Exceptionally, a lower, and only a lower, degree could be granted to a student of another institution of higher education. This exception was allowed to facilitate obtainment of a lower degree by those who commenced studying for a degree at a university in still partitioned Poland, but were completing studies in an already independent Polish state. The main courses offered by universities in the interwar Poland included: law, theology and medicine (medical studies, pharmacy, dentistry and veterinary studies), philosophy, agriculture, forestry and technical sciences. Not every licencjat degree though, would open the doors to continuous education leading to the completion of a university education with a doctor’s degree. The procedures of studying and preparing for a doctorate were strictly followed and specified by the above mentioned minister, usually upon a request of the scientific council of a faculty of the university in question. This paper presents the solutions adopted in interwar Poland regarding the procedure leading to obtaining an academic degree, which are subsequently analysed and evaluated. At the same time it constitutes a good foundation for determining, upon its basis, whether and if, then to what extent, the currently binding law on higher education has drawn upon the models developed in the Second Republic of Poland 1919–1939, regarding higher education and academic degrees.

Keywords

PL

studia; niższe i wyższe stopnie naukowe; II Rzeczpospolita

EN

studies; higher and lower academic degrees; interwar Poland

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2014
• Issue: 3(7)
• Pages: 31-65

Contributors

author

Wojtczak Krystyna

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Krasowski K., Wydział Prawno-Ekonomiczny Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919–1939, w: Zarys dziejów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Poznańskiego w Poznaniu 1919–2004, pod red. K. Krasowskiego, Poznań 2004.
• Wojtczak K., Prawne determinanty procesu kształcenia w szkołach wyższych w latach 1920–1990 (Część I), „Studia Prawa Publicznego” 2013, nr 4.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

ISBN

978-83-232-2822-6

DOI

10.14746/spp.2014.3.7.2