Udręka nadmiaru i niemocy. „Mdłości” i „Kosmos”

• Authors: Bielecki Marian

Title variants

EN

Udręka nadmiaru i niemocy. „Mdłości” i „Kosmos”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest relacjom intertekstualnym między tekstami Witolda Gombrowicza i Jeana-Paula Sartre’a. Gombrowicz sam sugerował pierwszeństwo powieści „Ferdydurke” wobec idei egzystencjalistycznych zawartych w „Mdłościach”. W niniejszym tekście omawia autor relację „Mdłości” z „Kosmosem”, zarówno ze względu na związki intertekstualne łączące te powieści, jak i na zbliżoną formułę egzystencjalistycznego nihilizmu. Różnica polega na tym, iż bohater Sartre’a zatrzymuje się na linii pesymizmu i resentymentowego potępienia, podczas gdy u Gombrowicza znajdujemy próbę przezwyciężenia postaw reaktywnych i wysiłek afirmacji rzeczywistości pozbawionej transcendentnego fundamentu.

EN

The paper is devoted to intertextual references between the texts by Witold Gombrowicz and by Jean-Paul Sartre. Gombrowicz himself suggested the precedence of “Ferdydurke” over the existential ideas included in “Nausea”. Bielecki in his article discusses the relations born between “Nausea” and “Kosmos” (“Cosmos”) both due to the intertextual dependencies that combine the two novels and owing to a similar formula of existential nihilism. The difference lies in that Sartre’s protagonist halts on the line of pessimism and disrelished condemnation, while Gombrowicz attempts to overcome the reactive stance and efforts to affirm the reality that is devoid of transcendental foundation.

Keywords

PL

Witold Gombrowicz; Jean-Paul Sartre; postmodernizm; egzystencjalizm; nihilizm

EN

Witold Gombrowicz; Jean-Paul Sartre; postmodernizm; egzystencjalizm; nihilizm

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2024
• Volume: 115
• Issue: 4
• Pages: 105-130

Dates

printed

2025-01-03

Contributors

author

Bielecki Marian

• Uniwersytet Wrocławski

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2024.4.7