Pobudzenie a staż treningowy u wyczynowych bokserów

• Authors: Kostorz Karolina , Kowalczyk Agnieszka , Skorupińska Agata

Title variants

EN

Excitement and training experience in professional boxers

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Emocje stanowią niezbędny składnik współzawodnictwa sportowego. Celem analiz było ukazanie zależności między intensywnością i oceną pobudzenia somatycznego i poznawczego oraz pewności siebie a stażem treningowym u wyczynowych bokserów. Materiał i metody. Bada­niami objęto 59 osób. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankietową. Jako narzędzie wykorzystano skalę do badania emocji występujących we współzawodnictwie sportowym (CSA I-2RD) autorstwa Borek-Chudek. Wyniki. Niższą intensywność pobudzenia poznawczego i somatycznego oraz wyższą intensywność pewności siebie zaobserwowano u bokse­rów ze stażem treningowym powyżej 5 lat (p < 0,0001). Stwierdzono, że bardziej mobilizująco oceniają oni swoje pobudzenie poznawcze (p < 0,0001) i somatyczne (p < 0,0001) oraz pewność siebie (p < 0,02). Wykazano, że najsilniej objaśniającymi zmiennymi modelowymi były oceny pobudzenia somatycznego (p < 0,000001) i poznawczego (p < 0,000001). Nie odnotowano wpływu płci na zbiór zmiennych zależnych. Zaobserwowano wysoką zależność dodatnią między intensyw­nością pobudzenia poznawczego i somatycznego (0,77) oraz silne korelacje ujemne między nimi a pozostałymi zmiennymi. Wykazano mocną pozytywną zależność między intensywnością pewności siebie a oceną pobudzenia poznawczego (0,74) i somatycznego (0,71) oraz pewności siebie (0,69). Ocena pobudzenia poznawczego bardzo wysoko korelowała dodatnio z oceną po­budzenia somatycznego (0,96) oraz mocno z oceną pewności siebie (0,73), które także były ze sobą silnie pozytywnie powiązane (0,71). Wnioski. Sugeruje się przeprowadzenie longitudi­nalnych badań z zastosowaniem przekrojowo-sekwencyjnego schematu analiz na terenie kilku województw i wśród zawodników różnych dyscyplin sportów walki. Istotne byłoby również uwzględnienie w badaniach zmiennych osobowościowych.

EN

Background. The aim was to show the relationship between the intensity and evaluation of soma­tic and cognitive excitement and self-confidence, and training experience in professional boxers. Material and methods. The study involved 59 people. The diagnostic survey method and the questionnaire technique were applied. The tool was the Revised Competitive State Anxiety Inven­tory-2 (CSA I-2RD) developed by Borek-Chudek. Results. A lower intensity of cognitive and somatic excitement and a higher self-confidence was seen in boxers with training experience of over 5 years (p < 0.0001). They assessed their cognitive (p < 0.0001) and somatic (p < 0.0001) excite­ment and self-confidence (p < 0.02) as more motivating. The most explanatory model variables were the assessments of the somatic (p < 0.000001) and cognitive (p < 0.000001) excitement. There was no effect of gender on the set of dependent variables. A high positive correlation was observed between the intensity of cognitive and somatic excitement (0.77) and strong negative correlations between them and the other variables. A strong positive correlation existed between the intensity of self-confidence and the assessment of cognitive (0.74) and somatic (0.71) excite­ment and self-confidence (0.69). The assessment of cognitive excitement was highly positively correlated with that of somatic excitement (0.96) and strongly correlated with that of self-confi­dence (0.73), which were also strongly positively correlated with each other (0.71). Conclusions. It is suggested to conduct longitudinal studies with the cross-sectional analysis pattern among athletes of various combat sports, in several provinces. Considering personality variables would also be noteworthy.

