Jak dwoje staje się jednym? Pojęcie tożsamości u Pawła Florenskiego

• Authors: Rojek Paweł

Title variants

EN

How Two Become One? Pavel Florensky’s Concept of Identity

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Paweł Florenski starał się sformułować ontologiczną teorię miłości. Uważał on, że miłość jest nie tylko zjawiskiem psychicznym, lecz zakłada także jakiegoś rodzaju rzeczywiste zjednoczenie. Florenski proponował, by rozumieć je jako współistotność. Dwa numerycznie różne podmioty mogą stać się czymś jednym dzięki swojej numerycznie tożsamej istocie. Prócz tego Florenski zarysował teorię ontologiczną opartą na odróżnieniu między rzeczami a osobami. Wydaje się, że uznawał on wiązkową teorię przedmiotów i nominalizm tropowy dla kategorii rzeczy i teorię substratu połączoną z realizmem dla kategorii osób. Pogląd Florenskiego można więc uznać za jedno ze stanowisk w dyskusji o zasadzie identyczności nieodróżnialnych. Staram się także pokazać, że można przezwyciężyć pewne poważne problemy filozoficzne i teologiczne ontologii miłości Florenskiego jeśli doda się do niej patrystyczne rozróżnienie między istotą a energią.

EN

Pavel Florensky attempted to formulate an ontological theory of love. He believed that love is not merely a psychological phenomenon but also implies a kind of real unification. Florensky proposed to understand the latter in terms of consubstantiality. Two numerically distinct subjects might become one in virtue of their numerically identical essence. Besides that Florensky sketched an ontological theory based on the distinction between things and persons. It seems that he held a bundle theory of objects, a trope nominalism for things, and a substrate theory combined with realism for persons. Florensky’s view might be therefore taken as a position in the debate on the principle of the identity of indiscernibles. Finally, I suggest that the serious philosophical and theological problems of Florensky’s ontology of love might be overcome by adding to his theory the patristic distinction between essence and energies.

Keywords

PL

filozofia rosyjska; metafizyka miłości; współistotność; zasada tożsamość nieodróżnialnych; teoria wiązki; teoria tropów; personalizm

EN

Russian philosophy; metaphysics of love; consubstantiality; principle of identity of indiscernibles; bundle theory; trope theory; personalism

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2017
• Volume: 65
• Issue: 4
• Pages: 251-270

Dates

published

2017-12-20

Contributors

author

Rojek Paweł

References

• Armstrong, David M. Universals and Scientific Realism. T. 1: Nominalism and Realism. Cambridge: Cambridge University Press, 1978.
• Augustyn, św. O Trójcy Świętej. Tłum. Maria Stokowska. Kraków: Znak, 1996.
• Black, Max. „Zasada identyczności rzeczy nieodróżnialnych”. Tłum. Marcin Iwanicki. Roczniki Filozoficzne 55 (2007), nr 1: 285–296.
• Florenski, Paweł. Filar i podpora prawdy. Próba teodycei prawosławnej w dwunastu pismach. Tłum. Jacek Chmielewski. Warszawa: KR, 2009.
• Kripke, Saul. „Identyczność a konieczność”. Tłum. Tadeusz Szubka. W: Metafizyka w filozofii analitycznej. Red. Tadeusz Szubka, 95–125. Lublin: TN KUL, 1995.
• Leibniz, Gottfried Wilhelm. „Wyznanie wiary filozofa”. Tłum. Juliusz Domański. W: Wyznanie wiary filozofa. Rozprawa metafizyczna. Monadologia. Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, 3–56. Warszawa: PWN, 1969.
• Loux, Michael J. Substance and Attribute: A Study In Ontology. Dordrecht: Reidel, 1978.
• Лурье, Василий [Lur’e, Vasiliy], „Послесловие [Posleslovie]”. W: Иоанн Мейендорф [Ioann Meyendorf]. Жизнь и труды святителя Григория Паламы. Введение в изучение [Zhizn’ i trudy svyatitelya Grigoriya Palamy. Vvedeniye v izucheniye], 327–361. Санкт-Пeтeрбург: Визан­тинороссика [Sankt-Peterburg: Vizantinorossika], 1997.
• Моисеев, В[ячеслав] И[ванович] [Moiseyev, Vyacheslav Ivanovich]. Логика всеединства [Lo­gika vseyedinstva]. Москва: Пeр Сe [Moskva: Per Se], 2002.
• Moreland, James. P. Universals. Chesham: Acumen, 2001.
• Rojek, Paweł. „Filar i podpora prawdy jako lekarstwo na melancholię”. Christianitas 44 (2010): 302–316.
• Rojek, Paweł. „The Logic of Palamism”. W: Logic in Orthodox Christian Thinking. Red. Andrew Schumann, 38-80. Hausenstamm: Ontos Verlag, 2013.
• Rojek, Paweł. „Rosyjski projekt filozofii teologicznej”. W: Rosyjska metafizyka religijna. Red. Teresa Obolevitch i Wojciech Kowalski, 23–44. Tarnów: Biblos, 2009.
• Rojek, Paweł. „Intellectus quaerens fidem: Georges Florovsky on the Relation between Philo­sophy and Theology”. Roczniki Filozoficzne 64 (2016), nr 4: 147–163.
• Slesinski, Robert. Pavel Florensky: A Metaphysics of Love. Crestwood: St. Vladimir’s Seminary Press, 1984.
• Vaenius, Otto. Amoris divini emblemata. Antverpiae: Officina Martini Nuti et Ioannis Meursi, 1615.

Identifiers

DOI

10.18290/rf.2017.65.4-12