Droga Różańcowa z Reszla do Świętej Lipki w aspekcie historycznym, społecznym i religijnym

• Authors: Popieliński Paweł

Title variants

EN

Way of the Rosary from Reszel to Święta Lipka in terms of historical, social and religious

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule została przedstawiona droga różańcowa znajdująca się na trakcie pielgrzymkowym pomiędzy Reszlem a Świętą Lipką, gdzie wzdłuż niej zostało ustawionych 15 barokowych kapliczek różańcowych oraz kilka innych obiektów kultu religijnego. Problematyka artykułu została ukazana w aspekcie historycznym, społecznym i religijnym. Trakt pielgrzymkowy, przy którym zostały ustawione kapliczki różańcowe, był ważną drogą komunikacyjną oraz szlakiem częstych pieszych pielgrzymek. Łączył on fizycznie, społecznie i duchowo dwa historyczne regiony, a zarazem państwa. Szczególnie po hołdzie pruskim w 1525 roku trakt zyskał na znaczeniu w aspekcie religijnym, ponieważ łączył polską katolicką Warmię z pruskimi protestanckimi Mazurami, a zarazem ludność o odmiennych konfesjach religijnych. W XVIII wieku w dobie kontrreformacji i baroku w Polsce, z myślą o licznych pielgrzymkach zostało postawionych właśnie na nim 15 kapliczek różańcowych. Autor ukazuje także współczesne dzieje kapliczek oraz działania dotyczące pomocy w zachowaniu tego ważnego dziedzictwa kulturowego regionu – cennego obiektu kultu religijnego, historycznego i turystycznego.

EN

In the article was presented way of the Rosary, who is located on the pilgrimage route, between Reszel and Święta Lipka, where along it have been set 15 baroque rosary shrines and a few other religious objects. The issue of the article has been shown in terms of historical, social and religious. The pilgrim tract, at whom have been located the rosary shrines, was and is important road and often pedestrian pilgrimage trail. It has been connected physically, socially and spiritually not only two historical regions, but also states. In particular, after the Prussian Homage in 1525, the route has become important in terms of religious, because it has joined polish catholic Warmia with prussian protestant Masuria, and also people with different religious confession. In the 18th century in the era of the counter-reformation and the baroque in Poland, for the sake of numerous pilgrimages have erected just on the tract the 15 rosary shrines. The author shows too contemporary history of the shrines and activity for helping in preservation the important cultural heritage of the region – the precious object of religious worship, history and tourism.

Keywords

PL

Droga Różańcowa z Reszla do Świętej Lipki; przydrożne kapliczki; kapliczki różańcowe; Warmia; Mazury; Prusy; Reszel; Święta Lipka

EN

Way of the Rosary from Reszel to Święta Lipka; wayside shrines; Rosary shrines; Warmia; Masuria; Prussia; Reszel; Święta Lipka

• Publisher: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
• Journal: Język. Religia. Tożsamość
• Year: 2019
• Issue: 1(19)2019
• Pages: 153-169