Keywords

PL

sporty walki; boks; pobudzenie somatyczne; pobudzenie poznawcze

EN

combat sports; boxing; cognitive excitement; somatic excitement

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2018
• Volume: 62
• Pages: 62-78

Dates

online

2018-09-20

Contributors

author

Kostorz Karolina

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach

author

Kowalczyk Agnieszka

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

author

Skorupińska Agata

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach

References

• Baker, J., Côté, J., Hawes, R. (2000). The relationship between coaching behaviours and sport anxiety in athletes. Journal of Science and Medicine in Sport, 3(2), 110–119.
• Beedie, C.J., Terry, P.C., Lane, A.M. (2000). The profile of mood states and athletic performance: two meta-analyses. Journal of Applied Sport Psychology, 12(1), 49–68.
• Bielec, G., Błaszkowska, J., Waade, B. (2006). Zjawisko lęku u płetwonurków. Polish Hyperbaric Research, 4(17), 15–20.
• Borek, D. (2003). Wpływ lęku na osiągnięcia sportowców. Sport Wyczynowy, 9–10, 81–88.
• Borek-Chudek, D. (2007). Poziom lęku a osiągnięcia sportowe badmintonistów w świetle wieloczynnikowej teorii lęku Martensa. Polish Journal of Sports Medicine, 23(3), 140–148.
• Borek-Chudek, D. (2011). Stany emocjonalne a osiągnięcia sportowe wyczynowych badmintonistów. Studia z Psychologii w KUL, 17, 109–132.
• Borek-Chudek, D. (2012). Intensywność i ocena lęku sportowego w kontekście poziomu osiągnięć sportowych. Przegląd Psychologiczny, 55(1), 59–77.
• Bukowska, K., Marks, M. (2012). Lęk i motywacja osiągnięć a wynik sportowy lekkoatletów wybranych konkurencji. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, 38, 33–40.
• Cox, R.H., Robb, M., Russell, W.D. (2000). Concurrent validity of the revised anxiety rating scale. Journal of Sport Behavior, 23(4), 327–334.
• Craft, L.L., Magyar, T.M., Becker, B.J., Feltz, D.L. (2003). The relationship between the Competitive State Anxiety Inventory-2 and sport performance: a meta-analysis. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25(1), 44–65.
• Cynarski, W.J. (2006). Recepcja i internalizacja etosu dalekowschodnich sztuk walki przez osoby ćwiczące. Rzeszów: UR.
• Ekici, S. (2011). The effect of positive and negative mood on motivation to succeed of elite athletes. Journal of Human Sciences, 8(2), 946–962.
• Filaire, E., Maso, F., Sagnol, M., Ferrand, C., Lac, G. (2001). Anxiety, hormonal responses, and coping during a judo competition. Aggressive Behavior, 27(1), 55–63.
• Gąsowski, J. (1994). Strach i lęk a zainteresowanie taternictwem sportowym. Sport Wyczynowy, 9–10, 85–91.
• Han, D.H., Kim, J.H., Lee, Y.S., Bae, S.J., Bae, S.J., Kim, H.J., Sim, M.Y., Sung, Y.H., Lyoo, I.K. (2006). Influence of temperament and anxiety on athletic performance. Journal of Sports Science and Medicine, 5(3), 381–389.
• Hanin, Y.L. (2003). Performance related emotional states in sport: a qualitative analysis. Forum: Qualitative Social Research, 4(1), 5. Pobrane 19.12.2016 z: http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/747/1619
• Harasymowicz, J.K. (1978). Filozofia karate. Argumenty, 50, 10.
• Hardy, L. (1999). Stress, anxiety and performance. Journal of Science and Medicine in Sport, 2(3), 227–233.
