Zwój Estery a Szoa. Biblijne, sensacyjne i atrakcyjne oblicze postpamięci

• Authors: Plichta Paweł

Title variants

EN

The Book of Esther and Shoah. Biblical, Exciting and Attractive Face of Postmemory

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article contains an analysis of the construction of the narrative of the Shoah, using motifs from the Book of Esther. Non‑fiction book: Code of Esther, 2013 (Le Code d’Esther, 2012), written by French journalists: Bernard Benyamin and Yohan Perez is a record of investigative journalism. During the investigation various interpretations of the “enigmatic” words of Julius Streicher – a Nazi war criminal in the context of the biblical text are recalled. The title of the book and its cover’s design predicts sensation while the attractiveness of the communication is achieved by using of multimedia elements (online videos illustrating the described events, accessible through QR codes placed in the book), and an invitation to interact through thematic websites, social networking sites like Facebook and Twitter. The authors, belonging to the “second generation”, derive knowledge and experiences through mediation, which is the reason of the treatment of the book in terms of post‑memory.

Keywords

EN

Book of Esther; Code of Esther; Bible; Shoah; postmemory

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2015
• Issue: 4(35)
• Pages: 53-70

Contributors

author

Plichta Paweł

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Adorno T.W., Prismen. Kulturkritik und Gesellschaft, Berlin–Frankfurt am Main 1955. Bar‑Hillel M. i in., Solving the Bible Code Puzzle, „Statistical Science” 1999, Vol. 14, nr 2.
• Benhamou R., French Bestseller Unravels Nazi Propagandist’s Cryptic Last Words About Purim,Adorno T.W., Prismen. Kulturkritik und Gesellschaft, Berlin–Frankfurt am Main 1955. Bar‑Hillel M. i in., Solving the Bible Code Puzzle, „Statistical Science” 1999, Vol. 14, nr 2.
• Benhamou R., French Bestseller Unravels Nazi Propagandist’s Cryptic Last Words About Purim, „The Times of Israel” 2012, 28 XII, [online] http://www.timesofisrael.com/french‑best‑seller‑unravels‑nazis‑cryptic‑last‑words‑about‑purim.
• Benyamin B., Perez Y., Kod Estery, przeł. A. Labisko, Kraków 2013.
• Benyamin B., Perez Y., La profezia dell’Olocausto. Il codice segreto di Ester, przeł. A. Mulas, Roma 2014.
• Benyamin B., Perez Y., Le Code d’Esther, Paris 2012.
• Brandstaetter R., Krąg biblijny, Warszawa 1986.
• Brown D., Kod Leonarda da Vinci, przeł. K. Mazurek, Warszawa 2004.
• Buchaniec‑Bartczak A., recenzja Kodu Estery, Forum Żydów Polskich, [online] http://www. fzp.net.pl/ksiazki/kod‑estery.
• Carruthers J., Esther and Hitler. A Second Triumphant Purim, [w:] The Oxford Handbook of the Reception History of the Bible, red. M. Lieb, E. Mason, J. Roberts, Oxford 2013.
• Case J., Kod Genesis, przeł. P. Roman, Warszawa 2005.
• Cohen P., פורים חג A Messianic Perspective on the Feast of Purim, [online] http://messianicradio. podbean.com/mf/web/p6gmqt/PURIM2010.pdf.
• Cygański M., Ormianie – pierwsza ofiara ludobójstwa w XX w. Zbrodnie dokonane przez Turków w latach 1915‑1916, [w:] Polacy w Armenii, red. E. Walewander, Lublin 2000, Biblioteka Polonii. Seria A, t. 21.
