Lokalna i ponadlokalne polityki rozwoju lokalnego – istota, rodzaje i spójność

• Authors: Andrzej Sztando

Title variants

EN

Local and Supra-local Policies of Local Development – the Essence, Types and Cohesion

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka rozwoju lokalnego była wielokrotnie podejmowana w literaturze przedmiotu. Liczne prace poświęcone mu koncentrują się na jego celach, czynnikach, stymulowaniu go i na jego pomiarze. Mimo to, jak dotąd, niewiele uwagi poświęcono pojęciu polityki rozwoju lokalnego prowadzonej przez władze lokalne. Kategorii polityk rozwoju lokalnego prowadzonych przez władze ponadlokalne w ogóle nie formułowano i nie omawiano. Polityki takie są jednak prowadzone w Polsce i za granicą, a ich znaczenie rośnie. Istnieje zatem potrzeba ich definiowania i charakteryzowania dla budowy aparatu pojęciowego wykorzystywanego w dyskursie naukowym, w praktyce projektowania i aplikacji tych polityk oraz w dydaktyce. Artykuł to próba odpowiedzi na to wyzwanie. Otwiera go prezentacja genezy i istoty lokalizmu oraz koncepcji rozwoju lokalnego. Następnie sformułowano pojęcia rozwoju lokalnego postrzeganego z perspektyw lokalnej i ponadlokalnej oraz omówiono paradygmat rozwoju lokalnego, jego znaczenie i pozycję wobec innych paradygmatów rozwoju. Bazując na lokalnej i ponadlokalnej perspektywach rozwoju lokalnego, sformułowano kategorie lokalnej (gminnej) oraz ponadlokalnych (regionalnej, państwowej i ponadpaństwowej) polityk rozwoju lokalnego i wskazano podmioty, które je prowadzą. Omówiono także cele i cechy tych polityk, sposoby ich prowadzenia oraz ich pozycje wobec innych polityk funkcjonalnych i horyzontalnych. W dalszej kolejności przedstawiono spójności wertykalną i horyzontalną ponadlokalnych polityk rozwoju lokalnego. W artykule wykorzystano metody badawcze krytycznej analizy literatury przedmiotu, indukcji, dedukcji i analogii.

EN

The local development issues were repeatedly discussed in the subject literature. Numerous works devoted to it focus on its objectives, factors and its measurement. Despite this, until now, a little attention has been paid to the category of local development policy pursued by local authorities. The categories of local development policies pursued by the supra-local authorities have not been formulated or discussed at all. Nevertheless, such policies are held in Poland and abroad, and their importance is growing. Thus, there is a need for their definement and characterizing for the construction of nomenclature used in academic discourse and in the practice of design and the application of these policies and in didactics as well. The purpose of this article is to answer this challenge. It opens with the presentation of the origin and the nature of localism and the idea of local development. Then the categories of the local development perceived from the local and supra-local perspectives have been formulated, as well as local development paradigm, its meaning and position in relation to other paradigms of development have been described. Based on local and supra-local perspectives of local development, the categories of local (municipal) and supra-local (regional, national and international) policies of local development have been formulated and the entities who pursue them have been pointed. Also the purpose and features of these policies, ways of their pursuing and their positions in relation to other functional and horizontal policies have been described. Next, the vertical and horizontal cohesion of supra-local policies of local development have been presented. The article uses the research methods of critical analysis of the subject literature, induction, deduction and analogy.

Keywords

PL

układ lokalny; rozwój lokalny; lokalna polityka rozwoju lokalnego; ponadlokalne polityki rozwoju lokalnego

EN

local system; local development; local policy of local development; supra-local policies of local development

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2017
• Volume: 9(45)
• Issue: 1
• Pages: 25-52

