O dysfunkcjonalności szpitali, dehumanizacji medycyny i etosie zawodowym pielęgniarek

• Authors: Anna Maria Jeznach

Title variants

EN

Brief considerations on dysfunctional hospitals, the dehumanisation of medicine and the professional ethos of nurses

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Żyjemy w czasach gwałtownych przemian, wręcz transformacji cywilizacji. Jak twierdzi A. Giddens: „Nowoczesne instytucje różnią się od wszelkich wcześniejszych form porządku społecznego ze względu na swoją dynamikę, to, w jakim stopniu podważają tradycyjne zwyczaje i obyczaje, i na ich globalny zasięg. Nie są to jednak tylko zmiany zewnętrzne. Nowoczesność radykalnie przekształca charakter życia codziennego i zmienia najbardziej osobiste doświadczenia człowieka. Nowoczesność należy rozważać na poziomie instytucjonalnym, ale transmutacje zachodzące na tym poziomie znajdują bezpośrednie przełożenie na życie jednostek i co za tym idzie, ich tożsamość” (A. Giddens 2001, s. 3). Mimo ogromnego postępu cywilizacyjnego możemy niestety zauważyć postępującą dehumanizację w różnych sferach życia społecznego. Moją szczególną uwagę zwraca dehumanizacja w naukach medycznych wyrażająca się technicyzacją, instrumentalizacją leczenia, instrumentalizacją służb medycznych, depersonalizacją relacji lekarz-pacjent; pielęgniarka-pacjent, a również lekarz-lekarz; pielęgniarka-pielęgniarka. Przejawia się to obojętnym traktowaniem człowieka, zanikiem takich ludzkich wartości jak: solidaryzm, przyjaźń, szacunek dla osoby ludzkiej, uczciwość. Na miejsce tych wartości pojawiają sie obojętność, przedmiotowe i techniczne traktowanie człowieka. Za główne przyczyny dehumanizacji w naukach medycznych uznaje sie współczesne przeobrażenia społeczno-ekonomiczne oraz konsekwencje rewolucji terapeutycznej i biologicznej (A. Nawrocka 2008, s. 22). Na tle zmian cywilizacyjnych, niesamowitego postępu w medycynie nadal dość często istnieją także zjawiska niepokojące takie jak: proces przeniesienia celów; niewłaściwie przebiegający proces komunikacji między personelem a pacjentem; niehumanistyczne postawy pracowników szpitala, brak dbałości o etos zawodowy, którego podstawą jest moralność. Pozwalają sobie na wiele uproszczeń, chciałabym jedynie skłonić czytelników do refleksji. Przecież „Jesteśmy nie tym, czym jesteśmy, ale tym co z siebie zrobimy” (A. Giddens 2001).

EN

We live in times of a sudden change, or even transformation of civilization. As A. Giddens put it: “Modernity differs from all previous forms of social order on account of its dynamism, the degree to which it subverts traditional habits and customs, and its global reach. These are not only external changes. Modernity radically tranforms the nature of daily life and changes the most intimate experiences of man. Modernity should be considered on the institutional level, but the transmutations occurring on this level are directly reflected in the life of the individual and, along with that, his identity.” (A. Giddens 2001, p.3) Despite the enormous civilizational advances that have taken place, we can, unfortunately, also observe ongoing dehumanisation in various spheres of social life. I pay particular attention here to the dehumanization taking place in the medical sciences, expressed in their increasing use of technology, the instrumentalization of treatment, instrumentalization of medical staff, depersonalization of doctor-patient and nurse-patient relationships, and even of doctor-doctor and nurse-nurse relationships. This is revealed in the indifferent treatment of the individual, the disappearance of such human values as solidarity, friendship, respect for human beings or honesty. In place of these values appears indifference, and the instrumental and mechanical treatment of the human being. The main causes of dehumanisation in the medical sciences are generally regarded as the modern transformation of socio-economic relations as well as the consequences of therapeutic and biological revolutions (A. Nawrocka 2008, p.22). Against the background of civilizational changes and incredible medical advances, there are still quite frequent cases of disturbing phenomena such as: the process of shifting targets; inappropriate communication processes between medical personnel and patients; insensitive behaviour by hospital staff; and a lack of concern for the professional ethos, whose foundation is morality. I have allowed myself a number of simplifications, however, my only aim is to provoke reflection in the reader. After all, “We are not simply who we are, but what we do with ourselves.” (A. Giddens 2001)