• Humara, M. (1999). The relationship between anxiety and performance: a cognitive-behavioral perspective. Athletic Insight. The Online Journal of Sport Psychology, 1(2), 1–14. Pobrane 28.12.2016 z: http://www.athleticinsight.com/Vol1Iss2/CognitivePDF.pdf
• Jackson, S.A., Thomas, P.R., Marsh, H.W., Smethurst, C.J. (2001). Relationships between flow, self-concept, psychological skills, and performance. Journal of Applied Sport Psychology, 13(2), 129–153.
• Jasiński, T., Kalina, R.M., Zając, T. (2000). Porównanie lęku i agresywności młodzieży zróżnicowanej rodzajem treningu walki wręcz i innymi czynnikami środowiskowymi. W: R.M. Kalina, W. Jagiełło (red.), Wychowawcze i utylitarne aspekty sportów walki (ss. 75–80). Warszawa: AWF.
• Jasiński, T., Kalina, R.M., Zając, T. (2002). Nasilenie lęku i agresywności u młodzieży uprawiającej różne formy sztuk walki na tle grupy porównawczej. W: A. Dąbrowski, T. Jasiński, R.M. Kalina (red.), Sporty walki w edukacji dzieci i młodzieży. Perspektywa metodyczna (ss. 171–183). Płock: Novum.
• Jokela, M., Hanin, Y.L. (1999). Does the individual zones of optimal functioning model discriminate between successful and less successful athletes? A meta-analysis. Journal of Sports Sciences, 17(11), 873–887.
• Jones, G. (1995). More than just a game: research developments and issues in competitive anxiety in sport. British Journal of Psychology, 86(Pt 4), 449–478.
• Jones, G., Hanton, S. (1996). Interpretation of competitive anxiety symptoms and goal attainment expectancies. Journal of Sport and Exercise Psychology, 18(2), 144–157.
• Jones, G., Hanton, S. (2001). Pre-competitive feeling states and directional anxiety interpretations. Journal of Sports Sciences, 19(6), 385–395.
• Jones, G., Swain, A. (1995). Predispositions to experience debilitative and facilitative anxiety in elite and nonelite performers. The Sport Psychologist, 9(2), 201–211.
• Karolczak-Biernacka, B. (1996). Stres i lęk w sporcie wyczynowym. Kultura Fizyczna, 5–6, 5–9.
• Kavoura, A., Ryba, T.V., Kokkonen, M. (2012). Psychological research on martial artists. A critical view from a cultural praxis framework. Scandinavian Sport Studies Forum, 3, 1–23.
• Kleine, D. (1990). Anxiety and sport performance: a meta-analysis. Anxiety Research, 2(2), 113–131.
• Kłodecka-Różalska, J. (1993). Radzimy sobie ze stresem. Warszawa: AWF.
• Ko, Y.J., Kim, Y.K., Valacich, J. (2010). Martial arts participation: consumer motivation. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 11(2), 105–123.
• Korobeynikov, G., Mazmanian, K., Korobeynikova, L., Jagiełło, W. (2010). Psychophysiological states and motivation in elite judokas. Archives of Budo, 6(3), 129–136.
• Kosińska, H. (1991). Osobowość sportowca. W: T. Tyszka (red.), Psychologia i sport (ss. 56–74). Warszawa: AWF.
• Krawczyński, M. (1991). Wokół specyfiki lęku sportowego. W: W. Tłokiński (red.), Lęk. W poszukiwaniu przeżywania (ss. 45–53). Warszawa: Arx Regia.
• Krawczyński, M. (1993). Poznawcze i somatyczne komponenty lęku sportowego. W: W. Tłokiński (red.), Lęk. Różnorodność przeżywania (ss. 123–130). Warszawa: Arx Regia.
• Krawczyński, M., Nowicki, D. (2004). Psychologia sportu w treningu dzieci i młodzieży. Warszawa: COS.
• Kubacka-Jasiecka, D. (1996). Adaptacyjno-obronne mechanizmy i funkcje młodzieżowych zachowań agresywnych. W: A. Frączek, I. Pufal-Struzik (red.), Agresja wśród dzieci i młodzieży (ss. 19–36). Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP.