Contributors

author

Andrzej Sztando

• Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

References

• Accetturo A., De Blasio G., Policies for local development: An evaluation of Italy's „Patti Territoriali”, „Regional Science and Urban Economics” 42(2012), s. 15-26.
• Bagdziński S.L., Lokalna polityka gospodarcza, w okresie transformacji systemowej, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 1994.
• Bal-Domańska B., Bieńkowska A., Bank Danych Lokalnych informacyjnym wsparciem jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 3(2012), s. 28-41.
• Bartosiewicz B., Polityka rozwoju lokalnego w kurczących się małych miastach, w: Gospodarka przestrzenna. Aktualne aspekty polityki społeczno-gospodarczej i przestrzennej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2016.
• Benz A., The European Union as a loosely coupled multi-level system, w: Handbook on Multi-level Governance, red. H. Enderlein, S. Wälti, M. Zürn, Northtampton, Massachusetts: Edward Elgar Publishing Inc., 2010.
• Blakely E.J., Planning Local Economic Development: Theory and Practice, Thousand Oaks, London, New Delhi: SAGE 1994.
• Bober J., Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków: MSAP, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie 2013.
• Brol M., Polityka dochodowa gminy jako narzędzie interwencjonizmu samorządowego, w: Zachowania decyzyjne podmiotów gospodarczych, red. D. Kopycińska, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński 2006, s. 179-183.
• Brol R., Rozwój lokalny – nowa logika rozwoju gospodarczego, w: Gospodarka lokalna w teorii i w praktyce, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu 1998, s. 11-15.
• Casanova F., Desarrollo local, tejidos productivos y formación, Montevideo: Cinterfor, Organización Internacional del Trabajo 2004.
• Czyszkiewicz R., Redystrybucja czy rozwój? Polityka budżetowa gmin województwa zachodniopomorskiego, „Studia Regionalne i Lokalne” 3(29)/2007, s. 72-89.
• Deklaracja misji, Bruksela: Unia Europejska – Komitet Regionów 2009.
• Dembicka-Niemiec A., Szafranek E., Działania rewitalizacyjne w polityce rozwoju lokalnego i regionalnego, „Gospodarka Narodowa” 5(285)/2016, s. 115-139.
• Enriquez V.A., Hacia una delimitación conceptual del desarrollo regional/local, w: Desarrollo regional/local en El Salvador: retos estratégicos del siglo XXI, San Salvador: FUNDE 1997, s. 30-40.
• Filipiak B., Kogut M., Szewczuk A., Zioło M., Rozwój lokalny i regionalny, w: Uwarunkowania, finanse, procedury, Fundacja Na Rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005, s. 105-115.
• Frąckiewicz E., Polityka informacyjna samorządów terytorialnych w świetle badań empirycznych (przykład województwa zachodniopomorskiego), „Studia Regionalne i Lokalne” (15)/2004, s. 88-98.
• Gilowska Z., Polityka inwestycyjna gmin w 1991 r., Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 1992.
• Godard O., Le local sous influence, „Autogestion” 19(1985), s. 61-74.
• Governa F., Salone C., Territories in Action, Territories for Action: The Territorial Dimension of Italian Local Development Policies, „International Journal of Urban and Regional Research” 28(2004), no. 4, s. 796-818.
• Grosse T.G., Polski model polityki rozwoju a polityka Unii Europejskiej, w: System zarządzania rozwojem Polski, red. J. Górniak, S. Mazur, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2011, s. 166-189.
• Gruchman B., Postęp techniczny a rozwój lokalny w warunkach polskich, w: Rozwój gospodarki lokalnej w teorii i praktyce, red. B. Gruchman, J. Tarajkowski, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, IGP 1990, 114-126.
• Guerrerc C.M., Regional Development Strategies of a New Regional Government. The Junta de Andalucia 1984-1992, „Progress in Planning” 48(1997), s. 67-160.
• Hinderink J., Titus M.J., Paradigms of Regional Development and the Role of Small Centres, „Development and Change” 19(2008), s. 401-423.
• Hoeijmakers M., Local Health Policy Development Processes, Maastricht: Maastricht University 2005.
• Jewtuchowicz A., Strategie rozwoju dużych miast i ich wpływ na proces transformacji gospodarki, w: Strategie rozwoju wielkich miast, red. R. Domański, Biuletyn KPZK PAN, Warszawa 1995, s. 83-102.
• Klimska U., Polityka podatkowa gmin województwa lubelskiego w latach 1992-2001, „Studia Regionalne i Lokalne” 1(11)/2003, s. 149-170.
• Kokogiannis K., Globalization and local educational policy: A critical approach, w: Local In Global. Adult Learning and Community Development, red. A. Fragoso, E. Kurantowicz, E. Lucio-Villegas, Wrocław: University of Lower Silesia in Wrocław 2008, s. 164-174.
• Kudłacz T., Rozwój lokalny, w: Ekonomia społeczna a rozwój, red. J. Hausner, Kraków: MSAP, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie 2008, s. 105-126.
• Leksykon politologii, red. A. Antoszewski, R. Herbut, Wrocław: Atla 2 2004.
• Local Development Practices and Instruments and their Relationship to the Millennium Development Goals. A Synthesis of Case Studies from UNCDF Programmes in: Burkina Faso, Guinea, Mali, Niger and Senegal, New York: United Nations Capital Development Fund, 2006.
• Local Development, Institutions and Climate Change in Senegal. Situation Analysis and Operational Recommendations, Washington: The World Bank 2010.
