Wokół rozważań nad międzynarodowym systemem ochrony dóbr kultury w konfliktach zbrojnych

• Authors: Rutkowska Patrycja

Title variants

EN

Observations on the International System for the Protection of Cultural Property in Armed Conflicts

RU

К размышлениям о международной системе защиты культурных ценностей во время вооружённых конфликтов

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano ustanowiony pod auspicjami UNESCO międzynarodowy system ochrony dóbr kultury, w ramach którego objęto opieką i poszanowaniem dobra kultury znajdujące się w obszarze prowadzonych działań zbrojnych. Ponadto odniesiono się do trzech mechanizmów ochrony dóbr kultury w konfliktach zbrojnych, z których dwa (tj. ochrona specjalna i wzmocniona) nie cieszą zbyt dużym zainteresowaniem państw-stron konwencji, o czym świadczyć może niewielka liczba dóbr kultury nimi objęta. Za jedną z przyczyn niskiej efektywności ochrony dóbr kultury uznano zawartą w konwencji haskiej z 1954 r. konieczność wojskową, która często stanowi argument dla naruszania przez strony konfliktu zasady poszanowania dóbr kultury.

EN

The article outlines the international system for the protection of cultural property set up by UNESCO, under which cultural property located in a war zone is subject to protection and due care by the belligerent parties. Moreover, three levels of protection of cultural property in armed conflicts are presented, two of which – special protection and enhanced protection – are not widely used by the signatories of the 1954 Hague Convention, as evidenced by a limited number of cultural objects that have been chosen to be covered under those protection levels. One of the reasons for the low effectiveness of legislation pertaining to the protection of cultural property has been the inclusion of the concept of military necessity to the text of the Hague Convention, which is often invoked by warring factions as the justification for the violations of their duty of protecting cultural heritage.

Keywords

PL

zagrożenia; konflikt zbrojny; ochrona dóbr kultury; konieczność wojskowa; siły zbrojne; UNESCO

EN

threats; armed conflict; protection of cultural property; military necessity; armed forces; UNESCO

• Publisher: Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach
• Journal: De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności
• Year: 2018
• Issue: 2(4)
• Pages: 158-173