• Derovan D., Bible Codes, [w:] Encyclopaedia Judaica, t. 3: Ba‑Blo, red. F. Skolnik, M. Berenbaum, Detroit 2007.
• Dorosz K., Pamięć życia, pamięć śmierci, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
• Doukhan J.B., Kod Apokalipsy, przeł. J. Kauc, Warszawa 2007.
• Drosnin M., Kod Biblii, przeł. J. Jannasz, Warszawa 2003.
• Drosnin M., Kod Biblii 2. Odliczanie, przeł. M. Czekański, Warszawa 2003.
• Drosnin M., Kod Biblii 3. Uratować świat, przeł. M. Czekański, Warszawa 2011.
• Fox N.S., The Hidden Hand of God, „Jewish Bible Quarterly” 1990, Vol. 18, nr 3.
• Frye N., Wielki Kod. Biblia i literatura, przeł. A. Fulińska, wstęp M.P. Markowski, Bydgoszcz 1999.
• Goodman P., The Purim Anthology, Philadelphia 1949.
• Heller Á., Pamięć i zapomnienie. O sensie i braku sensu, przeł. A. Kopacki, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
• Hirsch M., Mourning and Postmemory, [w:] taż, Family Frames. Photography, Narrative and Postmemory, Cambridge 1997.
• Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105.
• Hirsch M., Projected Memory. Holocaust Photographs in Personal and Public Fantasy, [w:] Acts of Memory. Cultural Recall in the Present, red. M. Bal, J. Crewe, L. Spitzer, Hanover 1999.
• Hirsch M., Surviving Images. Holocaust Photographs and Work of Postmemory, „The Yale Journal of Criticism” 2001, Vol. 14, nr 1.
• Hirsch M., Żałoba i postpamięć, przeł. K. Bojarska, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, red. E. Domańska, Poznań 2010. History of QR Code, QR Code, [online] http://www.qrcode.com/en/history.
• Jonas H., Idea Boga po Auschwitz, przeł. G. Sowiński, wstęp J.A. Kłoczowski, Kraków 2003, Filozofia i Religia.
• Kaczmarek W.J., Czy Bóg przemówił z komputera? Rewelacje Kodu Biblijnego w świetle nauki oraz dawnych i obecnych wizji, proroctw i przepowiedni, Wrocław 1999.
• Kaniowska K., „Memoria” i „postpamięć” a antropologiczne badanie wspólnoty, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 2004, Vol. 43.
• Katz M., Computorah. On Hidden Codes in the Torah, Jerusalem 1996.
• „Kod Estery” – Bernard Benyamin, Yohan Perez, blog „Pisany inaczej”, [online] http://pisanyinaczej. blogspot.com/2013/07/kod‑estery‑bernard‑benyamin‑yohan‑perez.html.
• Korzeniewski B., Pamięć o Holocauście a granice interpretacji w postpolitycznym świecie, „Nowa Krytyka” 2008, nr 22/23.
• Kraszewski A., Kod Estery. Uniwersalna przestroga dla wszystkich zbrodniarzy, naTemat.pl, [online] http://recenzjeksiazek.natemat.pl/69875,kod‑estery‑uniwersalna‑przestroga‑dla‑wszystkich‑zbrodniarzy.
• Księga Estery, z komentarzem Rabina Meira Lejbusza Ben Jechiela Michaela (Malbima), przeł. S. Pecaric, il. K. Kostic‑Pecaric, Kraków 2006.
• Księgi pięciu megilot, przeł. Cz. Miłosz, Lublin 1984.
• Kucharczyk G., Pierwszy holocaust XX wieku, Warszawa 2004, Biblioteka Frondy.
• Lewy H.E.M., On Memory and Justified Paranoia, wykład z 24 I 2014, Embassy of Israel to the
• Holy See, [online] http://embassies.gov.il/holysee‑en/Relations/Pages/memory.aspx#p.
• Lisicki P., Poza solidarnością, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
• Nic nie jest oczywiste, czyli „Kod Estery”, blog „Na przekór”, [online] http://naprzekor.blogspot.com/2013/10/nic‑nie‑jest‑oczywiste‑czyli‑kod‑estery.html.
