Młodość, miłość, feminizm – czyli o kobietach w Jeżycjadzie Małgorzaty Musierowicz. Prolegomena

• Authors: Pigoń Anna
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ze względu na przynależność gatunkową cyklu Małgorzaty Musierowicz Jeżycjada, sposób kreowania w nim żeńskich bohaterek powinien być jednym z najważniejszych przedmiotów zainteresowania badacza tych powieści. Nie ulega wątpliwości, że kobiety w świecie autorki Kwiatu kalafiora dominują zarówno liczebnie, jak strukturalnie, stanowią jednak stosunkowo monolityczną grupę, dopasowując się do wzorca, który nie ulega znaczącym modyfikacjom na przestrzeni lat. Dzięki ciągłości fabularnej czytelnik może śledzić dorastanie wielu bohaterek; ich przemiany na różnych etapach życia. W okresie młodzieńczym dzielą się one na (finalnie) poskromione buntowniczki i pokorne konformistki. Zakończenie tego okresu nieuchronnie oznacza wejście w związek małżeński i założenie rodziny. Charakterystyczna jest spójność modelu, w który wpisują się zarówno męscy, jak żeńscy bohaterowie sagi. Symptomatyczna jest także nieobecność wątków feministycznych w wymiarze innym niż komiczny bądź epizodyczny. W artykule analizie poddane zostały powieści od Szóstej klepki (1977) do Ciotki Zgryzotki (2018), co umożliwiło podejście komparatystyczne i ukazanie sposobu kreowania kobiecej (dziewczęcej) bohaterki w kontekście przemian społecznych, historycznych oraz politycznych. Dzięki sięgnięciu do pojęć obecnych we współczesnym dyskursie społecznym, takich jak feminizm oraz płeć kulturowa, i przyłożeniu ich do treści Jeżycjady, można otrzymać stosunkowo spójny obraz wzorca kobiety opisywanej, a zatem i lansowanej przez autorkę. W szerszej perspektywie może to prowadzić do wyciągnięcia wniosków na temat roli kobiety w powieściach dla dziewcząt w ogóle.

EN

Due to the genre membership of Małgorzata Musierowicz’s novel series „Jeżycjada”, the way of creating its heroines should be one of the most important objects of interest while studying and researching the series. Undoubtedly, the women in Musierowicz’s world of fiction outnamber the male characters, but they also dominate in terms of structure; nevertheless, they are a relatively monolithic group, matching up to the standard, which doesn’t undergo significant modifications throughout the years. Because of the continuity of fiction, the reader can observe various stages of adolescence of those heroines and their conversions during specific stages of life. During the youth stage, they divide into two groups: the (ultimately) tamed rebels and the humble conformists. The end of this stage inevitably means getting married and having their own family. The cohesion of the model is very characteristic, in which fit in the heroes, as well as the heroines. The absence of feminist plots is also very symptomatic, unless they appear as comical or episodic. In the article have been analyzed the novels from Szósta klepka (1977) to Ciotka Zgryzotka (2018), which let apply a comparative approach and show the way of creating heroine in the context of a social, historical and political alterations. Ranging the ideas of feminism or gender and applying them to the „Jeżycjada”’s plot let receive relatively consistent view of the portrayed woman, therefore promoted by the author. In a wider perspective, it can lead to conclusions on woman’s role in novels for girls in general.

Keywords

PL

dorastanie; feminizm; kobiety; powieść dla dziewcząt

EN

adolescence; feminism; women; novel for girls

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Filoteknos
• Year: 2019
• Issue: 9
• Pages: 357–377

Contributors

author

Pigoń Anna

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Musierowicz, M. 1977. Szósta klepka. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2003. Kłamczucha. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2012. Kwiat kalafiora. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2002. Ida sierpniowa. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2002. Opium w rosole. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 1999. Brulion Bebe B. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2000. Noelka. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2004. Pulpecja. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2007. Dziecko piątku. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 1994. Nutria i Nerwus. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 1996. Córka Robrojka. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2000. Imieniny. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2001. Tygrys i Róża. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2001. Kalamburka. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2004. Język Trolli. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2005. Żaba. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2006. Czarna polewka. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2008. Sprężyna. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2012. McDusia. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2014. Wnuczka do orzechów. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2015. Feblik. Łódź: Akapit Press
• Musierowicz, M. 2018. Ciotka Zgryzotka. Łódź: Akapit Press
• Bednarska, M. 1998. Wybrane dwudziestowieczne powieści dla dziewcząt – próba charakterystyki historyczno-literackiej i ich recepcji społecznej (współcześnie). – Prace naukowe. Filologia polska. Historia i teoria literatury 7, Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie, 7–15.
• Biedrzycki, K. 1999. Małgorzata Musierowicz i Borejkowie. Kraków: Universitas.
• Brzuchowska, Z. 2004. Powieść dla dziewcząt. – T. Żabski, red., Słownik literatury popularnej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 448–450.
• Gomóła, A. 2004. Saga rodu Borejków. Kulturowe konteksty „Jeżycjady”. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Gwadera, M. 2002. „Z mroku ku jasności”. Cierpienie i śmierć we współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży. – K. Heska-Kwaśniewicz, red., Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 113–135.
• Ihnatowicz, E. 2002. Literacka mowa rzeczy w „Jeżycjadzie”. – J. Papuzińska, red., G. Leszczyński, red., Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia. Warszawa: CEBID , 168–174.
• Kruszewska-Kudelska, A. 1972. Polskie powieści dla dziewcząt pod roku 1945. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• Leszczyński, G. 2001. Kompleks mentora. Powieść dla młodzieży u schyłku tysiąclecia. – A. Baluch, red., K. Gajda, red., Sezamie, otwórz się! Z nowszych badań nad literaturą dla dzieci i młodzieży w Polsce i za granicą. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 52–65.
• Szybowicz, E. 2013. Musierowicz jest w złym humorze. – http://wyborcza.pl/1,75410,14831981,Musierowicz_jest_w_zlym_humorze__tekst_z__Ksiazek.html (27.03.2018).