Przedsiębiorca w świetle personalistycznej koncepcji administracji publicznej

• Authors: Sławomir Fundowicz

Title variants

EN

An entrepreneur in the light of the personalist concept of public administration

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W XIX wieku została zapoczątkowana myśl personalistyczna. Dla porządku społecznoprawnego największe znaczenie mają poglądy Emmanuela Mouniera (1905–1950) i Jacques’a Maritaina (1882–1973). Pierwszy z nich stwierdził, że osoba ludzka to jedyna rzeczywistość, którą poznajemy, a zarazem tworzymy „od wewnątrz”. Jego zdaniem człowiek może znajdować się w relacjach osobowych i rzeczowych, ale tylko te pierwsze działają na jego korzyść. Z kolei Martain dążył do tego, aby personalizm przeniknął życie społeczne. Dostrzegał w człowieku dwa wymiary: człowieka jako jednostkę i człowieka jako osobę. Osoba ludzka jest jednocześnie granicą prawa. Z myśli personalistycznej wypływa koncepcja praw człowieka wyrażona w Powszechnej deklaracji praw człowieka z 10 grudnia 1948 roku. W personalistycznej koncepcji administracji publicznej chodzi o to, aby rozpisać na czynniki pierwsze zasadę, według której człowiek jako jednostka jest podporządkowany państwu, ale jako osoba nad nim góruje. Personalizm odróżnia się od indywidualizmu tym, że człowiek w pełni realizuje się wśród innych ludzi, tworząc wspólnoty i społeczności. Spośród konsekwencji administracyjnoprawnych personalizmu można wskazać na zasadę pomocniczości, z której wynika zasada zaufania państwa do obywatela, w tym do przedsiębiorcy, oraz zasadę solidarności społecznej. Realizacją ustawową zasady zaufania państwa do obywatela są zasady ogólne Prawa przedsiębiorców (zasada domniemania uczciwości przedsiębiorcy, zasada przyjaznej interpretacji przepisów prawa, zasada rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy). Z zasady zaś solidarności wynika obowiązek działania przedsiębiorcy na rzecz dobra wspólnego. Przykładem praktycznego podejścia do spraw gospodarczych mogą być rozwiązania proponowane przez Talmud, w których w odniesieniu do działalności handlowej uwalnia się jednostki od niepotrzebnych interwencji społeczeństwa, ufając uczciwości jego członków, a także uznając społeczeństwo za wspólnotę osób, dopuszcza się możliwość arbitrażu.

EN

In the nineteenth century, personalistic thought was initiated. For the social and legal order, the views of Emmanuel Mounier (1905–1950) and Jacques Maritain (1882–1973) are the most important. The first stated that the human person is the only reality that we learn and create from within. A human may be in personal and material relations, but only the first of these work in his favor. Maritain strived for personalism to permeate social life. He saw in man two dimensions: man as an individual and man as a person. The human person is the limit of law. The concept of human rights expressed in the Universal Declaration of Human Rights of December 10th, 1948 flows from personalist thought. The personalist concept of public administration is about writing down the principle that man as an individual is subordinated to the state, but as a person he dominates over the state. Personalism differs from individualism in that man fully realizes himself among other people, creating communities. Among the administrative and legal consequences of personalism, one can point to the principle of subsidiarity, which implies the principle of state trust in the citizen, including the entrepreneur, and the principle of social solidarity. The statutory implementation of the state trust principle in the citizen are general principles of the Law of Entrepreneurs (principle of presumption of entrepreneur integrity, principle of friendly interpretation of legal provisions, principle of settling factual doubts in favor of the entrepreneur). The principle of solidarity implies the obligation of the entrepreneur to act for the common good. An example of a practical approach to economic matters may be the solutions proposed by the Talmud, in which, in relation to commercial activities, individuals are freed from unnecessary public intervention, trusting the integrity of its members, and, recognizing society as a community of persons, the possibility of arbitration is allowed.

Keywords

PL

personalizm; przedsiębiorca; administracja publiczna; zasada pomocniczości; zasada solidarności społecznej

EN

personalism; entrepreneur; public administration; principle of subsidiarity; principle of solidarity

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Wroclawskiego
• Journal: Prawo
• Year: 2019
• Issue: 329
• Pages: 145 - 156

Contributors

author

Sławomir Fundowicz

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II