• Kuczek, P. (2002). Kontrowersje wokół znaczenia lęku w działalności sportowej. Sport Wyczynowy, 1–2, 71–79.
• Kwiatkowski, M. (2007). Wybrane zmienne psychologiczne i psychomotoryczne a poziom sportowy zawodników. Polish Journal of Sports Medicine, 23(5–6), 271–278.
• Lench, H.C., Flores, S.A., Bench, S.W. (2011). Discrete emotions predict changes in cognition, judgment, experience, behavior, and physiology: a meta-analysis of experimental emotion elicitations. Psychological Bulletin, 137(5), 834–855.
• Marks, M. (1998). Lęk w sytuacjach zadaniowych u studentów trenujących wyczynowo i rekreacyjnie. W: T. Rychta (red.), Zachowanie celowe w sporcie a osobowość (ss. 227–235). Warszawa: Sekcja Psychologii Sportu PTNKF.
• Marks, M., Bukowska, K., Bieć, P. (2012). Lęk i inteligencja emocjonalna u zawodników kadry narodowej trenujących kick-boxing. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, 37, 31–37.
• Martens, R., Vealey, R.S., Burton, D. (1990). Competitive anxiety in sport. Champaign: Human Kinetics Books.
• Maruszewski, T., Doliński, D., Łukaszewski, W., Marszał-Wiśniewska, M. (2008). Emocje i motywacje. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 1 (ss. 511–650). Gdańsk: GWP.
• McGowan, R.W., Pierce, E.F., Jordan, D. (1992). Differences in precompetitive mood states between black-belt ranks. Perceptual and Motor Skills, 75(1), 123–128.
• Mellalieu, S.D., Hanton, S., Jones, G. (2003). Emotional labeling and competitive anxiety in preparation and competition. The Sport Psychologist, 17(2), 157–174.
• Merikangas, K.R., Dierker, L.C., Szatmari, P. (1998). Psychopathology among offspring of parents with substance abuse and/or anxiety disorders: a high-risk study. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 39(5), 711–720.
• Morgan, W.P. (1985). Selected psychological factors limiting performance: a mental health model. W: D.H. Clarke, H.M. Eckert (red.), Limits of human performance (ss. 70–80). Champaign: Human Kinetics Publishers.
• Morgan, W.P., Hammer, W.M. (1974). Influence of competitive wrestling upon state anxiety. Medicine and Science in Sports, 6(1), 58–61.
• Muris, P., Steerneman, P., Merckelbach, H., Holdrinet, I., Meesters, C. (1998). Comorbid anxiety symptoms in children with pervasive developmental disorders. Journal of Anxiety Disorders, 12(4), 387–393.
• Obmiński, Z. (2009). Przed- i postartowe poziomy hormonów we krwi jako wskaźnik obciążenia psycho-fizjologicznego u zawodników juniorów judo. Polish Journal of Sport and Tourism, 16(3), 158–165.
• Obmiński, Z., Karpiłowski, B., Wiśniewska, K. (2008). Poziom kortyzolu i testosteronu w surowicy krwi oraz zdolności psychomotoryczne u bokserów w czasie laboratoryjnej próby na worku bokserskim. Polish Journal of Sports Medicine, 24(1), 11–20.
• Perna, F.M., Antoni, M.H., Kumar, M., Cruess, D.G., Schneiderman, N. (1998). Cognitive-behavioral intervention effects on mood and cortisol during exercise training. Annals of Behavioral Medicine, 20(2), 92–98.
• Pisarek, A. (2007). Potrzeba kompleksowego wsparcia psychologicznego w wyczynowym sporcie – prezentacja różnych podejść i dyskusja teoretyczna. Polish Journal of Sports Medicine, 23(5), 289–293.
• Russell, W.D., Cox, R.H. (2000). Construct validity of the Anxiety Rating Scale-2 with individual sport athletes. Journal of Sport Behavior, 23(4), 379–388.