Contributors

author

Popieliński Paweł

• Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

References

• Achremczyk S., Warmia, Olsztyn 2000.
• Celińska E., Jan Schwartz z Reszla, „Komunikaty Mazursko‑Warmińskie” 1969, nr 3.
• Chcieli ukraść kamienne słupy graniczne, „Gazeta Olsztyńska”, 12‑13.05.2007.
• Górski K., Zakon Krzyżacki a powstanie państwa pruskiego, Wrocław 1977.
• Hochleitner J., Kapliczki łączące Reszel ze Świętą Lipką, „Przydrożne Pomniki Przeszłości” 1991, z. 12.
• Hochleitner J., Kapliczki Warmii południowej: Przydrożne obiekty kultu jako element ludowego systemu komunikacji, Olsztyn 2004.
• Hochleitner J., Przydrożne pomniki kultu religijnego Świętej Lipki i okolic, „Studia Angeburgica” 2009, t. 11.
• Hochleitner J., Kapliczki w krajobrazie kulturowym Warmii na przełomie stuleci XIX i XX, „Mrągowskie Studia Humanistyczne” 2014, t. 1.
• Kuprjaniuk S., Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, Olsztyn 2016.
• Warmiacy i Mazurzy: Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. B. Kuźniewski, Olsztynek 2002.
• Liżewska I., Kuprjaniuk S., Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.
• Mojzych‑Rudnowska S., Reszel z dziejów miasta, „Pojezierze”, Olsztyn 1978.
• Sakson A., Od Kłajpedy do Olsztyna. Współcześni mieszkańcy byłych Prus Wschodnich: Kraj Kłajpedzki, Obwód Kaliningradzki, Warmia i Mazury, Poznań 2011.
• Wagner A., Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej: J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie, „Komunikaty Mazursko‑Warmińskie” 2001, nr 1.
• Dachówka esówka, http://www.e‑dach.pl/a/dachowka‑esowka‑2235.html.
• Grzyb J., Co się dzieje z kapliczkami?, http://www.reszel.pl/Co_sie_dzieje_kaplicz‑ kami,23,2792.html.
• Grzyb J., Święta Lipka: Kapliczki różańcowe między Reszlem a Świętą Lipką potrzebują pomocy, http://reszel.wm.pl/229434,Swieta‑Lipka‑Kapliczki‑rozancowe‑ miedzy‑Reszlem‑a‑Swieta‑Lipka‑potrzebuja‑pomocy.html.
• Historia, http://www.swlipka.pl/dla‑pielgrzyma/historia.
• Jan Frey, https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Frey.
• Jan Schmidt, http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php/Jan_Schmidt.
• Kalendarium historyczne, http://www.swieta‑lipka.pl/index.php?id=hist.
• Kamienie milowe, http://www.reszel.pl/Kamienie‑milowe,23,588.html.
• Kamienie milowe – niechciane zabytki, http://www.reszel.pl/Kamienie_Milowe_ niechciane_zabytki,23,626.html.
• Kapliczki różańcowe przy drodze z Reszla do Świętej Lipki, http://encyklopedia. warmia.mazury.pl/index.php/Kapliczki_r%C3%B3%C5%BCa%C5%84cowe_ przy_drodze_z_Reszla_do_%C5%9Awi%C4%99tej_Lipki.
• Krawczyk I., Warmia: powstanie spis przydrożnych kapliczek, http://www.rp.pl/artykul/1002559‑Warmia‑‑powstanie‑spis‑przydroznych‑kapliczek.html.
• Kuprjaniuk S., Kapliczkowy krajobraz Warmii, http://www.wydawnictwo‑mantis.eu/kompas/archiwum/01/kapliczki.php.
• Kuprjaniuk S., Przydrożne obiekty kultu religijnego na Warmii, http://www.domwar‑ minski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=508:przydrozne‑obiekty‑kultu‑religijnego&catid=51&Itemid=190.
• Kuprjaniuk S., Warmińskie kapliczki, http://www.kapliczkiwarmii.republika.pl/ kapliczki.html.
• Na granicy, http://www.reszel.pl/Na_granicy,23,1971.html.
• Na ratunek kapliczkom, http://www.reszel.pl/Na_ratunek_kapliczkom,31,2442.html.
• O starej granicy słów jeszcze kilka, http://www.reszel.pl/%E2%80%9E_starej% E2%80%9C_granicy_slow_jeszcze_kilka,23,2003.html.
• Odkrywanie granicy Warmii, http://www.reszel.pl/Odkrywanie_granicy_Warmii, 23,1996.html.
• Odpust, http://www.swlipka.pl/wydarzenia/odpust.
• Ostatnia kapliczka odrestaurowana, http://reszel.wm.pl/400871,Ostatnia‑kapliczka‑odrestaurowana.html.
• Radziejowska A., Kapliczki Świętej Warmii, http://witrynawiejska.org.pl/ dziedzictwo‑kulturowe/item/24040‑kapliczki‑swietej‑warmii.
• Skurzyński P., Reszel, http://www.reszel.pl/RESZEL,31,2496.html.
• Towarzystwo Miłośników Reszla i Okolic, http://www.tomiroreszel.pl/.
• Tradycja świętolipska, http://www.swieta‑lipka.pl/index.php?id=leg.
• Trakt pielgrzymkowy, http://www.tomiroreszel.pl/trakt‑pielgrzymkowy‑html.