• Nora P., Między pamięcią a historią. Les lieux de memoire, przeł. P. Mościcki, „Tytuł roboczy: Archiwum” 2009, nr 2.
• Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009, Horyzonty Nowoczesności, t. 80.
• Pirkei awot, przeł. M. Friedman, „Almanach Żydowski” 1985‑1986.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, red. A. Jankowski, L. Stachowiak, K. Romaniuk, przeł. W. Borowski i in., Poznań 2003.
• Quinzio S., Hebrajskie korzenie nowożytności, przeł. M. Bielawski, Kraków 2005.
• Ronen S., Czy Bóg umarł w Auschwitz? Reakcja teologii żydowskiej na Holocaust, przeł. S. Obirek, „Przegląd Orientalistyczny” 2009, nr 3/4.
• Rubin E., Purim 1946? Not Exactly, Talk Reason, [online] http://www.talkreason.org/articles/Purim.cfm.
• Rüsen J., Pamięć o Holokauście a tożsamość niemiecka, przeł. P. Przybyła, M. Saryusz‑Wolska, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz‑Wolska, Kraków 2009, Horyzonty Nowoczesności, t. 80.
• Rzepkowska A., Zastosowanie kategorii postpamięci w badaniach literackich na przykładzie „Lali” Jacka Dehnela, „Kwartalnik Polonistyczny. Konteksty Kulturowe” 2008, nr 2.
• Sacks J., Cienista dolina. Holocaust w kontekście judaizmu, przeł. P. Śpiewak, oprac. Ł. Tischner, „Znak” 1997, nr 8.
• Satinover J., Kod Biblii. Ukryta prawda, przeł. D. Konieczka. Bydgoszcz 1999.
• בות Pirke awot. Sentencje ojców, przeł. E. Gordon, S. Pecaric, Kraków 2009.
• Sentencje ojców, przeł. E. Gordon, S. Pecaric, Kraków 2009.
• Sierbińska A., Konstrukcje pamięci. „Postpamięć” Marianne Hirsch, postpamięć Christiana Boltanskiego, „Konteksty” 2010, nr 1.
• Synowiec J.S., Gatunki literackie w Starym Testamencie, Kraków 2003.
• Szczęśniak K., Okładka i obwoluta książki jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2011, nr 2.
• Szymkiewicz‑Borowska S., Przypadki nie istnieją („Kod Estery” Bernard Benyamin, Yohan Perez),
• Słowa duże i małe, [online] http://slowaduzeimale.blogspot.com/2013/09/przypadki‑nie‑istnieja‑kod‑estery.
• html.
• Świderski B., Holocaust. Pusty grób, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
• Ternon Y., Ormianie. Historia zapomnianego ludobójstwa, przeł. W. Brzozowski, Kraków 2005, Historiai.
• Trzopek P., Kod Biblii, „List” 2006, nr 9.
• Vaux R. de, Instytucje Starego Testamentu, t. 1‑2, przeł. i oprac. T. Brzegowy, Poznań 2004.
• Vitkine A., „Mein Kampf ”. Biografia książki, przeł. G. Przewłocki, Warszawa 2013.
• Witherington III B., Kod Ewangelii, przeł. J.J. Franczak, Kraków 2006.
• Witkowski S., „Wielki Babilon” w Janowej Apokalipsie jako kryptonim imperialnego Rzymu oraz wrogiego Bogu świata, Kraków 2012.
• Witztum D., Rips E., Rosenberg Y., Equidistant Letter Sequences in the Book of Genesis, „Statistical Science” 1994, nr 3 [przekład polski: Ciągi równoodległych liter w Księdze Genesis, [w:] M. Drosnin, Kod Biblii, przeł. J. Jannasz, Warszawa 2003].
• Marianne Hirsch, Department of English and Comparative Literature, Columbia University, [online] http://www.columbia.edu/~mh2349/publications.html.
• http://ksiazki.wp.pl/bid,71859,tytul,Kod‑Estery, ksiazka.html?ticaid=112c52.
• http://www.granice.pl/ksiazka,kod‑estery,284860#opinie.
• http://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,3785,Kod‑Estery#reviews.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.12.2015.35.05