Dates

published

2019-01-20

Contributors

author

Rutkowska Patrycja

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Historycznych i Społecznych

References

• BBC. 15.01.2005. Army base ‘has damaged Babylon. W http://news.bbc.co.uk/2/hi/ middle_east/4177577.stm (12.10.2018).
• BBC. 10.07.2014. How Syria’s ancient treasures are being smashed. W https://www.bbc.com/ news/magazine-28191181 (3.11.2018).
• BBC. 24.08.2015. Palmyra’s Baalshamin temple ‘blown up by Is’, https://www.bbc.com/ news/world-middle-east-34036644 (4.11.2018).
• CNN. 31.07.2009. U.S. Troops accussed of damaging Babylon’s ancient wonder. W http://edition.cnn.com/2009/WORLD/meast/07/31/iraq.babylon.damage/.
• Drugi Protokół sporządzony w Hadze dnia 26 marca 1999 r., do Konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisanej w Hadze dnia 14 maja 1954 r., Dz. U.2012 nr 248.
• Final Report on Damage Assessment in Babylon. W http://ghn.globalheritage fund.com/ uploads/documents/document_2106.pdf.
• Forrest Craig J.S. 2007. “The doctrine of military necessity and the protection of cultural property during armed conflicts”. California Western International Law Journal Vol. 37: 177-219.
• Gąska Marek. 2009. „Ochrona dóbr kultury w czasie konfliktów zbrojnych i w sytuacjach kryzysowych” W Gardocka Teresa. Prawna ochrona dóbr kultury. Toruń.
• Henckaerts Jean-Marie, Doswald-Beck Louise. 2005. Customary International Humanitarian Law, Volume I: Rules. International Commitee of the Red Cross.
• Henckaerts Jean-Marie. Studium poświęcone międzynarodowemu prawu humanitarnemu: wkład w zrozumienie i poszanowanie zasad prawa dotyczących konfliktu zbrojnemu. W https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/pol-irrc_857_henckaerts.pdf.
• Henckaerts Jean-Marie. 1999. “New rule for the protection of cultural property in armed conflict”, International Review of the Red Cross No. 835.
• Hladik Jan. 1999. “The 1954 Hague Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict and the Notion of Military Necessity”. International Review of the Red Cross No.835 W https://www.icrc.org/en/doc/resources/documents/article/ other/57jq39.htm.
• International Register of Cultural Property under Special Protection 2015. W http://www.une sco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/pdf/Register2015EN.pdf.
• Jankowska-Sabat Monika. 2013. „Wzmocniona ochrona dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego – propozycja listy polskich obiektów”. Acta Uniwersitatis Wratislaviensis Nr 315/1: 157-174.
• Karlikowska Róża. 2016. „Ochrona wzmocniona dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego – znaczenie, ograniczenia i perspektywy zastosowania”. Problemy współczesnego prawa międzynarodowego, europejskiego i porównawczego Nr 14: 28-52.
• Kołodziejska Anna. 2010. Kształtowanie się poglądów na ochronę dóbr kultury na wypadek wojny na przestrzeni dziejów – zarys problematyki. Rocznik Lubelski (Nr 36): 145-167.
• Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z Regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga 14.05.1954 r., Dz. U. z 1957 r. nr 46, poz. 212.
• Kowalski Wojciech. 1984. „Praktyczna realizacja konwencji haskiej z 1954 r.” Ochrona Zabytków nr 3: 171-177.
• Kulpa Anna. 2012. „Ochrona dóbr kultury w trakcie konfliktów zbrojnych”. Refleksje Nr 6: 79-100.
• Łaski Piotr. 2011. „Uwagi na temat konieczności wojskowej w prawie konfliktów zbrojnych”. ZN Akademii Marynarki Wojennej Nr 3: 215-228.
• Malinowski Kazimierz. 1977. Międzynarodowy charakter ochrony zabytków. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (Nr 6): 64-70.
• Marcinko Marcin. 2015. Między humanitaryzmem a koniecznością wojskową – znaczenie zasady proporcjonalności w planowaniu i prowadzeniu operacji militarnych. Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego (Nr 6): 183-205.
• Milligan Ashlyn. Targeting cultural property: The role of international law. W https://jpia.princeton.edu/sites/jpia/files/2008-5.pdf (1.12.2018).
• Nahlik Stanisław E. 1958. Grabież dzieł sztuki: rodowód międzynarodowy. Wrocław-Kraków: Ossolineum.
• O’Keefe Roger, Peron Camille, Musayev Tofig, Ferrari Gianluca. 2016. Protection of cultural property. Military Manual. UNESCO. W https://unesdoc-beta.unesco.org/ark:/48223/ pf0000246633.
• Pomian Krzysztof. 2010. Narodziny i przemiany dziedzictwa europejskiego. W Dołowy-Rybińska Nicole. Gronowska Anna, Karpowicz Agnieszka. Sploty kultury. Wydawnictwo UW.
• Przyborowska-Klimczak Anna. 2011. Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XIX i XX wieku. Lublin.
• Sałaciński Krzysztof. 2015. Dziedzictwo kultury w konfliktach zbrojnych – prawo, praktyka, nowe wyzwania. W Mikos-Skuza Elżbieta, Sałaciński Krzysztof (red.). Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego, 60 lat konwencji haskiej i 15 lat jej protokołu dodatkowego, 15-61, Warszawa.
• Schreiber Hanna. 2014. Komentarz do Konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z Regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokołem dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego. W Zalasińska Katarzyna (red.). Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz. Lex (3.11.2018).
• Subject: Military necessity. W Wolfrum Rudiger (red.). The Max Planc Encyclopaedia of Public International Law. New York 2012.
• The Guardian. 19.08.2015. Beheaded Syrian scholar refused to lead Isis to hidden Palmyra antiquities. W https://www.theguardian.com/world/2015/aug/18/isis-beheads-archaeologist-syria.
• The Guardian. 1.09.2015. ISIS destruction of Palmyra’s Temple of Bel Revealed in Satellite Images. W https://www.theguardian.com/world/2015/sep/01/satellite-images-reveal-isis-destruction-of-palmyras-temple-of-bel (4.11.2018).
• Toman Jiri. 1996. The protection of cultural property in the event of armed conflict, Dartmouth Publishing Company.
• Tsongas Galen. 2018. “Iconoclasm: ISIS and Cultural Destruction”. Global Societies Journal No. 6(1): 14-28.
• Vrdoljak Ana Filipa. 2001. Cultural heritage in Human Rights and Humanitarian Law. W Ben-Naftali Orna. International Humanitarian Law and International Human Rights Law, Oxford Scholarship Online.
• Zalasińska Katarzyna. 2015. Drugi Protokół do konwencji haskiej – wyzwania dla systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce. W Mikos-Skuza Elżbieta, Sałaciński Krzysztof (red.). Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego, 60 lat konwencji haskiej i 15 lat jej protokołu dodatkowego, 167-174. Warszawa.
• Zeidler Kamil. 2003. „Prawna ochrona zabytków na wypadek wojny”. Ochrona Zabytków Nr 1-2: 116-121.
• Zeidler Kamil. 2007. Prawo ochrony dziedzictwa kultury. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.