Granice państwowe jako atrakcja turystyczna i szansa rozwoju obszarów peryferyjnych

• Authors: Padło Tomasz

Title variants

EN

State borders as a tourist attraction and an opportunity for the development of peripheral areas

• Conference: Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badania atrakcyjności turystycznej granic państwowych mają niedługą tradycję i skupiają się raczej na obszarze pogranicza niż na nich samych. Sama granica, traktowana jako linia oddzielająca dwa kraje, w wielu częściach świata przyciąga turystów, choć określenie jej wpływu na turystykę regionu jest często utrudnione z uwagi na fakt, że jej „doświadczanie” jest zazwyczaj jedynie elementem szerszej aktywności turystycznej. Potencjał turystyczny granic – szczególnie ich silnie umocnionych odcinków oraz tych mających nietypowy przebieg, np. trójstyków i enklaw – wydaje się niewykorzystany. Tymczasem przykłady DMZ w Korei czy przejścia granicznego Wagah na granicy indyjsko--pakistańskiej pokazują, że wykorzystanie turystyczne granicy może być istotnym elementem rozwoju regionu. Szczególnie atrakcyjne wydają się granice pełniące wyraźne funkcje rozdzielające odmienne systemy gospodarcze bądź cywilizacje. Niewykorzystane w tym kontekście są granice zewnętrzne Unii Europejskiej, dawna żelazna kurtyna oraz granice byłego Związku Radzieckiego, które na wielu odcinkach do dzisiaj zachowały cechy minionego systemu. Wraz z rozwojem alternatywnych form turystyki wykorzystanie atrakcyjności granic może stanowić czynnik rozwoju obszarów peryferyjnych.

EN

Researching the tourism attractiveness of state borders does not have a very long tradition and focuses more on the borderlands rather than the actual border itself The border, considered to be a dividing line between two countries, attracts tourists in many parts of the world, but determining its impact on the tourism of the region is often difficult due to the fact that its "experience" is usually only part of a wider range of tourism activities. The tourism potential of state borders, especially the stronger sections and those with interesting routes, e.g. triplexes and enclaves, seems unused, while examples of the DMZ in Korea or the Wagah border crossing on the border between India and Pakistan show that the use of the border may be an important element of the development of a region. The boundaries performing distinct functions, separating different economic systems, or civilizations, seem to be particularly attractive. In this context, the external borders of the European Union are unused; the former Iron Curtain and the borders of the former Soviet Union, which in many places still retain features of the previous system. The attractiveness of the borders may have an impact for the development of peripheral areas with the development of alternative forms of tourism.

Keywords

PL

atrakcyjność; granica; pogranicze; turyzm

EN

attractiveness; border; borderland; tourism

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Przedsiębiorczość - Edukacja
• Year: 2015
• Volume: 11. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych
• Pages: 314-326

