Kształtowanie się współczesnej koncepcji polskiego systemu szkolnictwa muzycznego w latach 1945–1959 w kontekście dyskusji środowiskowych

• Authors: Domagała Jarosław

Title variants

EN

Shaping the Contemporary Concept of the Polish Music Education System from 1945-1959 in the Context of Community Discussions

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

In the period after World War II, a new three-tier organization of music education was intro-duced in Poland. In 1945, schools were divided into music schoolsoflowerdegree, middle degree schools and music colleges and academies as higher music education. There were also music appreciation schools The solutions adopted were largely based on the patterns that exi-sted in the Union of Soviet Socialist Republics. The three-tier structure enabled – according to the designers of this model – to adapt teaching to new needs and specialize depending on the student’s level of talent. However, the introduction of new organizational solutions faced dif-ficulties, some of the music community questioned the scope, pace and nature of the changes. A separate position was presented by many recognized Polish musicians and teachers. Music schools introduced the new teaching structure in a slow and often reluctant manner. As a result of the pedagogical discussion in the late 1940s and early 1950s, the Ministry of Culture and National Heritage introduced quite significant changes. Although the three-tier structure was retained, music appreciation schools were closed.In the 1950s, intensive efforts were undertaken at the Ministry of Culture and Science to analyze the problems of the Polish model of music education and prepare new structural solutions. Outstanding representatives of Polish musical life took part in these. A number of systemic difficulties were noticed, including students overburdened with studies, high drop-out rates, and artificial separation of the stages of education. New concepts for the organization of education were presented, frequently with references to the old, pre-war solutions, which were appreciated as already tested and more effective. Some outstanding musicians and teachers presented their critical standpoints in the music press. Despite the unequivocal position of many representatives of the pedagogical and music community, the authorities of the Ministry of Culture and National Heritage lacked the determination and sufficient courage to carry out a fundamental reform of the Polish model of music education. Legal acts were prepared and published in which the then current model of education was maintained. Primary music schools of the first degree were provided functions of music appreciation education, and second-degree schools were assigned professional functions.This article is the first attempt to show the circumstances of implementing a new model of music education in Poland. It shows the reaction of the pedagogical and musical community as well as the continuous structural problems. The article was prepared with the use of extensive archival sources, press articles and legal documents.

Keywords

PL

edukacja muzyczna; szkolnictwo muzyczne; historia edukacji; system szkolnictwa muzycznego

EN

music education; music schools; history of education; music education system

• Publisher: Uniwersytet Pomorski w Słupsku
• Journal: Ars inter Culturas
• Year: 2020
• Issue: 9
• Pages: 141-166