• Russell, W.D., Cox, R.H. (2002). Construct validity of the Anxiety Rating Scale-2 with youth wrestlers. Athletic Insight. The Online Journal of Sport Psychology, 4(1), 34–44.
• Salvador, A., Suay, F., González-Bono, E., Serrano, M.A. (2003). Anticipatory cortisol, testosterone and psychological responses to judo competition in young men. Psychoneuroendocrinology, 28(3), 364–375.
• Salvador, A., Suay, F., Martinez-Sanchis, S., Simon, V.M., Brain, P.F. (1999). Correlating testosterone and fighting in male participants in judo contests. Physiology & Behavior, 68(1–2), 205–209.
• Samełko, A., Guszkowska, M. (2016). Stany afektywne a rezultat sportowy – wstępne badania pięcioboistów. Polish Journal of Sport and Tourism, 23(1), 21–24.
• Sankowski, T. (2001). Wybrane psychologiczne aspekty aktywności sportowej. Poznań: AWF.
• Siek, S., Trelak, J., Bielecki, J. (1988). Wpływ ćwiczeń karate na poziom lęku i agresywności. Wychowanie Fizyczne i Sport, 3, 63–67.
• Smith, R.E., Smoll, F.L., Barnett, N.P. (1995). Reduction of children’s sport performance anxiety through social support and stress-reduction training for coaches. Journal of Applied Developmental Psychology, 16(1), 125–142.
• Smith, R.E., Smoll, F.L., Cumming, S.P. (2007). Effects of a motivational climate intervention for coaches on young athletes’ sport performance anxiety. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(1), 39–59.
• Spielberger, C.D. (1966). Theory and research on anxiety. W: C.D. Spielberger (red.), Anxiety and behavior (ss. 3–19). New York: Academic Press.
• Terry, P.C. (2003). An overview of mood and emotions in sport. W: Proceedings of the 4th Asia-South Pacific Association of Sport Psychology International Congress. Seul: Chung-Ang University Press. Pobrane 13.08.2016 z: https://eprints.usq.edu.au/4383/3/Terry__ASPASP_2003_AV.pdf
• Terry, P.C., Slade, A. (1995). Discriminant effectiveness of psychological state measures in predicting performance outcome in karate competition. Perceptual and Motor Skills, 81(1), 275–286.
• Tokarz, A. (2009). Prawa Yerkesa-Dodsona w badaniach psychologicznych nad aktywnością sportową. W: J. Blecharz, M. Siekańska (red.), Praktyczna psychologia sportu. Wykorzystanie koncepcji psychologicznych w sporcie (ss. 57–68). Studia i Monografie, nr 54. Kraków: AWF.
• Unrug, M., Malesza, M. (2013). Różnice w osobowości i temperamencie osób trenujących sporty walki amatorsko i zawodniczo. W: M. Maćkiewicz, E. Drop (red.), Młoda psychologia, t. 1 (ss. 117–131). Warszawa: Liberi. Pobrane 02.11.2016 z: http://bon.edu.pl/media/book/pdf/Roznice_w_osobowosci-MU-MM.pdf
• Watt, M.C., Stewart, S.H., Cox, B.J. (1998). A retrospective study of the learning history origins of anxiety sensitivity. Behaviour Research and Therapy, 36(5), 505–525.
• Weinberg, R.S., Seabourne, T.G., Jackson, A. (1982). Effects of visuo-motor behavior rehearsal on state-trait anxiety and performance: is practice important? Journal of Sport Behavior, 5(4), 209–220.
• Woodman, T., Hardy, L. (2003). The relative impact of cognitive anxiety and self-confidence upon sport performance: a meta-analysis. Journal of Sports Sciences, 21(6), 443–457.
• Ziv, G., Lidor, R. (2013). Psychological preparation of competitive judokas – a review. Journal of Sports Science & Medicine, 12(3), 371–380.
• Żukowski, N. (1974). Próba ustalenia cech psychicznych pożądanych dla zawodnika judo. Sport Wyczynowy, 1, 5–10.