Granice konstytucyjne instytucji kontrasygnaty aktów urzędowych Prezydenta RP

• Authors: Kamiński Marcin

Title variants

EN

Constitutional Limits of the Institution of Countersignature of Official Acts of the President of the Republic of Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The subject of the analysis is the question of the limits of the countersignature of official acts of the President of the Republic of Poland. The considerations are made in the context of the institution of presidential announcement on vacant judicial positions in the Supreme Court of Poland and the Supreme Administrative Court of Poland. Firstly, the genesis and nature of the prerogatives of the head of state, the concept of prerogative powers against the background of the institution of countersignature, the substantive and formal limits of the countersignature, as well as the notion of the legal effect of the presidential official acts were discussed. Secondly, the question of the legal qualification of the presidential announcement was analysed and, based on it, the conclusion was drawn that the material limits of the institution of countersignature stand in the way of recognising the presidential announcement as a official act subject to countersignature. Next, the concept of instrumental sub-competences was proposed, which, as fragments of prerogative powers, include within their scope acts that depend on the underlying official act. In the final part of the study, fundamental arguments are presented in favour of adopting the view that the presidential announcement analysed is a sovereign official act which by its nature is not subject to countersignature.

Keywords

EN

prerogatives of the President of the Republic of Poland; official acts and activities of the President of the Republic of Poland; countersignature of presidential official acts; constitutional principles and values; interpretation of constitutional provisions

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2023
• Issue: 5(178)
• Pages: 107–137

Contributors

author

Kamiński Marcin

• Prof. dr hab. Marcin Kamiński Uniwersytet Kaliski, Instytut Nauk Prawnych, Polska University of Kalisz, Institute of Legal Studies, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-9181-2044

