Języki skonstruowane jako obiekt badań współczesnej interlingwistyki

• Authors: Wojan Katarzyna

Title variants

EN

Constructed Languages as an Object of Study in Contemporary Interlinguistics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie kwestii użyteczności języków skonstruowanych, ich opis ilościowy w perspektywie historycznej oraz ukazanie roli interlingwistyki. Język sztuczny pojmowany jest jako system znakowy skonstruowany przez jednostkę lub grupę osób, o konkretnym przeznaczeniu i arbitralnie wyznaczonych funkcjach. Języki sztuczne tworzone są dla celów społeczno-komputacyjnych. Interlingwistyka postrzegana jest jako dynamicznie rozwijająca się subdyscyplina językoznawcza, której obiektem zainteresowania są różnorodne aspekty komunikacji międzyjęzykowej. Z jednej strony zaznacza się jako subdyscyplina innych nauk, z drugiej – osiąga autonomię metodologiczną w zakresie teorii i praktyki projektowania językowego. Obserwuje się tendencję wzrostową formalnie i funkcjonalnie różnorodnych projektów językowych. Obecnie ich liczba przekracza 1000.

EN

The aim of the article is to discuss the usefulness of constructed languages and to provide their quantitative description in a historical perspective, as well as to present the role of interlinguistics. An artificial language is understood as a sign system constructed by an individual or a group of people with a particular purpose and arbitrarily defined functions. Artificial languages are created for socio-computational purposes. Interlinguistics is seen as a rapidly growing sub-discipline in linguistics, dealing with diverse aspects of interlingual communication. Being a sub-discipline of other sciences, it achieves methodological autonomy in the field of theoretical and practical language design. An increase in the number of formally and functionally diverse linguistic projects can be observed, with over 1,000 projects at the moment.

Keywords

PL

interlingwistyka; języki skonstruowane; języki międzynarodowe; komunikacja międzyjęzykowa.

EN

interlinguistics; constructed languages; international languages; interlanguage communication

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2016
• Volume: 72
• Pages: 121-136

