Subkultura systemów rachunkowości w Rosji i państwach nadbałtyckich w świetle koncepcji G. Hofstedego i S. Graya

• Authors: Czerny Małgorzata

Title variants

EN

The accounting subculture of Russia and the Baltic states in the light of Hofstede and Gray’s concept

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest porównanie teoretycznych założeń kierunku rozwoju subkultury systemów rachunkowości zgodnie z modelem Graya, na podstawie wyników osiąganych w wy-miarach kulturowych Hofstedego i rzeczywistej ewolucji systemów rachunkowości w Rosji i krajach nadbałtyckich – Estonii, Litwie i Łotwie, będących dawnymi republikami radziec-kimi (co implikuje wieloletnie funkcjonowanie w ramach takiego samego systemu prawnego i gospodarczego, podobnie jak rynku finansowego). Metodyka/podejście badawcze: Zastosowano analizę krytyczną piśmiennictwa i porów-nawczą. Wyniki: Ustalono charakterystykę wstępną subkultury rachunkowości rosyjskiej jako cechują-cej się silną skłonnością do konserwatyzmu i dyskrecji ujawnień, preferującej kontrolę prawną i ujednolicone rozwiązania oraz subkulturę rachunkowości krajów nadbałtyckich – konserwatywną, lecz z tendencją do transparentności, skłaniającą się raczej ku profesjona-lizmowi, a jednocześnie doceniającą rolę kontroli ustawowej, o ambiwalentnym podejściu do elastyczności rozwiązań. Analiza rozwoju systemów rachunkowości w wybranych krajach ujawniła ogólną zgodność z założeniami teoretycznymi modelu Graya, najwyższą w przy-padku Rosji. Oryginalność/wartość: Artykuł zawiera potwierdzenie prawidłowości założeń modelu Graya w odniesieniu do wybranych krajów i ewolucji ich systemów rachunkowości, wypełniając istniejącą lukę poznawczą, ponieważ byłe republiki radzieckie rzadko stanowią przedmiot badań w kontekście kulturowym, zwłaszcza w porównaniu z Rosją. Zazwyczaj porównanie dotyczy samej Rosji lub byłej republiki radzieckiej z państwami Europy Zachodniej lub innym państwem Europy Środkowo-Wschodniej.

EN

Purpose: The purpose of the article is to compare the theoretical assumptions of Gray’s model based on Hofstede’s cultural dimensions and the actual evolution of accounting sys-tems in Russia and the Baltic countries, as former Soviet republics (which implies decades of functioning within the same legal and economic system, as well as the financial market). Methodology: A critical analysis and comparative analysis of the literature. Results: The initial characteristics of the Russian accounting subculture were characterized by a strong inclination towards conservatism and discretion, preferring statutory control and uniformity. This is also true of the accounting subculture of the Baltic countries − conserva-tive, but with a tendency towards transparency and professionalism, but at the same time appreciating the role of statutory control, with an ambivalent approach to flexibility. An analy-sis of the development of accounting systems in these countries revealed general compli-ance with the theoretical assumptions of Gray's model, and highest in the case of Russia. Originality/value: The article confirms the correctness of the assumptions of Gray's model regarding the evolution of selected countries’ accounting systems. It fills the existing cognitive gap, because former Soviet republics’ accounting systems are rarely studied in a cultural con-text, especially compared to Russia. Typically, a comparison is made between Russia/the former Soviet republic and Western European countries or another Central/Eastern European country.

