Początki tworzenia polskich urzędów konsularnych w Unii Południowej Afryki

• Authors: Arkadiusz Żukowski

Title variants

EN

The Beginnings of the Polish Consular Posts in the Union of South Africa

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article focuses on circumstances connected with establishing consular posts of the Republic of Poland in the Union of South Africa. Their beginnings have fallen at the turn of 20's and 30's of the 20th century. The subject has not been yet investigated by foreign scholars. In Polish scientific literature still exists quite big discrepancies concerning even basic facts. The main reasons for establishing Polish consular post in the Union were political (will to posses colonies and to play superpower role in international relations), economic (raw materials, market for Polish goods) and demographic (settlement of Poles) nature. Initially Polish interests in the Union were represented by Polish Consul General in London. After disputes in the Polish Parliament and adoption of Polish foreign policy strategy it was decided to establish consular post in Cape Town. Polish authorities conferred the post of highest consular rank - Consulate General (1929) what meant special significance in creation of Polish - South African political and economic relations. The main task of the consulate was to promote Polish foreign trade and also maritime matters, public relations and care of Polish citizens. Due to lack of proper activity the Consulate General in Cape Town was reduced to the Consulate Honorary (1931) and then to the Consular Agency (1934). However during holding the function of consul by Jan Majewski and his predecessor Cyril Caro dynamic activity of the consular post was noted with straightening its staff. In 1938 Consular Agency was transformed into Consulate Honorary and a year later in Consulate. Moreover, after years of long efforts, Consular Agency in Johannesburg was opened (1938). The outbreak of the Second World War caused personal changes in the existing consular posts, but first and foremost initiated the process of establishing new consular posts: Consulate General in Pretoria (1940/1941) and Consular Agency in Durban (1942), since 1943 Consulate).

Keywords

EN

South Africa; Polish Diplomacy

• Publisher: Instytut Nauk Politycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Forum Politologiczne
• Year: 2006
• Volume: 3 - Kontakty polsko-afrykańskie. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość
• Pages: 101-122

