Chiny jako pretendent do roli hegemona w XXI wieku

• Authors: Brysiak-Baran Karolina , Elak Leszek , Zygo Karol

Title variants

EN

China as a Pretender to the Role of Hegemon in the 21st Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Chiny w XXI wieku w szybkim tempie podwyższyły swoją pozycję na arenie międzynarodowej za sprawą rozwoju ekonomicznego, militarnego, technologicznego i informacyjnego. Sytuacja ta wprowadziła swego rodzaju destabilizację, związaną z możliwością zmiany biegunowości władzy, stawiając Chiny na pozycji pretendenta do roli hegemona. Prężnie rozwijające się państwo nieustannie dąży do jak najwyższego poziomu rozwoju elementów państwa hegemonicznego. Ustrój polityczny odmienny od uznawanego przez większość państw świata za demokratyczny sprawia, że rywalizacja o władzę na świecie toczy się nie tylko w relacji Stany Zjednoczone – Chiny, ale również przybiera formę walki między demokracją a autokracją. Gra sytuacjami mającymi miejsce na świecie jest jednym z niepisanych przywilejów hegemona, dlatego też walka o wpływy na świecie staje się jednym z najważniejszych wyzwań dla pretendenta do roli hegemona.

EN

In the 21st century, China has rapidly improved its position on the international arena thanks to its economic, military, technological, and information development. This situation introduced a kind of destabilization due to the possibility of changing the polarity of power, putting China in the position of a pretender to the role of hegemon. The dynamically developing state constantly strives for the highest possible level of development of the elements of the hegemonic state. A political system different from that considered appropriate by most countries in the world means that the competition for power in the world takes place not only in the United States – China realationship, but also in the form of a rivalry between democracy and autocracy. Playing with global situations is one of the unwritten privileges, which is why the fight for influence in the world becomes one of the most important undertakings for a pretender to the role of the hegemon.

Keywords

PL

Chiny; czynniki stabilizujące; hegemonia; pretendent; wpływy

EN

China; hegemon pretender; hegemony; influence; stabilizing factors

• Publisher: Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach
• Journal: De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności
• Year: 2023
• Issue: 2(9)
• Pages: 149-169