Keywords

PL

dysfunkcjonalność szpitali; proces przeniesienia celów; nowa zasada etyczna; działania komunikacyjne; dehumanizacja życia ludzkiego; dehumanizacja medycyny; etyka zawodowa; przekonania moralne; etos zawodowy pielęgniarek

EN

dysfunctional hospitals; the process of shifting targets; new ethical principles; communicational activity; dehumanisation of human life; dehumanisation of medicine; professional ethics; moral convictions; professional ethos of nurses

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2012 (R. XI)
• Issue: 2(44)
• Pages: 45 - 58

Dates

published

2012-06-2012-07

Contributors

author

Anna Maria Jeznach

• Collegium Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa w Siedlcach

References

• Barber B.R. (2009), Skonsumowani, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa. Borys B. (2008), Psychologia we współczesnej medycynie, Poł. Merk lek., XXV, Suspl. 1,35. Biesiega T. SDB, Etyka cnót w etyce medycznej, „Medycyna Praktyczna” 2006, nr 3; „Medycyna Praktyczna Ginekologia i Położnictwo” 2006, nr 4; „Medycyna Praktyczna Chirurgia” 2007, nr 2. Giza A. (1993), Na czym polega etyczna komunikacja, [w:] Puzynina J. (red.), Etyka międzyludzkiej komunikacji, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa. Glass L. (2001), Toksyczni ludzie. 10 sposobów postępowania z ludźmi, którzy uprzykrzają ci życie, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań. Goffman E.M. (1975), Charakterystyka instytucji totalnych, [w:] Derczyński W., Jasińska-Kania A., Szacki J., Elementy teorii socjologicznych. Materiały do współczesnej socjologii zachodniej, Warszawa. Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość, PWN, Warszawa. Habermas J. (1983), Teorie socjalizacji. Wybór pism, red. Z. Krasnodębski, tłum. Z. Krasnodębski, M. Łukasiewicz, Warszawa. Imieliński K. (1997), Humanistyczne aspekty medycyny,. Kowalczyk S. (2002), Filozoficzne podstawy etyki pielęgniarskiej, [w:] Wrońska I., Mariański J. (red.), Etyka w pracy pielęgniarskiej, Wydawnictwo Czelej, Lublin. Letkiewicz S. (2010), Relacja lekarz–pacjent w dobie komercjalizacji medycyny, „Przegląd Urologiczny”, nr 11/6(68). Lazari-Pawłowska I. (1992), Etyka. Pisma wybrane; Ossolineum, Warszawa. Merton R. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna; Warszawa. Nawrocka A. (2008), Etos zawodów medycznych, WAM, Kraków. Ratajczyk D. (2008), Ortodoksyjne ideologie XXI w, [w:] Słomski W. (red), Dürrenmatt Friedrich – dehumanizacja człowieczeństwa, Wydawnictwo Amber, Warszawa. Russ J. (2009), Współczesna myśl etyczna; PAX, Kraków. Słomski W., (red.) (2008), Dürrenmatt Friedrich – dehumanizacja człowieczeństwa, Wydawnictwo Amber, Warszawa. Synowiec-Piłat M. (2002), Funkcjonalność i dysfunkcjonalność instytucji medycznych, [w:] Barański Jarosław, Piątkowski Włodzimierz (red.), Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny, Atut, Wrocław. Tobiasz-Adamczyk B. (2002), Relacje lekarz–pacjent w perspektywie socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Tokarski J. (red.) (1980), Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa. Weber M. (1975), Trzy czyste typy prawomocnego panowania, [w:] Derczyński W., Jasińska-Kania A., Szacki J., Elementy teorii socjologicznych. Materiały do współczesnej socjologii zachodniej, Warszawa. Woy-Woyciechowski J. (2010), Niewidoczne chwasty medycyny, „Puls” nr 2(178). Zimbardo P.G., Ruch F.L. (1996), Psychologia i życie, PWN, Warszawa.
• Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008 roku, Dz.U. Nr 52, poz. 417. Ustawa o Zawodzie Pielęgniarki i Położnej z dnia 15 lipca 2011 roku, Dz.U. Nr 174, poz. 1039, Art. 11.

Identifiers

ISSN

1642-672X