References

• Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland, Bundesgesetzblatt, Teil III, Gliederungsnummer 100–1 mit den Änderungen [Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec, Federalny Dziennik Ustaw, Część III, Nr 100, ze zm.].
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284, ze zm.
• Postanowienia NSA z dnia 21 listopada 2018 r. i 26 czerwca 2019 r., sygn. akt II GOK 2/18.
• Postanowienie TK z dnia 21 kwietnia 2020 r., sygn. akt Kpt 1/20, OTK ZU A/2020, poz. 15.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 2018 r. – Regulamin Sądu Najwyższego, Dz.U. poz. 660, ze zm.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lipca 2020 r. – Regulamin Naczelnego Sądu Administracyjnego, Dz.U. poz. 1202, ze zm.
• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.U. z 2004 r. nr 90, poz. 864/2, ze zm., wersja skonsolidowana: Dz.U.UE.C.2016.202.47.
• Traktat o Unii Europejskiej, Dz.U. z 2004 r. nr 90, poz. 864/30, ze zm., wersja skonsolidowana: Dz.U.UE.C.2016.202.13.
• Uchwała Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z dnia 16 grudnia 2021 r., sygn. akt I NZP 5/21.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., Dz.U. nr 30, poz. 227, ze zm.
• Uchwała KRS z dnia 24 sierpnia 2018 r., nr 318/2018.
• Uchwała KRS z dnia 28 sierpnia 2018 r., nr 330/2018.
• Uchwała składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt BSA I-4110-1/20, OSNKW nr 2/2020, poz. 7.
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 roku – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 44, poz. 267, ze zm.
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o ustroju sądów wojskowych, tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2250.
• Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej, tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2512, ze zm.
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 217, ze zm.
• Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2492, ze zm.
• Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 269, ze zm.
• Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1093, ze zm.
• Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2018 r. poz. 3.
• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 742, ze zm.
• Wyrok ETPC z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson vs. Islandia, (skarga nr 26374/18), CE:ECHR:2020:1201JUD002637418.
• Wyrok ETPC z dnia 22 lipca 2021 r. w sprawie Reczkowicz vs. Polska, (skarga nr 26374/18), ECLI:CE:ECHR:2021:0722JUD004344719.
• Wyrok ETPC z dnia 8 listopada 2021 r. w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek vs. Polska, (skargi nr 49868/19 i 57511/19), ECLI:CE:ECHR:2021:1108JUD004986819.
• Wyrok NSA z dnia 13 maja 2021 r., sygn. akt II GOK 4/18.
• Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2019 r., sygn. akt III PO 7/18, OSNP 2020, nr 4, poz. 38.
• Wyrok TK z dnia 23 marca 2006 r., sygn. akt K 4/06, OTK ZU A/2006, nr 3, poz. 32.
• Wyrok TK z dnia 20 kwietnia 2020 r., sygn. akt U 2/20, OTK ZU A/2020, poz. 61.
• Wyrok TK z dnia 14 lipca 2021 r., sygn. akt P 7/20, OTK ZU A/2021, poz. 49.
• Wyrok TK z dnia 7 października 2021 r., sygn. akt K 3/21, OTK ZU A/2022, poz. 65.
• Wyrok TK z dnia 24 listopada 2021 r., sygn. akt K 6/21, OTK ZU A/2022, poz. 9.
• Wyrok TK z dnia 23 lutego 2022 r., sygn. akt P 10/19, OTK ZU A/2022, poz. 14.
• Wyrok TSUE z dnia 2 marca 2021 r., sygn. akt C-824/18, ECLI:EU:C:2021:153.
• Wyrok TSUE z dnia 6 października 2021 r., sygn. akt C‑487/19, ECLI:EU:C:2021:798.
• Wyroki NSA z dnia 6 maja 2021 r. w sprawach o sygn. akt II GOK 2/18, II GOK 3/18, II GOK 5/18, II GOK 6/18, II GOK 7/18.
• Wyroki NSA z dnia 21 września 2021 r. w sprawach o sygn. akt II GOK 8/18, II GOK 10/18, II GOK 11/18, II GOK 12/18, II GOK 13/18, II GOK 14/18.
• Wyroki NSA z dnia 11 października 2021 r. w sprawach o sygn. akt II GOK 9/18, II GOK 15/18, II GOK 16/18, II GOK 17/18, II GOK 18/18, II GOK 19/18, II GOK 20/18.
• Barnett H., Constitutional and Administrative Law, Cavendish Publishing Limited, London–Sydney 2002.
• Biehl H., Die Gegenzeichnung im parlamentarischen Regierungssystem der Bundesrepublik Deutschland, Duncker & Humblot, Berlin 1971.
• Blackstone W., Commentaries on the Laws of England, University of Chicago Press, Chicago 1979.
• Capitant R., De la nature des actes de gouvernement, [w:] Études juridiques offertes à Léon Julliot de la Morandière par ses élèves et amis, red. L.F. Julliot de la Morandière, Dalloz, Paris 1964.
• Car S., Kontrasygnata, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1923, nr 10.
• Carroll A., Constitutional and Administrative Law, Pearson Education Limited, Harlow–London–New York 2007.
• Ciapała J., Kompetencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie powoływania sędziów. Refleksje krytyczne, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, t. 40.
• Dicey A.V., Introduction to the Study of the Law of the Constitution, Liberty Fund Inc., London 1959.
• Florczak-Wątor M., Zalasiński T., Opinia prawna z dnia 10 lipca 2018 r. w sprawie zgodności z Konstytucją obwieszczenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 maja 2018 r. nr 127.1.2018 o wolnych stanowiskach sędziego w Sądzie Najwyższym, wydanego bez kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów, „Iustitia” 2018, nr 3.
• Frankiewicz A., Kontrasygnata aktów urzędowych Prezydenta RP, Zakamycze, Kraków 2004.
• Herzog R., Entscheidung und Gegenzeichnung, [w:] Festschrift für Gebhard Müller: zum 70. Geburtstag des Präsidenten des Bundesverfassungsgerichts, red. Th. Ritterspach, W. Geiger, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1970.
• Huber E.R., Deutsche Verfassungsgeschichte seit 1789, Bd. 3, Bismarck und das Reich, Kohlhammer, Stuttgart–Berlin–Köln 1963.
• Ipsen J., Staatsrecht I. Staatsorganisationsrecht, Vahlen, München 2014.