Keywords

PL

uwarunkowania kulturowe; determinanty rachunkowości; subkultura rachunkowości; systemy rachunkowości

EN

cultural dimensions; determinants of accounting; subculture of accounting; accounting systems

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2021
• Issue: 45(3)
• Pages: 51-68

Contributors

author

Czerny Małgorzata

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Instytut Rachunkowości Zarządzania Finansami, Katedra Rachunkowości Zarządczej

References

• Adamek J. (2011), Kulturowe uwarunkowania krajowych systemów rachunkowości w świetle koncepcji wymiarów subkultury rachunkowości S. Graya, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 62 (118), s.7–22.
• Aletkin P.A. (2014), International Financial Reporting Standards Implementation into the Russian Accounting System, „Mediterranean Journal of Social Sciences”, 5 (24), s. 33–37.
• Akman N.H. (2011), The Effect of IFRS Adoption on Financial Disclosure: Does Culture Still Play a Role?, „American International Journal of Contemporary Research”, 1 (1), s. 6–17.
• Aniszewska G. (2014), Kultura organizacyjna przedsiębiorstw produkcyjnych w Polsce – hipotezy badawcze, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 366, s. 28−36.
• Archambault J.J., Archambault M.E. (2003), A Multinational Test of Determinants of Cor-porate Disclosure, „The International Journal of Accounting”, 38, s. 173–194.
• Askary S. (2006a), Accounting professionalism – a cultural perspective of developing coun-tries, „Managerial Auditing Journal”, 21, s. 101–111.
• Baker C.R., Barbu E.M. (2007), Evolution of research on international accounting harmoniza-tion: A historical and institutional perspective, „Socio-Economic Review”, 5 (4), s. 603–632.
• Ball R., Kothari S.P., Robin A. (2000), The effect of international institutional factors on properties of accounting earnings, „Journal of Accounting and Economics”, 30 (2), s. 1–51.
• Biadacz R. (2016), Czynniki warunkujące rozwój rachunkowości w XXI wieku – wybrane problemy, „Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia”, 2 (80), s. 21–29.
• Borker D.R. (2012), Accounting, Culture And Emerging Economies: IFRS In Central And East-ern Europe, „International Business & Economics Research Journal”, 11 (9), s. 1003–1017.
• Borker D.R. (2013), Is There A Favorable Cultural Profile For IFRS?: An Examination and Extension of Gray’s Accounting Value Hypotheses, „International Business & Economics Research Journal”, 12 (2), s. 167–177.
• Būmane I. (2014), Политика Бухгалтерского Учёта В Латвий – Существующие Главные Правила И Актуальные Тенденции, „Buhalterinės apskaitos teorija ir praktika”, 15, s. 15–29.
• Brūna I., Millere I. (2007), The Development Of Accounting System In Latvia Since The Regaining Of Independence And The Impact Of Globalization On It, „Economics and Management”, 12, s. 19–25.
• Cernius G. (2011), Confusion Of Accounting Terminology In Lithuania, „European Journal of Business and Economics”, 3, s. 12–16.
• Christauskas Č. (2005), Lithuanian Accounting System Integration Into European System, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, 195, s. 279–296.
• Czerny M. (2018), Próba określenia różnic kulturowych i ich wpływu na system rachunkowości w wybranych krajach w świetle koncepcji G. Hofstede i S. Graya, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 503, s. 98–109.
• Dahawy K. (2009), Company characteristics and disclosure level: the case of Egypt, „Inter-national Research Journal of Finance and Economics”, 34, s. 194–208.
• Dahawy K., Conover T., Merino B. (2002), The conflict between IAS disclosure requirements and the secretive culture in Egypt, „Advances in International Accounting”, 15, s. 203–228.
• Doupnik T.S., Riccio E.L. (2006), The influence of conservatism and secrecy on the interpre-tation of verbal probability expressions in the Anglo and Latin cultural areas, „The In-ternational Journal of Accounting”, 41, s. 237–261.
