Trzy światy męskiej pracy – stałość i zmiana wzorów w zmaskulinizowanych zawodach

• Authors: Julia Kubisa

Title variants

EN

Three Worlds of Men’s Work – Stability and Change of Patterns in Masculinized Occupations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia eksploracyjne rozpoznanie mechanizmów segregacji zawodowej pod względem płci na rynku pracy na przykładzie wybranych grup zawodowych: strażaków, kurierów i kierowców autobusów. Prowadzona analiza pozwala na zrozumienie czynników wspierających lub osłabiających utrzymywanie się męskich wzorców w tych miejscach pracy i grupach zawodowych. Celem było zbadanie społecznych mechanizmów segregacji na rynku pracy ze względu na płeć przez skoncentrowanie się na męskich doświadczeniach pracy w zawodach zmaskulinizowanych. Doświadczenia mężczyzn analizowano w perspektywie zmieniającego się świata pracy. Efektem jest typologia trzech światów męskiej pracy: grupę zawodową broniącą męskości, grupy zawodowej wyzyskiwanej za pomocą męskości oraz grupy zawodowej nieprzywiązanej do męskości.

EN

The article presents explorative research of occupational segregation mechanisms in terms of gender on the labour market, on the example of three occupations: firefighters, parcel delivery couriers and bus drivers. The analysis enables to understand factors that enhance or weaken persistence of masculine patterns in workplaces and occupational groups. Its aim was to focus on social mechanisms of gendered segregation on the labour market, with regard to men experiences in masculinized occupations, in the context of changes in work and employment. The article offers conclusion in form of typology of three worlds of men’s work: occupational group that protects masculinity, occupational group that is exploited with use of masculinity and occupational group that is not attached to masculinity.

Keywords

PL

męskości; męska praca; segregacja zawodowa; gender

EN

masculinities; men’s work; occupational segregation; gender

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2019
• Issue: 3(234)
• Pages: 171-196