Dates

published

2021-01-29

received

2020-08-04

accepted

2020-11-26

Contributors

author

Domagała Jarosław

References

• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Departament Muzyki, Ustrój szkolnictwa muzycznego (Referat) 1945 r., sygn. 197.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Departament Muzyki, Szkoły muzyczne (Sprawozdania z działalności, projekt statutu, korespondencja), 1945 r., sygn. 198.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Departament Muzyki, Zjazd dyrektorów państwowych szkół muzycznych (Protokół, sprawozdanie) 1945 r., sygn. 210.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Departament Szkolnictwa Artystycznego, Wydział Organizacyjno-Administracyjny, Protokoły posiedzeń poszczególnych sekcji Komisji Ustrojowo-Programowej Szkolnictwa Artystycznego (1948 r.), sygn. 10.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Departament Szkolnictwa Artystycznego, Wydział Organizacyjno-Administracyjny, Protokoły posiedzeń Zespołu Pracowników MKiS dla opracowania projektu dekretu o organizacji sztuki i wyższego szkolnictwa artystycznego 1948-1949, sygn. 11.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Centralny Zarząd Szkół Artystycznych, Wydział Organizacji Szkół, Protokoły posiedzeń Kolegium Centralnego Zarządu Szkół Artystycznych, 1955 r., sygn. 2.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Centralny Zarząd Szkół Artystycznych, Wydział Organizacji Szkół, Protokoły posiedzeń Kolegium Centralnego Zarządu Szkół Artystycznych 1958-1959, sygn. 3.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Centralny Zarząd Szkół Artystycznych, Wydział Organizacji Szkół, Pisma okólne 1952-1957, sygn. 25.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Centralny Zarząd Szkół Artystycznych, Wydział Szkolnictwa Muzycznego, Protokoły posiedzeń Sekcji Szkolnictwa Muzycznego Komisji Ustrojowo-Programowej 1956-1959, sygn. 52.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Zarząd Szkół Artystycznych, Wydział Szkolnictwa Muzycznego, Szkolnictwo muzyczne. Referat (1961 r.), sygn. 151.
• Akta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Zarząd Szkół Artystycznych, Wydział Szkolnictwa Muzycznego, Szkolnictwo muzyczne w Polsce w okresie 1944-1958. Referat (1966 r.), sygn. 152.
• Archiwum Akademii Muzycznej w Krakowie
• Akta osobowe J. Miketty, sygn. 227/P, Ankieta personalna z 18 października 1953 r.
• Dekret z dnia 16 września 1953 r. o szkolnictwie artystycznym (Dz.U. 1953 nr 43, poz. 212).
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 7 grudnia 1945 r. w sprawie ustroju specjalnego szkolnictwa muzycznego (Dz.U. 1946 nr 1, poz. 2).
• Rozporządzenie MKiS z dnia 30 sierpnia 1946 r. w sprawie tygodniowego wymiaru godzin nauczania w Państwowych Szkołach Muzycznych (Dz.Urz. MKiS 1946 nr 4, poz. 2).
• Rozporządzenie MKiS z dnia 3 lutego 1950 r. w sprawie organizacji państwowych podstawowych szkół muzycznych (Dz.U. 1950 nr 7, poz. 75).
• Rozporządzenie MKiS z dnia 24 lutego 1950 r. w sprawie nadawania prywatnym szkołom artystycznym uprawnień państwowych szkół artystycznych (Dz.U. 1950 nr 9, poz. 94).
• Zarządzenie MKiS z dnia 6 lipca 1945 r. o powołaniu Komisji Programowej Szkolnictwa Muzycznego (Dz. Urz. MKiS 1946 nr 1, poz. 8).
• Zarządzenie MKiS z dnia 1 września 1946 r. w sprawie planów nauczania, warunków przyjęcia oraz programów egzaminów wstępnych i końcowych w szkołach muzycznych niższych, średnich, wyższych i umuzykalniających (Dz.Urz. MKiS 1946 nr 4, poz. 8).
• Zarządzenie MKiS z dnia 15 października 1946 r. w sprawie programów nauczania w szkołach muzycznych (Dz.Urz. MKiS 1946 nr 4, poz. 11).
• Zarządzenie MKiS z dnia 21 września 1948 r. o powołaniu Komisji Ustrojowo-Programowej Szkolnictwa Artystycznego (Dz.Urz. MKiS 1948 nr 6–10 (15-19), poz. 67).