• Enthoven A., Sokolov Y. (1994), Accounting Practices and Education in Russia and Other Republics of the C.I.S., [w:] Burns J.O., Needles B.E. (eds.), Accounting Education for the 21st Century. The Global Challenges, Pergamon Press, Dallas, TX.
• Faitusa I., Macerinskiene A., Subačienė R. (2020), Challenges of outsourcing accounting in Latvia and Lithuania, „Journal of Entrepreneurship and Sustainability Issues”, 7 (4), s. 2883–2896.
• Gierusz J., Koleśnik K. (2019), The influence of culture on disclosures in financial statements prepared under International Financial Reporting Standards, „Zeszyty Teoretyczne Ra-chunkowości”, 101 (157), s. 111–132.
• Goh B.W., Li D. (2011), Internal controls and conditional conservatism, „The Accounting Review”, 86 (3), s. 975–1005.
• Gray J. (1988), Towards a Theory of Cultural Influence on the Development of Accounting System Internationally, „Abacus”, 24, s. 1–15.
• Gray S.J., Vint H.M. (1995), The impact of culture on accounting disclosures. Some interna-tional evidence, „Asia-Pacific Journal of Accountingˮ, 2 (1), s. 33–43.
• Hajduga E. (2013), Wartości kulturowe w rachunkowości według koncepcji Graya i Hofstede’a, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 757, s. 49–55.
• Haldma T., Lääts K. (2012), Accounting tradition in Estonia: The reflections of accounting changes in the dynamic context, „EAA Newsletter”, 1, s. 16–19.
• Hofstede G., Hofstede G.J. (2007), Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Hofstede G., Hofstede G.J., Minkov M. (2011), Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Jaggi B., Low P. (2000), Impact of Culture, Market Forces, and Legal System of Financial Disclosures „The International Journal of Accounting”, 35, s. 495–519.
• Kabalski P. (2009), Polityka rachunkowości w spółce stosującej MSSF, SKwP, Warszawa.
• Kanapickiene R., Keliuotyte-Staniuleniene G., Deimante T. (2021), Disclosure of Non-Current Tangible Assets Information in Private Sector Entities Financial Statements: The Case of Lithuania, „Economies”, 9 (78), s. 1–64.
• Keish S. (2002), Development of Accounting and Audit System in Latvia, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu”, 961, s. 198–205.
• Kim O. (2013), Russian Accounting System: Value Relevance of Reported Information and the IFRS Adoption Perspective, „The International Journal of Accounting, 48 (4), s. 525–547.
• Klimczak K. (2013), Wpływ kultury na harmonizację rachunkowości na świecie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia”, 765 (61), s. 119–126.
• Koleśnik K. (2010), Wartości kulturowe a kształt systemów rachunkowości, „Rachunkowość – wybrane problemy”, 4, s. 105–120.
• Koleśnik K. (2020), Wpływ uwarunkowań kulturowych na zakres ujawnień w sprawozda-niach finansowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• MacArthur J.B. (1996), An investigation into the influence of cultural factors in the international lobbying of the International Accounting Standards Committee: The case of E32, Comparability of Financial Statements, „The International Journal of Accounting”, 31, s. 213–237.
• Molchanova V. (2020), Comparative Analysis of Accounting Systems in Russia, Spain and Germany, „Norwegian Journal of Development of the Intenrnational Science”, 38, s. 4–6.
• Nobes C., Parker R. (2000), Comparative International Accounting, Pearson Education Ltd., Harlow.
• Nowak M. (2016), Cultural Determinants of Accounting, Performacne Management and Costs Problems. A View From The Polish Perspective Using G. Hofstede's and GLOBE Culture Dimensions, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 441, s. 134–149.
• Orij R. (2010), Corporate Social Disclosures in the Context of National Cultures and Stake-holder Theory, „Accounting, Auditing & Accountability Journal”, 23 (7), s. 868–889.