Contributors

author

Padło Tomasz

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Instytut Geografii

References

• Baczwarow, M., Suliborski, A. (2002). Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce. Warszawa- Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bański, J. (2010). Granica w badaniach geograficznych. Przegląd Geograficzny, 82, 4, 489-508.
• Biliński, J., Sawaryn, D. (red.). (2003). Turystyka czynnikiem integracji międzynarodowej. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.
• Blacksell, M. (2008). Geografia polityczna. Warszawa: PWN.
• Boedeltje, F., van Houtum, H. (2008). The abduction of Europe: A plea for less ‘unionism’ and more Europe. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 99, 361-365.
• Boyes, R., Cywiński, P. (2003). Sezon na Europę. Warszawa: Czytelnik.
• Butler, R.W. (1996). The Development of Tourism in Frontier Regions: Issues and Approaches. W: Y. Gradus, H. Lithwick (red.), Frontiers in Regional Development. Lanham: Rowman & Littlefield, 213-229.
• Butler, R.W. (2002). The Development of Tourism in Frontier Regions: Issues and Approaches. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Areas. Oxford: Lexington Books.
• Cresswell, T. (2004). Place: a short introduction. Malden: Blackwell Publishing.
• Driessen, H. (1996). At the edge of Europe: Crossing and marking the Mediterranean divide. W: L. O’Dowd, T.M.Wilson (red.), Borders, Nations and States. Aldershot: Ashgate Publishing Company.
• Eriksson, G.A. (1979). Tourism at the Finnish-Swedish-Norwegian borders. W: G. Gruber, H. Lamping, W. Lutz, J. Matznetter, K. Vorlaufer (red.), Tourism and Borders: Proceedings of the IGU Group, Geography and Tourism Recreation. Frankfurt: Institut fur Wirtschafts-und Sozialgeographie der Johann Wolfgang Geothe Universitat, 151-162.
• Felsenstein, D., Freeman, D. (2002). Gambling on the Border: Casinos, Tourism Development, and the Prisoners’ Dilemma. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Areas. Oxford: Lexington Books.
• Häkli, J., Kaplan, D.H. (2002). Learning from Europe? Borderlands in Social and Geographical Context. W: D.H. Kaplan, J. Häkli (red.), Boundaries and Place. European Borderlands in Geographical Context. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
• Heffner., K. (2002). Efektywność współpracy w euroregionach na granicy polsko-czeskiej. W: A. Stasiak (red.), Euroregiony wschodniego pogranicza – założenia i osiągnięcia. Białystok: Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, 255-268.
• Huntington, S. (2007). Zderzenie cywilizacji. Warszawa: Muza.
• Jacobs, F. (2014, 30 września). Peacocks at Sunset. New York Times. Pozyskano z http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/07/03/peacocks-at-sunset/ Kałuski, S. (1993). Turystyka kwalifikowana jako czynnik rozwoju regionalnego obszarów przygranicznych Polski. Warszawa: Fundacja im. Friedricha Eberta.
• Kałuski, S. (2006). Border tripoints as transborder cooperation regions in Central and Eastern Europe. W: J. Kitowski (red.), Regional trans-border co-operation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements. Warszawa: Geopolitical Studies, 14, 27-36.
• Kitowski, J. (red.). (1996). Problemy regionalnej współpracy transgranicznej. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – Filia w Rzeszowie, 10.
• Kitowski, J. (red.). (1998). Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej – próba syntezy. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – Filia w Rzeszowie, 15.
• Kitowski, J. (red.). (2006). Regional trans-border co-operation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements. Warszawa: Geopolitical Studies, 14.
• Komornicki, T. (1999). Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990–1996. Geopolitical Studies, 5. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Korea National Tourism Organization (2004). Master plan for development of peace tourism belt in the DMZ and its vicinity. Seoul: Government Printer.
• Lee, T.J., Kang, E-J. (2013). Living with war. The Korean truce. W: R. Butler, W. Suntikul (red.), Tourism and War: Contemporary Geographies of Leisure, Tourism and Mobility. Routledge, 121-131.
• Light, D. (2000). Gazing on communism: Heritage tourism and post-communist identities in Germany, Hungary and Romania. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 2, 2, 157-176.