Contributors

author

Julia Kubisa

• Uniwersytet Warszawski

References

• Acker, Joan. 1992. Gendering organizational theory. W: A. Mills i P. Tancred (red.). Gendering Organization Analyses. Newbury Park: Sage Publications.
• Acker, Joan. 1990. Hierarchies, jobs and bodies: A theory of gendered organization. „Gender and Society” 4, 2: 139–158.
• Atkinson, Will. 2009. Rethinking the Work—Class Nexus: Theoretical Foundations for Recent Trends. „Sociology” 43, 5: 896–912.
• Babbie, Earl. 2007. Badanie społeczne w praktyce. Tłum. W. Betkiewicz, M. Bucholc, P. Gadomski. Warszawa: WN PWN.
• Bergman, Barbara R. 1971. The Effect on White Incomes of Discrimination in Employment. „Journal of Political Economy” 79, 2: 294–313.
• Bourdieu, Pierre. 2004. Męska dominacja. Tłum. L. Kopciewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bradley, Harriet. 1989. Men’s Work, Women’s Work: A Sociological History of the Sexual Division of Labour in Employment. Minneapolis: University of Minnessota Press.
• Bradley, Harriet. 2008. Płeć. Tłum. E. Chomicka. Warszawa: Sic!
• Budrowska, Bogusława, Danuta Duch i Anna Titkow. 2003. Szklany sufit: bariery i ograniczenia karier polskich kobiet. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Connell, Raewyn W. 2005. Masculinities. University of California Press.
• Connell, Raewyn. 2009. Gender. Polity.
• Connell, Raewyn W. 2013. Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym. Tłum. O. Siara. Warszawa: WN PWN.
• Connell, Raewyn W. i James Messerschmidt. 2005. Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept. „Gender Society” 19, 6: 829–859. DOI: 10.1177/0891243205278639.
• Czarzasty, Jan. 2010. Stosunki pracy w handlu wielkopowierzchniowym w Polsce. Warszawa: Wyd. Szkoła Główna Handlowa.
• Dijkstra, Geske i A. Janneke Plantega. 2003. Ekonomia i płeć. Pozycja zawodowa kobiet w Unii Europejskiej. Tłum. A. Grzybek. Gdańsk: GWP.
• Domagała, Wiktoria. 2017. Zróżnicowanie skali poziomej segregacji zawodowej według płci w krajach OECD. „Studia Oeconomica Posnaniensia” 5, 5: 123–138. DOI: 10.18559/SOEP.2017.5.8.
• Dz. U. z 2018 r. poz. 1139 (2018) Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 maja 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym. Warszawa.
• Edgeworth, Francis Y. 1922. Equal pay to men and women for equal work. „Economic Journal” 32: 431–457. DOI: 10.2307/2223426.
• Elson, Diane i Ruth Pearson. 1981. ‘Nimble Fingers Make Cheap Workers’: An Analysis of Women’s Employment in Third World Export Manufacturing. „Feminist Review” 7, 1: 87–107. DOI: 10.2307/1394761.
• Fernandez-Kelly, Maria Patricia. 2012. Maquiladoras: spojrzenie od środka. W: N.Visvanathan, L. Duggan, N. Wiegersma i L. Nisonoff (red.). Kobiety, gender i globalny rozwój. Wybór tekstów. Tłum. A. Czarnacka, H. Jankowska, M. Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo PAH.
• Flick, Ulrich. 2011. Jakość w badaniach jakościowych. Tłum. P. Tomanek. Warszawa: WN PWN.
• Fuszara, Małgorzata. 2008. Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce. Warszawa: Trio.
• Gardawski, Juliusz. 1996. Przyzwolenie ograniczone. Warszawa: WN PWN.
• Gottfried, Heidi. 2013. Gender, Work and Economy. Unpacking the Global Economy. Cambridge: Polity Press.
• GUS. 2018. Kobiety i mężczyźni na rynku pracy. Warszawa.
• Huppatz, Kate. 2012. Gender Capital at Work. Intersections of femininity, masculinity, class and occupation. Palgrave Macmillan.
• Jackson, Cecile (eds.) 2001. Men at Work. Labour, Masculinities, Development. Routledge.
• Kalinowska-Nawratek, Barbara. 2005. Dyskryminacja kobiet na polskim rynku pracy. Poznań: Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.
• Kamińska-Berezowska, Sławomira. 2013. Kobiety w wybranych segmentach polskiego ruchu związkowego a równość płci. Studium z zastosowaniem teorii Pierre’a Bourdieu. Katowice: Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego.
• Kanter, Rosabeth Moss. 1977. Men and Women of the Corporation. New York: Basic Books.
• Kimmel, Michael. 2015. Społeczeństwo Genderowe. Tłum. A. Czerniak, A.M. Kłonkowska. Gdańsk: Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kimmel, Michael i Michael Messner. 2007, 2010, 2012. Men’s Lives. Pearson.
• Kluczyńska, Urszula. 2017. Mężczyźni w pielęgniarstwie. W stronę męskości opiekuńczej. Poznań: Wydawnictwo UM.