• Markowski T., Zarządzanie rozwojem miasta, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.
• Marques H.R., Local development at a human scale, „Polis. Magazine of the Universidad Bolivariana” 22(2011), s. 2-10.
• Mifsud P., Mondialisation de l'économie et développement des territoires, w: Dynamiques des activités et évolution des territoires, red. B. Boureille, B. Guesnier, Potiers: Université Jan Monet St-Étienne 1994, s. 4-12.
• Mill J.S., Considerations on Representative Government. Chapter XV − Of Local Representative Bodies, Pennsylvania: The Pennsylvania State University 2004.
• Myna A., Rozwój lokalny, regionalne strategie rozwoju, regionalizacja, „Samorząd Terytorialny” 11(1998), s. 30-48.
• Nawrocka E., Regionalna i lokalna polityka turystyczna w Polsce w świetle filarów gospodarki opartej na wiedzy, w: Racjonalność w funkcjonowaniu organizacji. Rozwój przez wiedzę. red. P. Bernat, Z. Kulas, Nysa: PWSZ w Nysie 2011, s. 56-74.
• Ofiarska M., Ofiarski Z., Istota rozwoju lokalnego i źródła jego finansowania ze szczególnym uwzględnieniem Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych, w: Współpraca dla rozwoju. Samorząd terytorialny jako reżyser lokalnego rozwoju. Polityka społeczna jako instrument rozwoju, Szczecin: Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Szczecinie 2008, s. 68-81.
• Parysek J.J., Podstawy gospodarki lokalnej, Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza 1997.
• Pietrzyk I., Paradygmat rozwoju terytorialnego, w: Gospodarka i polityka regionalna okresu transformacji, red. W. Kosiedowski, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2001, s. 13-23.
• Pietrzyk I., Polityka regionalna Unii Europejskiej, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN 2001.
• Podstawka M., Rudowicz E., Wykorzystanie wybranych podatków lokalnych w kreowaniu polityki fiskalnej gmin, w: Polityki europejskie, finanse i marketing, Warszawa: Wydawnictwo SGGW 2010, s. 79-87.
• Polčse M., From regional development to local development. On the life, death and rebirth of regional science as a policy relevant science, Montréal: INRS-Urbanisation, Université du Québec 1999.
• Raport z postępu debaty nt. polityki spójności po 2013 r., przyjęty na posiedzeniu Komitetu Europejskiego Rady Ministrów, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2009.
• Rechul H., Polityka energetyczna gminy. Rozprawa doktorska, Katowice: Akademia Ekonomiczna w Katowicach 2010.
• Regulski J., Samorząd terytorialny: ku nowym formom zarządzania rozwojem, w: Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2011, s. 66-67.
• Rezsohazy R., Le développement des communautés, Louvain-la-Neuve: CIACO Editeur 1988.
• Rogers V., Reforming regional and local development policy in France, „Land Use Policy” 23(2006), s. 302-310.
• Rogowska M., Polityka rozwoju lokalnego – zarys nowych koncepcji, „Biblioteka Regionalisty” 11(2011), s. 229-238.
• Rosenfeld R.A., Reese L.A., Cross-Border Local Development Policy: An Examination of Spacial Patterns, „International Journal of Economic Development” 2(3)/2000, s. 440-472.
• Roth Ch., Schmid J., Multi-Level Governance in the European Employment and Labour Market Policy: A Conceptual Outline and Some Empirical Evidence, „German Policy Studies/Politikfeldanalyse” 1(2000), s. 92-130.
• Scaling Up Local Development Innovations, New York: UNDP - Bureau for Development Policy 2011.
• Smolorz B., Polityka ekologiczna gmin w warunkach rozwoju zrównoważonego, „Problemy Ekologii” 4(2008), s. 183-186.
• Spaans M., Spatial policy and instruments for competitive cities: an international comparison, „European Spatial Research and Policy” 12(2)/2005, s. 5-23.
• Sztando A., Efemerydy, katedry na pustyni i balasty w zarządzaniu rozwojem lokalnym małych miast, „Nauki o Zarządzaniu” 3(28)/2016, s. 105-124.
• Sztando A., Ponadlokalna perspektywa zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym na przykładzie małych miast, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2017.
• Tajikistan. Local Governance and Decentralization. Project Assessment, New York: UNDP − Bureau for Development Policy 2011.
• Ukraine. Local Governance and Decentralization. Project Assessment, New York: UNDP − Bureau for Development Policy 2011.
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2006, Nr 227, poz. 1658 ze zm.).
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2006, Nr 227, poz. 1658 ze zm.).
• Wasylewski R., Lokalna polityka społeczna, w: Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009, s. 351-360.
• Wojarska M., Szczebiot-Knoblauch L., Polityka ekonomiczna samorządu terytorialnego na przykładzie gmin województwa warmińsko-mazurskiego, w: Funkcjonowanie gospodarki polskiej w warunkach integracji i globalizacji, red. D. Kopycińska, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński 2005, s. 251-260.
• Wojtasiewicz L., Czynniki i bariery rozwoju lokalnego w aktualnej polityce gospodarczej Polski, w: Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i w praktyce, red. M. Obrębalski, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu 1996, s. 13-22.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2017.9.1-2