Contributors

author

Wojan Katarzyna

• Uniwersytet Gdański w Gdańsku

References

• BARAŃCZAK Stanisław (1995): Pegaz zdębiał. Poezja nonsensu a życie codzienne. Wprowadzenie w prywatną teorię gatunków. – Londyn: Puls. Bibliografio de vortaroj kaj terminaroj en Esperanto 1887–2002. UEA. <http://uea.org/dokumentoj/bib/> (13.11.2013).
• BLANKE Detlev (1985): Internationale Plansprachen. Eine Einführung. – Berlin: Akademie-Verlag.
• BLANKE Detlev (1987): The Term “Planned Language”. – [w:] Humprey TONKIN (ed.): Esperanto, Interlinguistics, and Planned Language. – Lanham, MD: University Press of America, 335–349.
• BLANKE Detlev (1989): Planned languages – a survay of some of the main problems. – [w:] Klaus SCHUBERT (ed.): Interlinguistics. – Berlin: Mouton de Gruyter, 63–88.
• BURTT Ben (2002): Słowniczek najpopularniejszych zwrotów w językach gwiezdnych wojen. Przeł. Andrzej SYRZYCKI. – Warszawa: Amber.
• CONLEY Tim, CAIN Stephen (2006): Encyclopedia of Fictional and Fantastic Languages. – Greenwood: ABC/Clio.
• ECO Umberto (2002): W poszukiwaniu języka uniwersalnego. Przeł. Wojciech SOLIŃSKI. – Gdańsk: Marabut; Warszawa: Volumen.
• DREZEN Ernest (1931): Historio de la mondolingvo. – Moskvo: Ekrelo.
• FINCH Sheila (1986): Triad. – Toronto – New York: Bantam.
• FREUDENTHAL Hans A. (1960): Lincos: Design of a Language for Cosmic Intercourse. –Amsterdam: North-Holland.
• FRISISCH J. (1681): Lingua ludovica seu universalis. – Toruń [s.n.].
• GAJEWSKI Boleslas, SUDRE François (1902): Grammaire du Solrésol ou langue universelle de François Sudre. – Paris [s.n.].
• GOLDEN Bernard (1997): Kio estas la eksolingvistiko? – Monato 10, 9–12.
• GRABOWSKI Antoni (1908): Esperanto kiel propedeŭtiko de lingvoj. – Pola Esperantisto.
• GRABOWSKI Antoni (1910): Słownik języka esperanto. T. 1–3. – Warszawa: M. Arct.
• GRIMES Joseph E. (1999): Basilect Meets Mesolect in Hawai’I. – [w:] John R. RICKFORD, Susanne ROMAINE (eds.): Creole genesis, attitudes and discourse: Studies celebrating Charlene J. Sato. – Amsterdam: John Benjamins, 279–286.
• HAUPENTHAL Reinhard (1989): Lexikographie der Plansprachen. – [w:] Josef HAUSMANN, Oskar REICHMAN, Herbert Ernst WIEGAND (ed.): Wörterbücher: Ein internationales Handbuch zur Lexikogra - phie. – Berlin – New York: Walter de Gruyter, 329–330.
• HAUPENTHAL Reinhard (2000): Rund um die Welt. – Hildesheim: Georg Olms Verlag.
• JARZĄBEK Krystyna (1999): Rehabilitacja języka gestów (na przykładzie porozumiewania się zakonników i mniszek). – Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• JURKOWSKI Marian (1986): Od wieży Babel do języka kosmitów. – Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza.
• KOCHAŃSKI Adam Adamandy (1680): Catalogus investorum singularium. [Rękopis].
• KOMENSKÝ Jan Ámos (1966): Vybrané spisy Jana Amose Komenského. T. 4: Výbor z Obecné porady o nápravě věcí lidských a z Věcného pansofického slovníku. – Praha: Státní pedagogické nakladatelství.
• KUCKENBURG Martin (2006): Pierwsze słowo. Przeł. Bartosz NOWACKI. – Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• KULCZYCKI Emanuel (2011): Założenia filozoficznych języków apriorycznych. – [w:] Marek CIESZKOWSKI, Jacek SZCZEPANIAK (red.): My w wieży Babel. Między przekleństwem a błogosławieństwem. – Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 39–49.
• KURCZ Ida (2000): Psychologia języka i komunikacji. – Warszawa: Scholar.
• KUZNECOV Sergej N. (2001): Interlingvistiko en „kosma dimensio”: vojaĝo inter kosmoglotiko kaj kosmolingvistiko. – Interlinguistische Informationen 39: Interlinguistische Studien. <http://www.lingviko. net/db/10_kuznecov.htm> (dostęp: 14.08.2014).
• LEŚ Mariusz M. (2013): Pomieszanie języków i pierwszy kontakt. O językach sztucznych w fantastyce naukowej. – Białostockie Archiwum Językowe 13, 159–185.
