Statystyka księgoznawcza w II Rzeczypospolitej w świetle wypowiedzi teoretycznych

• Authors: Gołda Agnieszka

Title variants

EN

Bibliology statistics in the Second Polish Republic in the light of theoretical statements

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zanalizowano wypowiedzi przedstawicieli bibliologii II Rzeczypospolitej, którzy stworzyli podstawy teoretyczne statystyki księgoznawczej. Wychodząc od wzorów wieku XIX, przybliżono działania instytucji i organizacji zajmujących się statystyką druków oraz związki dziedziny z bieżącą rejestracją druków. Zwrócono uwagę na dwutorowo rozwijającą się teorię – ogólną teorię statystyki produkcji wydawniczej (Mieczysław Rulikowski i Jan Muszkowski), której najważniejszymi elementami były metody zbierania liczb, ustanowienie jednostki obliczeniowej i sposoby prezentowania danych; oraz teorię statystyki druków regionalnych (m.in. Adam Łysakowski). Na podstawie analizy źródeł można skonstatować, że teoretycy dwudziestolecia traktowali statystykę księgoznawczą jako część praktyczną księgoznawstwa oraz metodę badań bibliografii. Dzięki bibliografii i statystyce można było zilustrować dorobek publikacyjny narodu. Tym samym statystyka księgoznawcza i bibliografia umożliwiły orientację w wielkości przemysłu książkowego oraz odzwierciedlenie stanu kultury i nauki polskiej.

EN

The statements of the representatives of the Second Polish Republic’s bibliology, who created the theoretical basis of the bibliology statistics were analyzed in the text. The activities of institutions and organizations dealing with the statistics of prints, as well as the field’s relations with the current registration of prints, starting with the nineteenth-century models, have been discussed. Attention was drawn to a two-tiered theory -the general theory of publishing production statistics (Mieczysław Rulikowski and Jan Muszkowski), the most important elements of which were the methods of collecting numbers, establishment of unit of calculation and ways of presenting data; and the theory of regional prints statistics (i.a. Adam Łysakowski). Based on source analysis it can be stated that the theorists of the interwar period treated the bibliology statistics as a practical part of bibliology and the research method of bibliography. Thanks to bibliography and statistics it was possible to illustrate the national publications. Therefore, the bibliology statistics and bibliography allowed orientation in the size of the book industry and reflection of the state of Polish culture and science.

Keywords

PL

bibliografia; II Rzeczypospolita; statystyka druków; Łysakowski Adam; Muszkowski Jan; Rulikowski Mieczysław

EN

bibliography; Second Polish Republic; statistics of prints; Łysakowski Adam; Muszkowski Jan; Rulikowski Mieczysław

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
• Journal: Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
• Year: 2018
• Issue: 1(51)
• Pages: 38-57

