Mistrz, błazen i ich międzykulturowa wspólnota. Śmiech na kulturowym pograniczu klasy szkolnej

• Authors: GRZYBOWSKI PRZEMYSŁAW PAWEŁ

Title variants

EN

The Master, the Clown and Their Cross-Cultural Community. Laughter in the Cultural Borderland of a Classroom

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem refl eksji będącej podstawą niniejszego artykułu jest przedstawienie okoliczności budowania wspólnoty śmiechu w klasie szkolnej. Autor zakłada, że jednym z czynników rozwiązywania konfl iktów, poszukiwania płaszczyzn dialogu i osiągania kompromisu w klasie szkolnej postrzeganej jako pogranicze kulturowe jest świadome budowanie wspólnoty śmiechu. Jej liderem może być zarówno nauczyciel (mistrz), jak i jeden z uczniów pełniący wśród rówieśników funkcję błazna klasowego. Klasa szkolna rozpatrywana jest tu jako jeden z najbardziej rozpowszechnionych typów kulturowego pogranicza. Dochodzi w niej do spotkania osób funkcjonujących na co dzień w różnych grupach wiekowych, charakteryzujących się odmiennym statusem w środowisku szkoły. W odniesieniu do niej można mówić także o kontaktach z Innością/Obcością zachodzących na zasadzie przenikania określonych wzorów kulturowych i wartości ze sfery publicznej, co następuje w czasie lekcji z przedmiotów, w których program jest wpisane zróżnicowanie kulturowe. Naturalne jest więc stykanie się w klasie (niekiedy także starcie) wzorów kulturowych wyniesionych z domu przez uczniów i/lub obecnych w kulturze masowej. Wiąże się to z konfl iktami w społeczności szkolnej, przybierającymi rozmaite formy i wymagającymi od wychowawców przedsięwzięcia środków zaradczych. Wspólnotowy śmiech w klasie szkolnej – szczególnie śmiech z kimś, a nie przeciw komuś – świadczy o integracji środowiska, wzajemnym zrozumieniu i możliwości zaistnienia dialogu ponad granicami wieku i statusu. Zarówno nauczyciel-mistrz, jak i klasowy błazen mogą więc odgrywać w klasowej społeczności rolę nie do przecenienia, ponieważ budowanie – także dzięki ich działaniom – międzykulturowej wspólnoty w klasie pomaga uczniom aktywnie poznawać jej wartość, którą mogą wykorzystać w życiu pozaszkolnym.

EN

The aim of these refl ections is to verify the thesis concerning establishment of the community of laughter as one of the factors supporting and empowering teachers in the process of resolving confl icts, seeking dimensions of dialogue, and achieving compromise in the classroom (perceived as a cultural borderland). It is an area, people of diff erent social statuses that function on daily basis in various age groups meet. Hence, with reference to the classroom, encountering the Other/Alien occurs on the ground permeated by given cultural patterns and values from the public sphere. Such process takes place when the class accomplishes objectives linked to the cultural diversity. Presented arguments were formulated as a result of a profound inspection and analysis of the secondary data. Both the master-teacher and the class clown can play a key role, be of paramount importance to the class community. Establishing cross-cultural community in the classroom can help pupils to actively recognize and learn the value of such community – that could be utilized in their subsequent, after-school life.

Keywords

PL

śmiech; pogranicze kulturowe; edukacja międzykulturowa; nauczyciel; klasa szkolna

EN

laughter; cultural borderland; cross-cultural education; teacher; classroom

• Publisher: Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Journal: Multicultural Studies
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 131-141

Dates

published

2016-06-01

Contributors

author

GRZYBOWSKI PRZEMYSŁAW PAWEŁ

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Annexe. Charte du petit humoriste. (1997) In: H.Lethierry (Ed.) Savoir(s) en rire 3. Rire à l'école? (Expériences tout terrain). Louvain - Bruxelles: De Boeck Université.
• Aimard, P. (1997). La naissance de l’humour ou à la recherche d’un «pre-humour». In: H.Lethierry (Ed.) Savoir(s) en rire 2. L’humour maître. (Didactique et zygomatique). Louvain - Bruxelles: De Boeck Université.
• Dudzikowa, M. (2005). Z optymizmem o potędze optymizmu. W: Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. R. 40, 2, 40-44.
• Dudzikowa, M. (2007). Pomyśl siebie... Minieseje dla wychowawcy klasy. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Gilly, M. (1987). Nauczyciel - uczeń. Role instytucjonalne a reprezentacje. Warszawa: Pań-stwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Grzybowski, P.P. (2015). Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Janowski, A. (1989). Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Kozłowski, J. (1966). Analiza i ocena pracy nauczyciela i szkoły. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Lethierry H., CORHUM (2001). (Ed.) Rire en toutes lettres. Lille: Presses Universitaires du Septentrion.
• McLaren, P. L. (1991). Rytualne wymiary oporu - błaznowanie i symboliczna inwersja. W: Z. Kwieciński (red.) Nieobecne dyskursy, część 1 (66-79). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• McLaren, P. L. (1992). Antystruktura oporu. W: Z. Kwieciński (red.) Nieobecne dyskursy, część 2.- (19-44). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Mysłakowski Z. (1964). Wychowanie człowieka w zmiennej społeczności. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Nowicka E. (1999). Badanie pogranicza. Kilka propozycji metodologicznych. W: A. Sadowski (red.) Pogranicze. Studia społeczne. 8, 13-22.
• Okoń, W. (1964). Osobowość nauczyciela. In: F.Korniszewski (Ed.) Pedagogika na usługach szkoły (wybrane zagadnienia). Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Simonides, D. (1994). Archaizmy kulturowe na śląskim pograniczu. W: T. Smolińska (red.) Pogranicze jako problem kultury (19-20). Opole: Uniwersytet Opolski, Instytut Filologii Polskiej.
• Stebbins, R.A. (1980). The role of humour in teaching. In: P. Woods (Ed.) Teacher strategies (84-97). London: Croom Helm.
• Štefanovič, J. (1976). Psychologia wzajemnych kontaktów nauczycieli i uczniów (przekł. A. Dzierżańska-Wyszyńska). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Szuman, S. (1947). Talent pedagogiczny. Katowice: Nakładem Józefa Nawrockiego.
• Żygulski, K. (1985). Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Żywczok, A. (2011). Ku afirmacji życia. Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Identifiers

ISBN

978-83-7977-246-9

ISSN

2451-2877

DOI

10.23734/mcs.2016.1.131.141