Od sztuk widowiskowych do kina atrakcji, czyli o intermedialności triku filmowego

• Authors: Dębski Andrzej

Title variants

EN

From Spectacle Art to the Cinema of Attraction, or the Intermedia Character of a Film Trick

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W swym artykule Dębski zwraca uwagę na intermedialne powiązania kinematografu i jego zakorzenienie w XIX-wiecznej sztuce widowisk. Odwołując się do prac Toma Gunninga, André Gaudreaulta czy Martina Loiperdingera, a także opierając się na przykładach niemieckich i wrocławskich (m.in. spektakle Eden-Theater Schenka, przedstawienia Teatru Liebicha, reklamy latarniane Fiedlera), ukazuje szeroki kontekst początków kinematografii. Wskazuje także na pokrewieństwo trików filmowych ze „sztuczkami” znanymi ze starszych mediów (teatr iluzji, latarnia magiczna, teatr mechaniczny) i dekonstruuje mit, jakoby Méliès wynalazł „pierwszy trik filmowy”. Autor podkreśla ponadto bogactwo i różnorodność wczesnego kina atrakcji, dla którego charakterystyczna była „radość eksperymentowania”.

EN

In his article, Dębski draws attention to the inter-media links of cinematography and its roots in the nineteenth-century culture of spectacles. By referencing the work of Tom Gunning, André Gaudreault, and Martin Loiperdinger, and analysing German and Wrocław based examples (eg Schenk’s Eden-Theater spectacles, plays of the Liebich’s theatre, Fiedler’s advertisements of magic lanterns), he shows the broad context of the beginnings of cinematography. He also points to the affinity of film tricks with “tricks” known from the older media (theater illusion, magic lantern, mechanical theater) and deconstructs the myth that Méliès invented the “first movie trick”. The author further emphasizes the richness and diversity of the early cinema of attraction, which was characterized by the “joy of experimentation”.

Keywords

EN

spectacle; trick; cinema of attraction; Tom Gunning

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2017
• Issue: 99 Triki, numery specjalne, atrakcje
• Pages: 53-62

Contributors

author

Dębski Andrzej

• Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta, Uniwersytet Wrocławski

References

• Crazy Cinématographe. Europäisches Jahrmarktkino 1896-1916, cz. I: Europäisches Kino der Attraktionen 1896-1916, cz. II: Lokalfilme aus der Großregion 1902-1914, München: Edition Filmmuseum 18, 2007.
• Espectacle de llaterna màgica. Fantasmagoria (2011), http://www.museudelcinema.cat/cat/colleccio_recursos.php?idreg=1396 (access: 25.09.2016).
• Gauthier, Guy. „Von Jules Verne zu Méliès oder Von der Gravur zur Leinwand“, KINtop. Jahrbuch zur Erforschung des frühen Films, nr 2, 57 (1993)
• Gunning, Tom. „Przed filmem dokumentalnym. Wczesne filmy nonfiction i estetyka „widoku””, tr. J. Dąbrowski. In: KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. I.
• Horak, Jan Ch. „Samochód, kolej żelazna i miasto – wczesne kino i awangarda”, tr. E. Fiuk. In: KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. I, dz. cyt., s. . 397-398
• Kessler, Frierich, Czytelne ciała, tr. E. Fiuk. In: KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. I, dz. cyt., s. 390-391.
• Kuyper, de, Eric. „Film niemy pierwszych dekad – przedmiot studiów czy oglądania?”, tłum A. Cencora, w: KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. II, dz. cyt., s. 242.
• Méliès, Georges. „Obrazy kinematograficzne”, tr. I. Dembowski. In: Europejskie manifesty kina. Antologia, ed. A. Gwóźdź, 246, Warszawa: Wiedza Powszechna, 2002, s. 246.
• Morin, Edgar. Kino i wyobraźnia, tr. K. Eberhardt, 28, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 28.
• Salt, Barry. Styl i technologia filmu: Historia i analiza, t. I, tr. A. Helman, 115, Łódź :Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, 2003.
• Vogl-Bienek, Ludwig. „Historyczna sztuka projekcji. Otwarta perspektywa dziejowa na film jako przedstawienie”, tłum. J. Dąbrowski. In: KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. I, ed. A Dębski, M. Loipedinger, Oficyna Wydawnicz ATUT: Wrocław 2016.
• Vogl-Bienek, Ludwig. Skladanowsky und die Nebelbilder, „KINtop. Jahrbuch zur Erforschung des frühen Films”, nr 8, (1999), p 90-91.