• Paupa V., Prauliņš A. (2005), Организации методического руководства бухгалтерским учетом в Латвии после восстановления независимости, The Papers of Interna-tional Conference, Vilnius, s. 175–191.
• Perera H., Cummings L., Chua F. (2012), Cultural Relativity of Accounting Professionalism: Evidence from New Zealand and Samoa, „Advances in Accounting, incorporating Advances in International Accounting”, 28, s. 138–146.
• Perumpral S.E., Evans M., Agarwal S., Amenkhienan F. (2009), The evolution of Indian accounting standards: Its history and current status with regard to International Financial Reporting Standards. „Advances in Accounting”, 25 (1), s. 106–111.
• Radebaugh L.H., Gray S.J. (2002), International Accounting and Multinational Enterprises, Wiley, Hoboken, NJ.
• Salter S., Niswander F. (1995), Cultural Influence on the Development of Accounting Systems Internationally: a Test of Gray’s Theory, „Journal of International Business Studies”, 26, s. 379–397.
• Talas H., Tutcu B. (2020), Conceptual Comparison Of Turkish And Russian Accounting Systems, „Journal of Economics, Finance and Accounting”, 7 (4), s. 355–361.
• Tikk J. (2010), The Internationalization of The Estonian Accounting System, „Annals of the University of Petroşani, Economics”, 10 (2), s. 341–352.
• Tsakumis G.T. (2007), The Influence of Culture on Accountants’ Application of Financial Reporting Rules, „Abacusˮ, 43 (1), s. 27–48.
• Qu W., Leung P. (2006), Cultural impact on Chinese corporate disclosure – a corporate governance perspective, „Managerial Auditing Journal”, 21, s. 241–264.
• Watts R.L. (2003), Conservatism in accounting part I: Explanations and implications, „Account-ing Horizons”, 17 (3), s. 207–221.
• Wolniak, R. (2015), Dystans wobec władzy według typologii Hofstedego a implementacja koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w organizacjach, „Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie. Politechnika Śląska”, 82, s. 343-351.
• Vaclovas L. (1994), Zmiany w litewskiej rachunkowości ostatnich lat, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu”, 690, s. 101–103.
• Zeghal D., Mhedhbi K. (2006), An analysis of the factor affecting the adoption of international accounting standards by developing countries, „The International Journal of Accounting”, 41, s. 373–386.
• Żakowska M. (2007), Kultura organizacyjna polskiego biznesu według kryteriów zaprogra-mowania kulturowego Geerta Hofstede, [w:] Mucha J., Nawojczyk M., Woroniecka G. (red.), Kultura i gospodarka, Śląskie Wydawnictwo Naukowe, Tychy.
• Askary S. (2006b), Accounting Measurement in the Religious Perspective: Conservatism or Optimism? IPA 2006 Conference papers, Cardiff, Wales, https://dro.deakin.edu.au/view/ DU:30005935 (dostęp 2.06.2021).
• Brūna I., Šneidere R. (2006), Assesment of Accounting Policy Trends in Latvia, https:// docplayer.net/9247915-Assessment-of-accounting-policy-trends-in-latvia-inta-bruna-ruta- sneidere-university-of-latvia.html (dostęp 4.06.2021).
• Cerne K. (2009), Influential Factors of Country’s Accounting Systems Development, https:// hrcak.srce.hr/38213 (dostęp 1.10.2020).
• Haldma T. (2003), Harmonization of Estonian Accounting System with The European Framework, https://docplayer.net/9683621-Harmonization-of-estonian-accounting-system- with-the-european-framework-toomas-haldma-tartu-university.html (dostęp 4.06.2021).
• https://geert-hofstede.com/countries.html (dostęp 5.02.2021).
• Legenzova R. (2007), Accounting Regulation Changes in Lithuania: an Assessment, http:// dx.doi.org/10.2139/ssrn.1021192 (dostęp 4.06.2021).
• Silska-Gembka S. (2013), Kulturowe uwarunkowania kwantyfikacji w rachunkowości, https://www.researchgate.net/publication/310844114 (dostęp 7.04.2017).
• Sokolov Y., Bychkova S. (2004), Russian accounting in the XX-th century, 27th Annual Congress of the European Accounting Association, https://www.researchgate.net/public-cation/330503217_Russian_accounting_in_the_XX-th_century (dostęp 3.06.2021).