• Zarządzenie MKiS z dnia 19 grudnia 1949 r. w sprawie nadania nazw przejętym przez Państwo samorządowym szkołom artystycznym (Dz.Urz. MKiS 1950 nr 1, poz. 7).
• Zarządzenie MKiS z dnia 10 stycznia 1950 r. w sprawie przejęcia na własność Państwa niektórych prywatnych szkół artystycznych (Dz.Urz. MKiS 1950 nr 1, poz. 10).
• Zarządzenie MKiS z dnia 11 stycznia 1950 r. w sprawie nadania nazw przejętym przez Państwo prywatnym szkołom artystycznym (Dz.Urz. MKiS 1950 nr 1, poz. 11).
• Zarządzenie MKiS z dnia 28 maja 1951 r. w sprawie przejęcia na własność Państwa niektórych prywatnych szkół muzycznych I i II stopnia.
• Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 9 lutego 1954 r. w sprawie ustroju szkół muzycznych I i II stopnia z dnia 9 lutego 1954 r. (M.P. 1954 nr 20, poz. 346).
• Zarządzenie nr 172 MKiS z dnia 30 sierpnia 1958 r. w sprawie ustroju szkół muzycznych I i II stopnia (Biuletyn MKiS 1958 nr 13, poz. 139).
• Zarządzenie nr 90 MKiS z dnia 22 maja 1959 r. w sprawie wysokości i sposobu stosowania opłat na pokrycie zużycia instrumentów muzycznych w państwowych szkołach muzycznych I stopnia oraz w państwowych ogniskach muzycznych (Biuletyn MKiS 1959 nr 10, poz. 90);
• Pismo okólne MKiS z 6 maja 1949 r. Nr SO-3380/49 w sprawie wytycznych organizacyjnych roku szkolnego 1949/1950 (Dz.Urz. MKiS 1949 nr 2, poz. 33).
• Pismo okólne MKiS z dnia 29 sierpnia 1949 do Nr. SO-3380/49 (Dz.Urz. MKiS 1949 nr 4, poz. 67)
• Informator o szkolnictwie artystycznym na rok 1958/59 (Biuletyn MKiS 1958 nr 7, poz. 71).
• Dziębowska, Elżbieta, red. Encyklopedia Muzyczna. Kraków: PWM, 2000.
• Artykuły i opracowania
• Dąbrowski, Mirosław. „Aktualne problemy szkolnictwa muzycznego”. Ruch Muzyczny 3 (1957): 5-8.
• Dąbrowski, Mirosław. „Sprawa reformy szkolnictwa muzycznego”. Muzyka 2 (1950): 8.
• Drobner, Mieczysław. „O szkołach muzycznych I stopnia i o ogniskach muzycznych”. Muzyka 1-2 (1956): 49-51.
• Drzewiecki, Zbigniew. „W sprawie centralnej rady muzycznej”. Ruch Muzyczny 5 (1945): 3-4.
• Gabryś, Jerzy. Polskie szkolnictwo muzyczne w latach 1945-1970. Warszawa, AMFC, 1999.
• Jankowski, Wojciech. Polskie szkolnictwo muzyczne. Geneza i ewolucja systemu. Warszawa, AMFC, CEA, 2002.
• Kurpisz-Stefanowa, Irena. „Refleksje na temat reformy szkolnictwa muzycznego”. Ruch Muzyczny 12 (1947): 4-5.
• L. Z. „Szkolnictwo muzyczne w ZSRR”. Ruch Muzyczny 15 (1949): 34-35.
• Łobaczewska, Stefania. „O konieczności reformy w naszym szkolnictwie muzycznym”. Ruch Muzyczny 2 (1945): 4-8.
• Łobaczewska, Stefania. „Szkolnictwo muzyczne”. Ruch Muzyczny 11-12 (1946): 24-28.
• Miketta, Janusz. „Reforma szkolnictwa muzycznego”. Ruch Muzyczny 11 (1947): 2-5.
• Millati, Wiesław. „Organizacja szkolnictwa artystycznego w Polsce”. Materiały pomocnicze dla nauczycieli szkół i ognisk artystycznych COPSA 141 (1972): 37.
• Rieger, Adam. „Jak zapewnić naszym dzieciom właściwe wykształcenie muzyczne”. Poradnik Muzyczny 1 (1947): 9-10.
• Rieger, Adam. „Jak zapewnić naszym dzieciom właściwe wykształcenie muzyczne”. Poradnik Muzyczny 2 (1947): 5-7.
• Rieger, Adam. „Szkolnictwo muzyczne I i II stopnia. Cyfry i refleksje”. Ruch Muzyczny 9 (1957): 11, 13.
• Rieger, Adam. „Szkolnictwo muzyczne I i II stopnia. Cyfry i refleksje (dokończenie)”. Ruch Muzyczny 10 (1957): 12, 16, 18.
• Rudziński, Witold. „Szkoła Umuzykalniająca (Czym jest, a czym być nie powinna)”. Ruch Muzyczny 17-18 (1946): 10-13.
• Rudziński, Witold. „Wariacje na przykry temat. Artykuł dyskusyjny”. Ruch Muzyczny 20-21, (1946): 10-12.
• Rutkowski, Bronisław. „Pedagogika muzyczna w Polsce na rozdrożu”. Ruch Muzyczny 9 (1957): 4.
• Śledziński, Stefan. „Niektóre zagadnienia szkolnictwa muzycznego”. Muzyka 9-10 (1954): 41-43.
• Wierszyłowski, Jan. „Szkolnictwo muzyczne”. W Polska współczesna kultura muzyczna 1944-1964, red. E. Dziębowska, 195-197. Kraków: PWM, 1968.