Contributors

author

Arkadiusz Żukowski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Amb. RP Londyn, syg. 480. Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, syg. 3320.
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, syg. 3332.
• Archiwum Zjednoczenia Polskiego w Południowej Afryce w Johannesburgu, List E. de Viriona, prezesa Rady Polonii Afryka Południe do Marszałka Senatu RP; List prezesa Stowarzyszenia Polskiego w Natalu do ambasadora RP w Gaborone.
• Białas T., Liga Morska i Kolonialna, Gdańsk 1983.
• Cape Archives - Cape Town, KAB, PIO 578, 25521 E, Passenger's Declaration Form.
• Essen A., Polska a Mała Ententa 1920-1934, Warszawa - Kraków 1992.
• "Government Gazette" 21.06.1929, No. 1091.
• "Government Gazette" 15.01.1932, No. 32.
• "Government Gazette" 25.02.1932, No. 1531.
• "Government Gazette" 11.03.1938, No. 387.
• "Government Gazette" 28.07.1939, No. 1116.
• "Government Gazette" 10.11.1944, No. 1905.
• "Government Gazette" 10.11.1944, No. 1906.
• Fudakowski Z., Polacy w Afryce Południowej przed II wojną światową, Johannesburg 1983. Fudakowski Z., Reminiscences, Johannesburg 1989.
• Imperial conference 1926. Inter-Imperial Relations Committee. Report, http://www.foundingdocs.gov.au/resources/transcripts/cth11_doc_1926.pdf.
• Korabiewicz W., Gdzie słoń a gdzie Polska, Warszawa 1980. „Komunikat Stowarzyszenia Polskiego w Cape Province" luty – marzec 1997, nr 6.
• Królikowski R., Operation Polejump, „Zeszyty Historyczne" 1968, z. 14.
• Loth J., Kronika podróży przez ląd afrykański od Przylądka Dobrej Nadziei do Morza Śródziemnego, „Przegląd Geograficzny" 1930, z. 1-2.
• Kupiecki R., Szczepanik K., Polska polityka zagraniczna 1918-1994, Warszawa 1995.
• Łossowski P., Dyplomacja Drugiej Rzeczypospolitej. Z dziejów polskiej służby zagranicznej, Warszawa 1992.
• Majewski J., Returns. Polish Consulate in Cape Town, „The Cape Times" 05.09.1936.
• Michowicz W., Organizacja polskiego aparatu dyplomatycznego w latach 1918-1939, w: Historia dyplomacji polskiej 1918-1939, pod red. P. Łos-sowskiego, t. 4, Warszawa 1995.
• Modern History Sourcebook. Statute of Westminster 1931, http://www.fordham.edu/halsall/mod/1936westminster.html.
• Muller M.E., Suid-Afrika se buitelande verteenwoordiging (1910-1972), M.A. dissertation, University of Pretoria, Pretoria 1975.
• Mycielski hr. Stanisław, Czy wiesz, kto to jest ?, pod red. S. Łozy, t. 2, Warszawa 1938.
• Mycielski S., Ku dżungli afrykańskiej, „Kurier Literacko-Naukowy" 1931.
• Mycielski S., Pogoń autem za królem dżungli, „Kurier Literacko-Naukowy" 1932.
• Mycielski S., Ostatnie strzały w głębi Afryki, „Kurier Literacko-Naukowy" 1932.
• Mycielski S., W sercu dżungli, Poznań 1932.
• Notatka informacyjna o Republice Południowej Afryki i stosunkach polsko-południowoafrykańskich, opr. J. Wieliński, Departament Afryki, Azji, Australii i Oceanii MSZ, Warszawa 19.04.1997 r.
• Pałyga E.J., Kształtowanie się stosunków dyplomatycznych Polski z pań¬stwami Afryki, „Przegląd Orientalistyczny" 1981, nr 2.
• Pałyga E.J., Stosunki dyplomatyczno-konsularne Drugiej Rzeczpospolitej z krajami Afryki, „Przegląd Orientalistyczny" 1973, nr 3.
• Pałyga E.J., Stosunki konsularne Drugiej Rzeczpospolitej, Warszawa 1970.
• Podróż uczonych polskich po Afryce, „Wychodźca" 1929, nr 51.
• „Polacy Zagranicą" 1934, nr 12.
• Polish Consulate Abolished, „The Cape Times" 25.10.1934.
• Polonia Zagraniczna 1929-1954, Londyn 1955.
• Protokół ymiędzy Rządem Republiki Południowej Afryki a Rządem Rzeczy-pospolitej Polskiej o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych, Pretoria 18.12.1991.
• Relacja Zygmunta Fudakowskiego (b. pracownika konsulatu RP w Kapsztadzie, działacza polonijnego) udzielona autorowi artykułu 07.05.1990, Johannesburg.
• Relacje działaczy polonijnych z Kapsztadu udzielone autorowi w 1990 i 1994 roku.
• Rocznik Służby Zagranicznej według stanu na 1 VI 1939, Warszawa 1939.
• Romanowicz A., Śp. Zygmunt Fudakowski. Prezes Komitetu Obchodu Lotów nad Warszawę przez 30 lat (1964-1994), „Notatnik Technika" 2000, nr 28, http://www.polonia.co.za/WarsawFlights/Zygmunt.htm.