• Kozek, Wiesława. 2014. Rynek pracy. Perspektywa instytucjonalna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kozek, Wiesława (red.). 2003. Instytucjonalizacja stosunków pracy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kozek, Wiesława i Julia Kubisa. 2011. Zdolność modelu stosunków pracy do ograniczenia konkurencji opartej na niskich kosztach płacowych. W: Gra o jutro usług publicznych w Polsce. Red. W. Kozek. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kubisa, Julia. 2014. Bunt białych czepków. Analiza działalności związkowej pielęgniarek i położnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kubisa, Julia. 2016. Gendered division of trade union protests? Strategies, activities and outcomes of union activity among miners and nurses in Poland. „Transfer: European Review of Labour and Research” 22, 3: 331–345. DOI: 10.1177/1024258916650409.
• KWPSP [Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie]. 2017. http://www.straz.krakow.pl/page/aktualnosci/kalendarium_wydarzen/2017/marzec2017/kobiety_w_panstwowej_strazy_pozarnej.html. Dostęp 29.12.2018.
• Maciejewska, Małgorzata. 2012. Exhausted bodies and precious products: women’s work in a Special Economic Zone for the electronics industry in Poland. „Work Organisation, Labour & Globalisation” 6, 2: 94–112. DOI: 10.13169/workorgalaboglob.6.2.0094.
• Majka, Rafał. 2015. Poza „bezpiecznym seksem” – bareback i fetyszyzacja seksu bez zabezpieczenia. „Interalia” 10: 195–216.
• Mrozowicki, Adam. 2011. Coping with Social Change: Life Strategies of Workers in Poland’s New Capitalism. Leuven: Leuven University Press.
• Mrozowicki, Adam. 2016. Normalisation of precariousness? Biographical experiences of young workers in the flexible forms of employment in Poland. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 12, 2: 94–112.
• Mrozowicki, Adam i Marta Trawińska. 2013. Women’s union activism and trade union revitalisation: the Polish experiences. „Economic and Industrial Democracy 2013” 34, 2: 269–289. DOI: 10.1177/0143831X12442578.
• Munoz de Bustillo, Rafael M., Enrique Fernández-Macías, Fernando Esteve i Jose-Ignatio Antón. 2011. E pluribus unum? A critical survey of job quality indicators. „Socio-Economic Review” 9, 3: 447–475. DOI: 10.1093/ser/mwr005.
• Ness, Kate. 2011. Constructing Masculinity in the Building Trades: ‘Most Jobs in the Construction Industry Can Be Done by Women’. „Gender, Work and Organization” 19, 6: 654–676. DOI: 10.1111/j.1468-0432.2010.00551.x.
• Ostrowski, Piotr. 2009. Powstawanie związków zawodowych w sektorze prywatnym w Polsce. Warszawa: CH Beck.
• Podawca, Damian. 2011. Kurierzy w sektorze pocztowym w Polsce – praca na własny rachunek jako wymuszenie czy jako wybór? W: W. Kozek (red.). Gra o jutro usług publicznych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• PTS. Polskie Towarzystwo Socjologiczne. 2012. Kodeks etyczny socjologa. http://pts.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/kodeks.pdf. Dostęp 20.10.2018.
• PulsHR. 2018. https://www.pulshr.pl/rekrutacja/dhl-stawia-na-roznorodnosc-szuka-kurierow-wsrod-kobiet,59041.html. Dostęp 29.12.2018.
• Ramirez, Hernan. 2010. Masculinity in the Workplace: The Case of Mexican Immigrant Gardeners. „Men and Masculinities” 14, 1: 97–116. DOI: 10.1177/1097184X10363993.
• Strażacki.pl. 2018. https://strazacki.pl/artykuły/kobiety-w-straży-pożarnej. Dostęp 29.12.2018.
• Struzik, Justyna. 2015. „My sie kochamy, jesteśmy parą gejów z pieskiem, a seksu nigdy nie uprawiamy” Męskość i seksualność w perspektywie aktywistów ruchów queerowych w Polsce. „Interalia” 10: 172–194.
• Thiel, Darren. 2007. Class in construction: London building workers, dirty work and physical cultures. „The British Journal of Sociology” 58, 2: 227–251. DOI: 10.1111/j.1468-4446.2007.00149.x.
• Turtiainen, Jussi i Ari VäänänenA. 2012. Men of Steel? Masculinity of Metal Industry Workers in Finland after World War II. „Journal of Social History” 46, 2: 449–472. DOI: 10.2307/23354139.
• UKE [Urząd Komunikacji Elektronicznej]. 2018. Raport o stanie rynku pocztowego w 2017 r. Warszawa: UKE.
• Wajcman, Judy. 1991. Feminism Confronts Technology. Cambridge: Polity Press.
• Walby, Sylvie. 1990. Theorizing Patriarchy. Oxford: Wiley-Blackwell.
• Walker, Charlie i Steven Roberts. 2018. Masculinity, Labour, and Neoliberalism Working-Class Men in International Perspective. Palgrave Macmillan.
• Wojnicka, Katarzyna i Ewelina Ciaputa. 2011. Karuzela z mężczyznami. Problematyka męskości w polskich badaniach społecznych. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Wolkowitz, Carol. 2006. Bodies at Work. London: Sage.
• Zwiech, Patrycja. 2013. Determinanty nierówności społeczno-ekonomicznych w świetle teorii doskonałego rynku pracy. „Optimum. Studia Ekonomiczne” 2, 62: 106–116.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2019.126147