• Löytynoja, T. (2007). National Boundaries and Place-making in Tourism: Staging the Finnish-Russian Border. Nordia Geographical Publications, 36, 4, 35-45.
• Lysenko, I., Besançon, C., Savy, C. (2007). 2007 UNEP-WCMC Global List of Transboundary Protected Areas. Pozyskano z: http://www.tbpa.net/page.php?ndx=78, dostęp: 30 września 2014.
• Medvedev, S. (1999). Across the line: Borders in post-Westphalian landscapes. W: H. Eskelinen, I. Liikanen, J. Oksa (red.), Curtains of iron and gold. Reconstructing borders and scales of interaction. Aldershot: Ashgate, 43-56.
• Mehdi, S.S. (2005). A Peace Museum on the Wagah Border. South Asian Journal, 10, 116-126.
• Mogiła, Z., Zaleski, J., Zathey, M. (2011). Wykorzystanie przygranicznego położenia terenów znajdujących się w zachodniej części Polski dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Wrocław.
• Moraczewska, A. (2008). Transformacja funkcji granic Polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Mync, A., Szul, R. (red.). (1999). Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW.
• Otok, S. (2009). Geografia polityczna. Warszawa: PWN.
• Paasi, A. (1996). Territories, Boundaries and Consciousness: The Changing Geographies of the Finnish- -Russian Border. Chichester: Wiley.
• Paasi, A., Raivo, P.J. (1998). Boundaries as barriers and promoters: Constructing the tourist landscapes of Finnish Karelia. Visions in Leisure and Business, 17, 3, 30-45.
• Padło, T. (2014). Koniec świata. Kraków: Universitas.
• Potocki, J. (2009). Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów. Wrocław: Wydawnictwo WTN.
• Prescott, J.R.V. (1965). Geography of Frontiers and Boundaries. London: Hutchinson University Library.
• Prescott, J.R.V. (1987). Political Frontiers and Boundaries. London: Unwin Hyman.
• Redclift, M.R. (2006). Frontiers: Histories of Civil Society and Nature. Cambridge: MIT Press.
• Ryden, K.C. (1993). Mapping the Invisible Landscape: Folklore, Writing, and the Sense of Place. Iowa City: University of Iowa Press.
• Rykiel, Z. (2006). Podstawy geografii politycznej. Warszawa: PWE.
• Saarinen, J. (2003). The Regional Economics of Tourism in Northern Finland: The Socio-economic Implications of Recent Tourism Development and Future Possibilities for Regional Development. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 3, 91-113.
• Sobczyński, M. (2006). Geografia granic i pograniczy w badaniach łódzkiego ośrodka geograficznego. Folia Geographica-Oeconomica, Acta Geographica Lodziensia, 7, 19-36.
• Squire, S.J. (1994). Accounting for cultural meanings: the interface between geography and tourism studies re-examined. Progress in Human Geography, 18, 1, 1-16.
• Szul, R. (1999). Rola granicy w gospodarce – próba ujęcia teoretycznego. W: A. Mync, R. Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW, 227-232.
• Tegelberg, M. (2010). Hidden sights: Tourism, representation and „Lonely Planet Cambodia”. International Journal of Cultural Studies, 13(5), 491-509.
• Timothy, D.J. (1995). Political boundaries and tourism: borders as tourist attractions. Tourism Management, 16, 7, 525-532.
• Timothy, D.J. (1996). Small and isolated: the politics of tourism in international exclaves. Acta Turistica, 8(2), 99-115.
• Timothy, D.J. (2000a). Tourism in the borderlands: economic development and cross-frontier cooperation. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Regions. Baltimore: Lexington Books.
• Timothy, D.J. (2000b). Borderlands: An Unlikely Tourist Destination? IBRU Boundary and Security Bulletin, 57-65.
• Timothy, D.J., Wall, G. (2001). Tourism and Political Boundaries. London: Routledge.
• Vinokurov, E. (2007). A Theory of Enclaves. Lanham: Lexington Books.
• Więckowski, M. (2010). Turystyka na obszarach przygranicznych Polski. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Więckowski, M. i in. (2012). Pogranicze polsko-słowackie. Dostępność transportowa a turystyka. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Zhao, X. (1994). Barter tourism along the China-Russia border. Annals of Tourism Research, 24, 401-403.
• www.lonelyplanet.com/morocco/the-mediterranean-coast-and-the-rif/ceuta-sebta, 2014, 30 września.
• www.magnumphotos.com/C.aspxVP3=SearchResult&ALID=2TYRYDA8TPED, 2014, 30 września.
• www.tripadvisor.co.uk/Attraction_Review-g190383-d2067161-Reviews-Ledra_Street_Crossing_Point- -Nicosia_Nicosia_District.html, 2014, 30 września.