• Jagielski J., W sprawie pozycji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w systemie administracji publicznej i wykonywania funkcji administracji, [w:] Ius est ars boni et aequi. Studia ofiarowane Profesorowi Romanowi Hauserowi Sędziemu Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021, numer specjalny.
• Jakubowski A., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ administrujący (organ administracji publicznej), „Państwo i Prawo” 2023, nr 2.
• Kamiński M., Mechanizm i granice weryfikacji sądowoadministracyjnej a normy prawa administracyjnego i ich konkretyzacja, C.H.Beck, Warszawa 2016.
• Kamiński M., Prawo administracyjne intertemporalne, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011.
• Kamiński M., Wartości normatywne w procesie stosowania prawa administracyjnego, [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, t. 2, red. J. Zimmermann, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017.
• Kazalska O., Zwolnienie z konstytucyjnego wymogu kontrasygnaty – rozważania na tle niekontrasygnowanych obwieszczeń Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wolnych stanowiskach sędziego w Sądzie Najwyższym i Naczelnym Sądzie Administracyjnym, „Studia Iuridica” 2018, nr 76.
• Klein F., Tragweite der Generalklausel im Art. 19 Abs. 4 des Bonner Grundgesetzes, De Gruyter, Berlin 1950.
• Kmieciak Z., Prezydent RP jako organ administrujący a pojęcie jego prerogatyw, „Państwo i Prawo” 2023, nr 7.
• Kmieciak Z., Rozłączność kompetencji organów władzy w świetle orzecznictwa sądowego w przedmiocie ochrony praworządności, „Państwo i Prawo” 2020, nr 10.
• Kmieciak Z., Zakres ochrony wynikającej z prawa unijnego i krajowego w sprawach przeniesienia sędziego bez jego zgody do innego sądu lub między wydziałami tego samego sądu. Związanie oceną prawną zawartą w wyroku TS a dopuszczalność skargi do sądu administracyjnego na postanowienie Prezydenta RP o wyznaczeniu sędziego do orzekania w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej SN. Glosa do wyroku TS z dnia 6 października 2021 r., C-487/19, „Państwo i Prawo” 2023, nr 9.
• Konstytucja RP, t. 2, Komentarz do art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2016.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, wyd. 2, WKP Wolters Kluwer, LEX/el. 2021.
• Lalak I., Spór o instytucje kontrasygnaty, [w:] Ius et Veritas. Księga poświęcona pamięci Michała Staszewicza, red. D. Dudek, A. Janicka, W.S. Staszewski, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003.
• Leszczyński L., [w:] L. Leszczyński, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Wykładnia w prawie administracyjnym, C.H.Beck, Warszawa 2015.
• Morawski L., Zasady wykładni prawa, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2010.
• Opaliński B., Kontrasygnata aktów głowy państwa w polskim konstytucjonalizmie. Kontrasygnata w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Część II, „Ius Novum” 2011, nr 3.
• Opaliński B., Kontrasygnata aktów głowy państwa w polskim konstytucjonalizmie. Kontrasygnata w polskim prawie konstytucyjnym przed uchwaleniem Konstytucji z 1997 r. Część I, „Ius Novum” 2011, nr 2.
• Patyra S., Uwagi o kształcie kontrasygnaty w Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, [w:] Konstytucyjny ustrój państwa. Księga jubileuszowa Profesora Wiesława Skrzydły, red. T. Bojarski, E. Gdulewicz, J. Szreniawski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.
• Patzelt W.J., Der Bundespräsident, [w:] Handbuch Politisches System der Bundesrepublik Deutschland, red. O. Gabriel, E. Holtmann, Oldenbourg, München 2005.
• Pęk R., [w:] M. Niezgódka-Medek, R. Pęk, Krajowa Rada Sądownictwa. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
• de Pillouër A., Le dualisme de l’Exécutif sous la Révolution française (Dualism of the Executive under the French Revolution), „Journal of Constitutional History (Giornale di Storia Costituzionale)” 2014, no. 28.
• Rakowska A., Kontrasygnata aktów głowy państwa w wybranych państwach europejskich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
• Rakowska A., Kontrasygnata i prerogatywy Prezydenta w dyskusji ustrojowej poprzedzającej uchwalenie Konstytucji kwietniowej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2009, vol. 70.
• Ricci J.-Cl., Droit administratif général, vol. 1, Hachette Supérieur, Paris 2013.
• Rozmaryn S., Polskie prawo państwowe, Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
• Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Zakamycze, Kraków 2000.
• Schulz A., Die Gegenzeichnung. Eine verfassungsgeschichtliche Untersuchung, Duncker & Humblot, Berlin 1978.
• Strohmeier G., Der Bundespräsident: Was er kann, darf und muss bzw. könnte, dürfte und müsste, „Zeitschrift für Politik” 2008, vol. 55, no. 2.
• Twomay A., Prerogative and Reserve Powers, [w:] The Veiled Sceptre. Reserve Powers of Heads of State in Westminster Systems, red. A. Twomey, Cambridge University Press, Cambridge 2018.
• Umbach D.C., [w:] Grundgesetz. Mitarbeiterkommentar und Handbuch. Band II. Art. 38–146, red. D.C. Umbach, Th. Clemens, Verlag C.F. Müller, Heidelberg 2002.
• Widło J., Obwieszczenie Prezydenta RP o wolnych stanowiskach sędziowskich w Sądzie Najwyższym – akt urzędowy czy czynność urzędowa?, „Studia Prawnicze KUL” 2021, nr 2(86).
• Wojtyczek K., Zasada kontrasygnaty w polskim prawie konstytucyjnym, [w:] Demokratyczne modele ustrojowe w rozwiązaniach konstytucyjnych, red. S. Gebethner, R. Chruściak, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1997.
• Wyduckel D., Princeps Legibus Solutus. Eine Untersuchung zur frühmodernen Rechts- und Staatslehre, Duncker & Humblot, Berlin 1979.
• Zimmermann J., Prawo administracyjne, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Ziółkowski M., Prerogatywa Prezydenta RP do powoływania sędziów (uwagi o art. 144 ust. 3 pkt 17 i art. 179 Konstytucji), „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 1.
• Zirk-Sadowski M., [w:] L. Leszczyński, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Wykładnia w prawie administracyjnym, C.H.Beck, Warszawa 2015.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2023.210