• LIBERT Alan Reed (2012): The Representation of Korean and Other Altaic Languages in Artificial International Auxiliary Languages. – Journal of Universal Language 1, 125–167.
• LINDSTEDT Jouko (2006): Native Esperanto as a Test Case for the Natural Language. – [w:] A Man of Measure. Festschrift in Honour of Fred Karlsson on his 60th Birthday. A special supplement to SKY Journal of Linguistics 16, 47–55.
• LUTOMIRSKI Abraham D. (1887): Pasistenographie oder Leitfaden zu einer kurzen Zeichenschrift, die für alle Lautsprachen geeignet und in einigen Stunden zu erlernen ist. –Rotterdam [s.n.].
• MARIAN Z JAŚLISK (1641): Dictionarium Sclavo-Polonicum [...] hoc est Vocabula quaedam Illyrica seu Dalmatica Polonice explicata ordine alphabetico. – [w:] Tetrarchia theologica. 1: Quincunx miscellaneorum. [Rękopis].
• MEYER Anna-Maria (2014): Wiederbelebung einer Utopie. Probleme und Perspektiven slavischer Plansprachen im Zeitalter des Internets. – Bamberg: University of Bamberg Press.
• MEYSMANS Jules (1911): Une science nouvelle. – Lingua internationale 8, 14–16.
• MICHALIK Leszek (1996): Język gestów. Podstawy języka migowego Indian równin. – Sztum: Biblioteczka „Kayás Ochi”.
• MORAWSKI Jacek (1965): Gestowe i mimiczne kody przestępców. – Problemy Kryminalistyki 58, 758–770.
• MUFVENE Salikoko S. (1999): Accountability in Descriptions of Creoles. – [w:] John R. RICKFORD, Susanne
• ROMAINE (eds.): Creole genesis, attitudes and discourse: Studies celebrating Charlene J. Sato. – Amsterdam: John Benjamins, 157–185.
• MÜLDNER-NIECKOWSKI Piotr (2007): Wielki słownik skrótów i skrótowców. – Wrocław: Europa.
• OKAMOTO Rikichi (1962): Universal auxiliary language. Babm. – Tokyo: [s.n.].
• OKRENT Arika (2010): In the Land of Invented Languages. Adventures in Linguistic Creativity, Madness, and Genius. – New York: Spiegel & Grau Trade Paperbacks.
• OLLONGREN Alexander (2012): Astrolinguistics. Design of a Linguistic System for Interstellar Communication Based on Logic. – New York: Springer.
• PARKVALL Mikael (1999): Is Afro-Genesis possible in the case of French Creoles? – [w:] John R. RICK -
• FORD, Susanne ROMAINE (eds.): Creole genesis, attitudes and discourse: Studies celebrating Charlene J. Sato. – Amsterdam: John Benjamins, 187–213.
• PENCIAK Bolesław (1997): Słownik przysłów polsko-esperancki. – Warszawa [s.n.].
• PICKOVER Clifford A. (2005): A Passion for Mathematics: Numbers, Puzzles, Madness, Religion, and the Quest of Reality, Hoboken. – New Jork: John Wiley and Sohn.
• PŁACHTA Stanisław (2011): Liturgiczny słownik polsko-esperancki. – Zakliczyn [s.n.]
• PŁACHTA Stanisław (2012): Słownik idiomów polsko-esperancki = Vortaro de idiomaĵoj pola-esperanta. – Biskupice – Piła [s.n].
• PODGÓRSCY Barbara i Adam (1998): Vademecum szaradzisty. – Poznań: Kurpisz.
• POLAŃSKI Kazimierz, red. (1999): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. – Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• PORAYSKI Tadeusz, red. (1960): Słowniczek obrazkowy esperanto. – Warszawa: Wspólna Sprawa.
• PRZYBYLIŃSKI Sławomir (2006): Podkultura więzienna: wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej. – Kraków: Impuls.
• RASIĆ Nikola (1994): La Rondo Familia, sociologiaj esploroj en Esperantio. – Pisa: Edistudio.
• RODASIK Radosława, ĆWIERTNIA Ewelina, ZAT’KO Jozef (2013): Język podkultury więziennej – gwara, język migowy, tatuaż. – Kultura bezpieczeństwa. Nauka – praktyka – refleksje 13, 116–141.
• RYTENBERG Eugenjus (1932): Uniwersalny słownik. – [w:] Podstawy języka międzynarodowego esperanto. – Warszawa: Wydawnictwo Państwowego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych.
• SAKAGUCHI Alicja (1998): Interlinguistik. Gegenstand, Ziele, Aufgaben, Methoden. – Frankfurt am Main: Peter Lang.