Contributors

author

Gołda Agnieszka

• Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Ambros, M. (1929a). Wileńska bibliografia regionalna I półrocza 1929 r. Ateneum Wileńskie, 6(1-4), 264-267.
• Ambros, M. (1929b). Wileńska bibliografia regionalna w II półroczu 1929 r. Ateneum Wileńskie, 6(1-4), 664-667.
• Ambros, M. (1930a). Czasopiśmiennictwo wileńskiego rejonu bibliograficznego w r. 1929. Dziennik Wileński, 14(72), 4.
• Ambros, M. (1930b). Periodyki wileńskiego rejonu bibliograficznego w r. 1929. Źródła Mocy, 4(6), 77-79.
• Ambros, M. (1930c). Produkcja piśmiennicza rejonu bibliograficznego wileńskiego za rok 1929. Dziennik Wileński, 14(32), 4.
• Ambros, M. (1930d). Wileńska bibliografia regionalna w I półroczu 1930. Ateneum Wileńskie, 7(1-2), 351-354.
• Ambros, M. (1930e). Wileńska bibliografia regionalna w II półroczu 1930. Ateneum Wileńskie, 7(3-4), 904-907.
• Ambros, M. (1933). Wileńska bibliografia regionalna w r. 1931. Ateneum Wileńskie, 8, 363-366.
• Ambros, M. (1935). Wileńska bibliografia regionalna w latach 1928-1933. Ateneum Wileńskie, 10, 312-330.
• Baumgart, J. (1957). Rzut oka na dzieje Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 1917-1957. Przegląd Biblioteczny, 25(4), 292-324.
• Chmielowski, P. (1899). Metodyka historii literatury polskiej. Warszawa: druk L. Szkaradzińskiego.
• Czarnowska, M. (1973). Regionalna statystyka wydawnictw. W: Pamięci Adama Łysakowskiego (s. 149-154). Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
• Dobrowolski, K. (1936). Zagadnienie nauki o książce. W: IV Zjazd Bibliotekarzy Polskich w Warszawie dnia 31 maja - 2 czerwca 1936 roku. Referaty. Część druga – Sekcja IV: księgoznawcza (s. 7-15). Warszawa: nakł. Komitetu Organizacyjnego.
• E.K. (1927). Dane bibliograficzne za rok 1926. Przewodnik Bibliograficzny, 8(6), 264-265.
• Estreicher, K. (1882). Bibliografia polska 140 000 druków (cz. 2, t. 1). Kraków: Akademia Umiejętności.
• Estreicher, K. (1908). O bibliografii. Przemówienie w Szkole Głównej w Warszawie, miane dnia 22 marca 1865 r. przy rozpoczęciu wykładu tej umiejętności. Przegląd Biblioteczny, 1(3-4), 203-228.
• Gaca-Dąbrowska, Z. (2007). Bibliotekarstwo II Rzeczypospolitej. Zarys problemów organizacyjnych i badawczych. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
• Gargas, Z. (1901). Studia z zakresu teorii statystyki. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska.
• Głombiowski, K. (1972). Nauka o książce w ujęciu Jana Muszkowskiego. Studia o Książce, 3, 153-169.
• gm [Głowińska, M.?]. (1930). Przegląd warszawskiej bibliografii regionalnej za kwartał I 1930 r. Wiadomości Literackie, (21), 71.
• Hleb-Koszańska, H. (1938). Perspektywy komasacji Urzędowego Wykazu Druków. Przegląd Biblioteczny, 12(4), 245-263.
• Hleb-Koszańska, H. (1973). Adam Łysakowski. Życie i działalność. W: Pamięci Adama Łysakowskiego (s. 5-51). Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
• Kawecka, Z. (1934). Bibliografia regionalna za lata 1930-1932 włącznie. Kronika Miasta Poznania, 12(2), 244-246.
• Konopka, S. (1934). Bibliografia druków o Józefie Piłsudskim. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa.
• Kuntze, E. (1932). Współudział Polski w międzynarodowych pracach bibliotekarskich. Przegląd Biblioteczny, 6(3), 103-118.
• Lam, S. (1921). O bibliografię polską (kilka uwag i projektów). Warszawa: Biblioteka Prasowa Polska.