• South Africa's Foreign Relations in yTransition 1985-1992. A Chronology, compiled by E. Schoeman and assisted by C. Schoeman, Johannesburg 1993.
• South African Who's Who 1939, Cape Town 1939
• South African Who's Who 1940, Cape Town 1940.
• South African Who's Who 1941, Cape Town 1941.
• South African Who's Who 1945, Cape Town 1945.
• South African Who's Who 1946, Cape Town 1946.
• South African Who's Who 1950, Cape Town 1950.
• „South West Africa Official Gazette" 01.03.1932, No. 32.
• „South West Africa Government Gazette" 15.11.1934, No. 1460.
• „South West Africa Government Gazette" 08.02.1935, No. 191.
• Sprawa polska w czasie drugiej wojny światowej na arenie międzynarodowej. Zbiór dokumentów, pod red., T. Cieślaka, Warszawa 1965.
• Stachowiak J., Polska w stosunkach z Zagranicą, Poznań 1936.
• State Archives - Pretoria, BLO 697, PS 38/16, E. Raczyński to the High Commissioner for the Union of South Africa, London, 26.04.1944.
• State Archives - Pretoria, BLO 697, PS 38/16, E. Raczyński to High Commissioner for the Union of South Africa, London 13.10.1944.
• State Archives - Pretoria, BLO 697, PS 38/16, Secretary for External Affairs to High Commissioner, Cape Town, 17.05.1944.
• State Archives - Pretoria, GG 1042, 20/1733; GG 1042, 20/1734, Minute, The Secretary of State for Dominion Affairs, London, z 13.01.1928.
• State Archives in Pretoria, GG 1043, 20/1758, Minute, The British Legation in Warsaw, z 28.04.1928.
• State Archives - Pretoria, GG 1048, 20/1899, Minute, Department of External Affairs, Cape Town, z 16.01.1932.
• State Archives - Pretoria, GG 1049, 20/1920, Pismo ambasadora RP w Londynie do Wysokiego Komisarza Unii Południowo-Afrykańskiej z 21.09.1936.
• State Archives - Pretoria, GG 1051, 20/1899, Minute, Foreign Office, London to the Minister of External Affairs of the Union of South Africa.
• State Archives - Pretoria, GG 1052, 20/2025, Minute, Departement van Buitelandse Sake, Pretoria, z 02.05.1936.
• State Archives - Pretoria, GG 1052, 20/2041, Minute, Departement van Buitelandse Sake, Pretoria, z 25.01.1937.
• State Archives - Pretoria, GG 1052, 20/2041, Minute, P.N. Botha, Secretary for External Affairs to the Secretary of the Governor-General, z 13.12.1937.
• State Archives - Pretoria, GG 1055, 20/2119. State Archives - Pretoria, GG 1058, 20/2194.
• State Archives - Pretoria, GG 1438, 20/2129, Minute, P.N. Botha, Secretary for External Affairs to the Secretary of the Governor-General, z 09.11.1939.
• State Archives - Pretoria, URU 2194, Prime Minister's Office, Pretoria 13.10.1944.
• State Archives - Pretoria, VWN 1025, SW 432/16, Vol. 1.
• Stępniak W., Archiwalia polskie w zbiorach Instytutu Hoovera Uniwersytetu Stanforda, Warszawa 1997.
• Szczepanik K., Dyplomacja Polski 1918-2005. Struktury organizacyjne, Warszawa 2005.
• Union Trade with Poland. Consul's Hope for Improvement, „The Cape Argus" 04.09.1936.
• Wróbel J., Polacy w Afryce Wschodniej i Południowej 1941-1950, „Zeszyty Historyczne" 1996, z. 115.
• Wróbel J., Z dziejów polskiego uchodźstwa w Rodezji Północnej (Zambia) w okresie II wojny światowej, „Przegląd Polonijny" 1993, z. 3.
• Wśród buszu i czarowników. Antologia polskich relacji o ludach Afryki, wybór i komentarz A. Kuczyński A., Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk- Łódź 1990.
• Zachariasz M.J., Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 1987.
• Zagórski C., Informator Morski i Kolonialny, Warszawa 1935.
• Zieliński S., Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich, Warszawa 1932-1933.
• Zygmunt Jan Fudakowski. Życiorys, Johannesburg 1981.
• Żukowski A., Polish-South African Trade Relations and their Prospects. Surveying both Past and Future, „Slavic Almanach" 1997, Vol. 4, No. 4-5
• Żukowski A., Polskie koncepcje kolonialne i osadnicze na Południu Afryki w okresie międzywojennym, „Przegląd Polonijny" 1999, z. 2.
• Żukowski A., Polsko-południowoafrykańskie stosunki polityczne, Olsztyn 1998.
• Żukowski A., Polsko-południowoafrykańskie stosunki polityczne po 1989 roku, w: Polska polityka zagraniczna w procesie przemian po 1989 roku, pod red. A. Żukowskiego, Olsztyn 1999.
• Żukowski, W kraju złota i diamentów. Polacy w Afryce Południowej XVI-XX w., Warszawa 1994.