Młodopolski Leon Schiller

• Authors: Sobieraj Tomasz

Title variants

EN

Young Poland’s Leon Schiller

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł analizuje związki myśli teatralnej Leona Schillera z Młodą Polską. Ten najwybitniejszy polski inscenizator pierwszej połowy XX wieku kształtował swój światopogląd estetyczny w klimacie intelektualnym Wielkiej Reformy Teatru (m.in. pod wpływem Edwarda Gordona Craiga), a jego projekt metateatralny wyrastał na gruncie młodopolskiej filozofii, teorii i estetyki teatru. Ideą przewodnią Schillera była wizja nowego, autonomicznego teatru, zrywająca z estetyką sceny iluzyjnej XIX-wiecznego teatru mieszczańskiego, a także naturalizmu. Artystą szczególnie przez Schillera wielbionym był Stanisław Wyspiański, w którego praktyce twórczej dostrzegał on formę teatru monumentalnego. Zarys koncepcji tego teatru przedstawił Schiller w tekstach opublikowanych już w schyłkowej fazie Młodej Polski. Po okresie fascynacji lewicową formułą teatru zaangażowanego artysta wracał w czasie okupacji do doświadczeń metafizycznych, które przejawiały się w koncepcji teatru jako sacrum.

EN

The paper analyses the connections between Leon Schiller’s theatrical thought and Young Poland. The most eminent stage manager of the first half of the 20th c. shaped his aesthetic worldview in the intellectual ambience of the Great Theatre Reform (influenced by, e.g., Edward Gordon Craig), while his metatheatre project grew on the grounds of Young Poland’s philosophy, theory and aesthetics of theatre. Schiller’s leading idea was a vision of a new, autonomous theatre that breaks with the aesthetics of the 19th c. middle-class illusory stage theatre and also with naturalism. The artist that Schiller lavishly praised was Stanisław Wyspiański, in the practice of whose he discerned a form of monumental theatre. An outline concept of the theatre was presented by Schiller in papers published toward the decline of Young Poland. After a period of fascination with the leftist formula of committed theatre, the artist returned in the times of war to the metaphysical experiences that manifested in the concept of theatre perceived as sacrum.

Keywords

PL

Młoda Polska; teatr autonomiczny; reżyseria; metafizyczność; inscenizacja

EN

Young Poland; autonomous theatre; direction; metaphysics; theatre production

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2021
• Volume: 112
• Issue: 4
• Pages: 147-163

Dates

printed

2021-12-20

Contributors

author

Sobieraj Tomasz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2021.4.8