• Łodyński, M.W. (1926). Statystyka wydawnictw wojskowych. Przewodnik Bibliograficzny, 7(6), 287-288.
• Łysakowski, A. (1928a). Polityczny głos bibliografii (polemika o wydawnictwach Wilna w I. półroczu 1928). Wilno: [s.n.].
• Łysakowski, A. (1928b). Wileńska bibliografia regionalna w pierwszym półroczu 1928. Źródła Mocy, 2(4), 118-125.
• Łysakowski, A. (1929). Wileńska bibliografia regionalna 1928 roku. Ateneum Wileńskie, 6(1-4), 259-263.
• Łysakowski, A. (1935). Bibliograficzna statystyka okręgu wileńskiego. Przegląd Biblioteczny, 9(2), 92-98.
• Mocarski, Z. (1919/1920). Wstęp do bibliografii. [Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, sygn. Cim. Bibl. Z. 123].
• Muszkowski, J. (1933). Bibliografia. W: Z. Łempicki, A. Chorowiczowa (red.), Świat i życie. Zarys encyklopedyczny współczesnej wiedzy i kultury (t. 1, A-D, szp. 670-673). Warszawa: Książnica-Atlas.
• Muszkowski, J. (1917-1918). Bibliografia polska 1900-1918. Przegląd Historyczny, 21(1), 359-413.
• Muszkowski, J. (1926a). O międzynarodowej statystyce druków. Grafika Polska, 4(1), 17-20.
• Muszkowski, J. (1926b). O statystyce życia umysłowego w Polsce. Przewodnik Bibliograficzny, 7(6), 261-263.
• Muszkowski, J. (1927). Sprawa książki w nowej ustawie prasowej. Przegląd Biblioteczny, 1, 41-83.
• Muszkowski, J. (1928). Sur la statistique international des imprímes. W: B. Koutnik (red.), Congrès International des Bibliothécaires et des Amis du Livre tenu à Prague du 28 juin au 3 juillet 1926 (t. 2, Communications et memoires, s. 412-422). Prague: [s.n.].
• Muszkowski, J. (1929). Konsekwencje „Bibliografii Polskiej” Karola Estreichera. Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 22, 84-100.
• Muszkowski, J. (1930). Rapport de la Sous-Commission de Statistique Internationale des Imprimés. Actes du Comité International des Bibliothèques, 48-50.
• Muszkowski, J. (1931a). O urzędowej statystyce produkcji wydawniczej w Rzeczypospolitej Polskiej. Przegląd Księgarski, 17(9), 98-99.
• Muszkowski, J. (1931b). Statystyka produkcji wydawniczej polskiej za 1930 r. Przegląd Księgarski, 17(18), 174-176.
• Muszkowski, J. (1931c). Sur la statistique des imprimés. Actes du Comité International des Bibliothèques, 35-40.
• Muszkowski, J. (1931d). Trochę statystyki. Przegląd Księgarski, 17(6), 61-62.
• Muszkowski, J. (1934). Rapport sur la statistique des imprimés. Actes du Comité International des Bibliothèques, 133-137.
• Muszkowski, J. (1936). Życie książki. Warszawa: „Nasza Księgarnia”.
• Muszkowski, J. (1952). Teatr i książka. Ze wspomnień o Mieczysławie Rulikowskim. Pamiętnik Teatralny, (2-3), 414-420.
• Nowak, P. (2002). Rola bibliografii statystycznej i bibliometrii w procesie kształtowania się współczesnego paradygmatu badań księgoznawczych. W: W. Krzemińska, P. Nowak (red.), Przestrzenie informacji (s. 67-78). Poznań: Sorus.
• P.Chm. [Chmielowski, P.]. (1892). Bibliografia. W: Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana (t. 7, s. 718-724). Warszawa: nakład S. Sikorskiego.
• Piątek, J. (1930). Polskie księgarstwo wydawnicze w świetle swych bilansów za 1928 rok. Przegląd Księgarski, 16(14), 197-200.
• Pindlowa, W. (1994). Informetria w nauce o informacji. Metody i problemy. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
• Piusińska, W. (1963). Polskie czasopisma bibliograficzne w latach 1901-1927. Przegląd Biblioteczny, 31(2), 92-101.