Dates

published

2024-04-13

Contributors

author

Brysiak-Baran Karolina

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie

author

Elak Leszek

• Akademia Sztuki Wojennej

author

Zygo Karol

• Uniwersytet w Siedlcach

References

• Adamczyk Wojciech. 2021. Sztuczna inteligencja, bitcoin, roboty. Czy Chiny staną się global-nym liderem innowacyjnych technologii?. Klub Jagielloński. 17.06.2021. W https://klubjagiellonski.pl/2021/06/17/sztuczna-inteligencja-bitcoin-roboty-czy-chiny-stana-sie-globalnym-liderem-innowacyjnych-technologii/.
• Anderson Ashley, Brownlee Jason, Clarke Killian. 2021. Autocracy: A Substantive Approach. The Stanford Center on Democracy, Development and the Rule of Law. https://fsi-live.s3.us-west-1.amazonaws.com/s3fs-public/abc_autocracy_v4_0.pdf.
• Bełdowicz Aleksandra. 2023. Sztuczna inteligencja wesprze Chiny w redukcji emisji CO2, RZECZPOSPOLITA. 22.12.2021. W https://klimat.rp.pl/emisje/art19221681-sztuczna-inteligencja-wesprze-chiny-w-redukcji-emisji-co2.
• Dixit K. Avinash. 2010. „Democracy, Autocracy and Bureaucracy”. Journal of Globalization and Development, 1(1): 1-46.
• Frantz Erica. 2016. Autokracja. W Thompson William R. (ed.) Oxford Research Encyclopedia of Politics. Oxford University Press.
• Gierszewska Wioleta. 2020. Obecność Chin w Rwandzie w sferze polityczno-gospodarczej, W Chiny z perspektywy XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Góralczyk Bogdan. 2017. „Geostrategia Xi Jinpinga – od skromności do globalnej asertywno-ści”. Gdańskie Studia Azji Wschodniej (11): 26-50.
• Góralczyk Bogdan, Kamiński Jakub. 2022. Wywiad, Celem Chin jest fortel, który pozwoli im ugrać swoje interesy, ale nie doprowadzi do wojny, Nowa Konfederacja thinkzine. 5.01.2022. W https://nowakonfederacja.pl/celem-chin-jest-fortel-ktory-pozwoli-im-ugrac-swoje-interesy-ale-nie-doprowadzi-do-wojny/.
• Góralczyk Bogdan. 2021. Nowy Długi Marsz. Chiny ery Xi Jinpinga. Warszawa: Wydawnic-two Akademickie Dialog.
• Góralczyk Bogdan. 2022. Xi Jinping. Podsumowanie 10-ciu lat rządów. Układ sił na świecie. 29.03.2022. W https://www.youtube.com/watch?v=kUp2iv9HaOc.
• Guangyuan Liu. 2020. Pogłębianie reform i rozwoju w Chinach – okazja dla całego świata, Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce, 2020/06/11. W http://pl.china-em-bassy.gov.cn/pol/dsxx/dshd/202006/t20200611_2482444.html.
• Jacoby Marcin. 2019. Chiny innowacyjne – mocarstwo wiedzy, wszechnica.org.pl wykłady w Internecie. 30.09.2019. W https://wszechnica.org.pl/wyklad/chiny-innowacyjne-mo-carstwo-wiedzy/.
• Kiczma Łukasz, Sułek Mirosław. 2020. Potęga państw 2020. Rankingi potęgometryczne. War-szawa: ASPRA-JR.
• Kolka A. Magdalena 2012. „Czynniki wzrostu PKB i perspektywy rozwoju gospodarczego Chin do 2015 roku”. Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Międzynarodowe stosunki gospodarcze – wybrane podmioty i procesy gospodarki świa-towej 122: 139-148.
• Krzyżanowska Anita. 2011. „Biała Księga Obronności Chin – pokojowe deklaracje i realia”. Bezpieczeństwo Narodowe 20(4): 55-75.
• Ludność Chin. Demografia 2022: przyrost naturalny, średni wiek. Prognozy i dane historyczne. W https://www.populationof.net/pl/china/.
• Michalski Dawid Jacek. 2013. Przywództwo polityczne – przykład Chińskiej Republiki Ludo-wej. Gdańskie Studia Azji Wschodniej 4: 168-178.
• Pangsy-Kania Sylwia. 2021. Od „Made in China” do „Created in China” – droga Chin do su-premacji innowacyjnej. Gdańskie Studia Azji Wschodniej 19: 97-115.
• Piątek Zbigniew. 2018. Chiny chcą być liderem w obszarze AI, 22.01.2018. W https://prze-mysl-40.pl/index.php/2018/01/22/chiny-chca-byc-liderem-w-obszarze-ai/.
• Podgórzańska Renata. 2020. Polityka Chińskiej Republiki Ludowej wobec Bałkanów Zachod-nich. W Chiny z perspektywy XXI wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Przech Marcin. 2018. Główne kierunki polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej w świetle konferencji prasowej ministra spraw zagranicznych ChRL Wang Yi w dniu 8 marca 2018 r. Kontynuacja i nowe akcenty. W Marszałek-Kawa Joanna, Zamasz Krzysztof (red.). Chiny z perspektywy XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Smura Tomasz. 2021. Modernizacja Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Pułaski Policy Paper 3(2021) W https://pulaski.pl/modernizacja-chinskiej-armii-ludowo-wyzwolencze/.
• Surdel Bruno. Tajwan: niepewna przyszłość pomiędzy Pekinem a Waszyngtonem, Centrum Stosunków Międzynarodowych W https://csm.org.pl/tajwan-niepewna-przyszlosc-po-miedzy-pekinem-a-waszyngtonem/.
• Szczotka Patryk. 2022. Spowolnienie demograficzne w Państwie Środka, Warsaw Institute, China Monitor, 20.01.2022. W https://warsawinstitute.org/pl/spowolnienie-demogra-ficzne-w-panstwie-srodka/.
• Wróblewski Mateusz. 2020. Strategiczne partnerstwo chińsko-rosyjskie w sektorze energetycz-nym 2014-2019. W Marszałek-Kawa Joanna, Zamasz Krzysztof (red.). Chiny z perspek-tywy XXI wieku.. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.34739/dsd.2023.02.10