• SAKAGUCHI Alicja (2000): Tworzenie międzynarodowych języków pomocniczych na tle rozwoju językoznawstwa ogólnego. – Scripta Neophilologica Posnaniensia 2, 141–161.
• SAKAGUCHI Alicja (2003): Dychotomia „sztuczny” i „naturalny” z perspektywy języka międzynarodowego esperanto. – Scripta Neophilologica Posnaniensia 5, 235–252.
• SAWONIAK Henryk, WITT Maria (1976): Międzynarodowy słownik akronimów z zakresu informacji naukowej, bibliotekoznawstwa i dziedzin pokrewnych. – Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• SCHUBERT Klaus (1989): Interlinguistics – its aims, its achiemenents, and its place in language science. – [w:] Klaus SCHUBERT (ed.): Interlinguistics. – Berlin: Mouton de Gruyter, 7–44.
• SOKALSKI Zbigniew (b.r.): Język migowy środowisk przestępczych. – Zielona Góra: Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze. <http://www.zielona-gora.po.gov.pl/index.php?id=26> (dostęp:12.02.2015).
• STANOSZ Barbara (2006): Wprowadzenie do logiki formalnej, – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• STEENBERGEN Jan (2008): Classificatie van kunsttalen. – [w:] Multilingual Mutterings. The pages of Jan van Steenbergen. <http://steen.free.fr/classificatie.html> (dostęp: 2.06.2014).
• STRIA Ida (2013): Classifications of artificial languages. – Język. Komunikacja. Informacja 8, 125–132.
• SUSSKIN Marian (1990): Paninterlingwa: powszechny język międzynarodowy. – Warszawa 1990.
• SZERDAHELYI István (1980): Der heutige Stand der Kulturtheorie, der Literatur- und Kunstwissenschaft in Ungarn. – [w:] John ODMARK (ed.): Language, Literature & Meaning 2: Current Trends in Literary Research, – Amsterdam: John Benjamins, 419–455.
• TAMKE Hans-Friedrich (2007): Amerikanistik, Kanadistik, Zuluistik. <http://www.oocities.org/capecanaveral/ lab/5985/kanadistik.html> (dostęp: 15.08.2014).
• TUWIM Julian (1950): Pegaz dęba, czyli panopticum poetyckie. – Warszawa: Czytelnik.
• WEBER Leonard (1937): Lekcje języka międzynarodowego ido (zreformowane esperanto). – Lwów [s.n.].
• WEBER Leonard (1938): Lectiones de lingua auxiliare internationale Interlingua (latino sine flexione). – Torino – Lwów: Academia pro Interlingua.
• WOJAN Katarzyna (2013): Esperanto w leksykografii polskiej. Bibliografia słowników (1888–2012). – Język. Komunikacja. Informacja 8, 133–149.
• WOJAN Katarzyna (2015): Języki sztuczne. Zapotrzebowanie społeczeństw czy fantazja jednostek? Zarys dziejów interlingwistyki. – Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• WYSOCKI Marian [et al.] (2011): Rozpoznawanie gestów wykonywanych rękami w systemie wizyjnym. – Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.
• ZAJDEL Janusz Andrzej (1984): Paradyzja. – Warszawa: Iskry.
• ZAMENHOF Ludwik (1887): Język międzynarodowy. Przedmowa. Podręcznik kompletny. Por Poloj. – Warszawa: J. Kelter.
• ZAWADA Jan (1957): Pełny podstawowy słownik języka międzynarodowego esperanto. – Warszawa:Wydawnictwo
• Zarządu Głównego Polskiego Związku Niewidomych.
• ГУРЕВ Григорий А. (1950): Системы мира. От древнейших времен до наших дней. – Москва: Москов ский рабочий
• ДУЛИЧЕНКО Александр Д. (1988): Проекты всеобщих и международных языков (хронологический индекс со II по XX вв.). – Interlinguistica Tartuensis 5, 126–161.
• ДУЛИЧЕНКО Александр Д. (1990): Международные вспомогательные языки. – Таллин: Валгус.
• КУЗНЕЦОВ Сергей Н. (1990): Интерлингвистика. – [w:] Виктория Н. ЯРЦЕВА (red.) Лингвистический энциклопедический словарь. – Москва: Советская энциклопедия, 196–197.
• КУЗНЕЦОВ Сергей Н. (1991): Основные этапы становления интерлингвистической теории. – [w:] Про блемы международного вспомогательного языка. – Москва: Наука, 25–40.
• ЯРЦЕВА Виктория Н. (red.) (2002): Лингвистический энциклопедический словарь. – Москва: Совет - ская энциклопедия.