• Ptaszycki, S. (1921). Encyklopedia nauk pomocniczych historii i literatury polskiej. Lublin: Uniwersytet Lubelski.
• Raczkowski, W. (1926). Polska produkcja wydawnicza w latach 1924 i 1925. Przewodnik Bibliograficzny, 7(6), 285-287.
• Radlińska, H. (1924). Działalność wydawnicza lat 1922-1923 na podstawie ankiety. Rocznik Pedagogiczny, 2, 399-402.
• Rulikowski, M. (1913). Produkcja wydawnicza polska w latach 1909-1911. Warszawa: Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda Synów : skł. gł.: E. Wende.
• Rulikowski, M. (1914). Księgarstwo i czytelnictwo polskie wobec wojny. Książka, 14(8-12), 50-67.
• Rulikowski, M. (1922). Literatura polska lub Polski dotycząca z zakresu grafiki (wyd. 2 przejrz. i uzup.). Warszawa: nakładem i drukiem tłoczni Wł. Łazarskiego.
• Rulikowski, M. (1924). Statystyka wydawnictw. Przegląd Bibliograficzny, 10(14), 225-226.
• Rulikowski, M. (1935). Księgoznawstwo. Przeszłość oraz stan obecny wiedzy o książce i nowe w niej kierunki. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka.
• Rulikowski, M. (1936a). Statystyka produkcji wydawniczej. W: IV Zjazd Bibliotekarzy Polskich w Warszawie dnia 31 maja - 2 czerwca 1936 roku. Referaty. Część druga – Sekcja IV: księgoznawcza (s. 99-106). Warszawa: nakł. Komitetu Organizacyjnego.
• Rulikowski, M. (1936b). Vers une nouvelle méthode de statistique des imprimés. Varsovie: M. Arct.
• Rulikowski, M. (1936c). Wiedza o książce (z powodu IV Zjazdu Bibliotekarzy Polskich). Nowa Książka, 3(6), 305-311.
• Rygiel, S. (1928). Polskie czasopiśmiennictwo wileńskie w r. 1928. Wilno: [s.n.].
• Rygiel, S. (1937). Polski ruch wydawniczy. Nowa Książka, 4(9), 513-517.
• Sitarska, A. (1972). Jan Muszkowski jako bibliograf. Studia o Książce, 3, 227-245.
• Słodkowska, E. (1964). Instytut Bibliograficzny w Polsce. Geneza, koncepcje teoretyczne i rozwój działalności. Biuletyn Instytutu Bibliograficznego, 7(4), 257-328.
• Smołka, S. (1894). Akademia Umiejętności w Krakowie 1873-1893. Objaśnienia tablic graficznych wystawionych na Wystawie Krajowej we Lwowie a przedstawiających działalność i rozwój Akademii od czasu jej założenia. Kraków: [s.n.].
• Sprawozdanie Komisji Statystyki Produkcji Wydawniczej po dzień 1 IV 1938 r. (1938). Przegląd Biblioteczny, 12(3), 222-225.
• Statystyka druków wydanych w okręgu krakowskim w 1930 r. (1931). Przegląd Biblioteczny, 5(1), 58-61.
• Suligowski, A. (1908). Bibliografia prawnicza polska. Przegląd Biblioteczny, 1(3-4), 247-249.
• Vrtel-Wierczyński, S. (1922). Z zagadnień bibliotekarskich. I. Projekt ustawy o „egzemplarzu obowiązkowym”. Lwów: Gubrynowicz i Syn.
• Vrtel-Wierczyński, S. (1936). Zagadnienia i metody bibliognozji. W: L. Bernacki (red.), Księga referatów. Zjazd Naukowy im. Ignacego Krasickiego we Lwowie w dniach 8-10 czerwca 1935 roku (s. 646-651). Lwów: nakł. Komitetu Organizacyjnego Zjazdu.
• Vrtel-Wierczyński, S. (1951). Teoria bibliografii w zarysie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Więckowska, H. (1972). Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. Studia o Książce, 3, 197-226.
• Zieliński, S. (1935). Bibliografia czasopism polskich za granicą 1830-1934. Warszawa: Nakł. Światowego Związku Polaków Zagranicą.
• Żukotyńska, B. (1930). Produkcja wydawnicza regionu lwowskiego w roku 1929. Przegląd Biblioteczny, 4(1), 51-54.