WYKORZYSTANIE DOROBKU EKONOMII BEHAWIORALNEJ W REFORMOWANIU SYSTEMÓW EMERYTALNYCH

• Authors: Szczepański Marek

Title variants

BEHAVIORAL ECONOMICS AND PENSION REFORM

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem poznawczym artykułu jest próba oceny zastosowania niektórych rozwiązań wypracowanych na gruncie teorii ekonomii behawioralnej w praktyce reformowania systemów emerytalnych. Przedmiotem prezentowanych wyników badań są dotychczasowe rezultaty zastosowania ekonomii behawioralnej przy reformowaniu zakładowych systemów emerytalnych w Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii (automatyczny zapis do programu emerytalnego z możliwością odstąpienia w określonym czasie). Osiągnięte w tych krajach efekty (upowszechnienie zakładowych systemów emerytalnych, zwiększenie poziomu dodatkowych oszczędności emerytalnych) są zachęcające. Na tej podstawie sformułowano rekomendacje co do możliwości zastosowania podobnych rozwiązań w Polsce. Wskazano także na pewne zagrożenia związane z wykorzystaniem ekonomii behawioralnej w reformowaniu systemów emerytalnych (m.in. manipulowanie zachowaniami i decyzjami uczestników systemu emerytalnego nie zawsze zgodne z ich interesem, misselling).

EN

The aim of this article is an attempt to describe and evaluate the use of some of the solutions of the theory of behavioral economics in the practice of reforming their pension systems. The effects of the application of behavioral economics at the reform of occupational pension schemes in the UK and New Zealand (automatic entry to the pension scheme with the possibility of withdrawal at a certain time) are encouraging (dissemination of occupational pension schemes, the increase in supplementary pension savings). Similar solution could be implemented in Poland. Indicate also some risks associated with the use of behavioral economics in reforming pension systems (for example: the manipulation of behavior and decisions of participants of pension schemes, misselling).

Keywords

PL

ekonomia behawioralna; ekonomia emerytalna; reformy

EN

behavioural economics; pension economics; pension reforms

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2017
• Volume: 44
• Issue: 8(521)
• Pages: 27–35

Contributors

author

Szczepański Marek

• Politechnika Poznańska

References

• Choi J.J., Laibson D., Madrian B.C. (2009a), Reducing the Complexity Costs of 401(k) Participation Through Quick Enrollment, w: D.A. Wise (ed.), Developments in the Economics of Aging, University of Chicago Press, Chicago, s. 57–85
• Choi J.J., Laib­son D., Madrian B.C. (2009b), Mental Accounting in Portfolio Choice: Evidence from a Flypaper Effect, „American Economic Review”, nr 99 (5), s. 2085–2095.
• Cordes J. (1990), Socioeconomic perspectives on household saving behavior, „Journal of Behavioral Economics”, Vol. 19 (3), s. 273–284.
• Czepulis-Rutkowska Z. (2016), Wybrane problemy systemów emerytalnych a międzynarodowe trendy zmian. Przegląd emerytalny – element debaty w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr 1 tematyczny, s. 7–12.
• Czerwonka M. Gorlewski B. (2012), Finanse behawioralne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Czerwonka M., Rzeszutek M. (2013), Analiza zachowań inwestycyjnych inwestorów giełdowych oraz studentów kierunków ekonomicznych i psychologicznych z perspektywy finansów behawioralnych, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów”, Zeszyt Naukowy SGH, nr 126, s. 9–22.
• Davis B. (2012), Better Defined Contributions Pension Provision, TUC Working Paper (Trade Unions Congress), London.
• Department for Work and Pensions (2006), Security in Retirement. Towards a New Pension System, http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100407120701/http:/dwp.gov.uk/docs/prelims.pdf [dostęp 10.05.2017].
• Department for Work and Pensions (2016), Workplace pensions: Update of analysis on Automatic Enrolment 2016, https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/560356/workplace-pensions-update-analysis-auto-enrolment-2016.pdf [dostęp 2017.01.10].
• Diamond P., Vartiainen H. (2007), Behavioral Economics and Its Applications, Princeton University Press, Princeton and Oxford.
• Dudziak S. (2013), Ekonomia behawioralna – interdyscyplinarne podejście do zachowań ekonomicznych, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, nr 32, Uniwersytet Szczeciński, s. 23–36, http://www.wneiz.pl/sip/numery/rok2013/studia-i-prace-wneiznr-32–2013-t-2/3692-ekonomia-behawioralna-interdyscyplinarne-podejscie-do-zachowan-ekonomicznych [dostęp 31.01.2017].
• Farrar D. (2008), A critical View of KiwiSaver, „KiwiBlog”, 7 maja, http://www.kiwiblog.co.nz/2008/05/a_critical_view_of_kiwisaver.html [dostęp 5.04.2017].
• Habermas J. (1981), Theorie des kommunikativen Handelns, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main.
• Inland Revenue (2014), KiwiSaver evaluation: Final summary report. A joint agency evaluation 2007–2014, National Research and Unit, https://www.ird.govt.nz [dostęp 15.04.2017].
• Inland Revenue (2017), Your introduction to KiwiSaver – employee information, February, http://www.ird.govt.nz/r e s o u r c e s / 4 / e / 4 e 6 a d b 1 e — 8 6 d 5 — 4 8 2 6 — 8 3 8 6 –ef44a9473587/CO63038_KS3+Feb17+FAVI.pdf [dostęp 10.05.2017].
• Kahneman D., Tversky A. (1979), Prospect theory, an analysis of decisions under risk, „Econometrica”, Vol. 2, No. 47, s. 263–292.
• Kritzer B.E. (2007), KiwiSaver: New Zeland’s New Subsidized Retirement Savings Plans, „Social Security Bulletin”, Vol. 67, No. 4, http://heinonline.org [dostęp 15.02.2016].
• KNF (2017), Informacja dotycząca pracowniczych programów emerytalnych w 2016 r., https://www.knf.gov.pl/Images/informacja_PPE_2016_tcm75-49281.pdf [dostęp 5.04.2017].
• Knoll M. (2010), The Role of Behavioral Economics and Behavioral Decision Making in Americans’ Retirement Savings Decisions, „Social Security Bulletin”, Vol. 70, No. 4.
• Mandrosz J. (1999), Czynniki ograniczajace racjonalność poglądów i zachowań politycznych, w: K. Skarżyńska (red.) Pschychologia polityczna, ZYSK I S-KA, Poznań.
• Mullainathan S., Thaler R. (2000), Behavioral Economics, NBER WORKING PAPER SERIES, Working Paper 7948, http://www.nber.org/papers/w7948 [dostęp 31.01.2017].
• Ministerstwo Rozwoju (2017), Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju – prezentacja, https://www.mr.gov.pl/media/14840/Plan_na_rzecz_Odpowiedzialnego_Rozwoju_prezentacja.pdf [dostęp 15.04.2017].
• Olejnik I. (2016), Zabezpieczenie emerytalne. Modele i determinanty zachowań polskich gospodarstw domowych, Wydawnictwo UEP, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań.
• ONS (2015), Statistical bulletin: Occupational Pension Schemes Survey, UK 2015, Office for National Statistics, Occupational Pension Schemes Survey, UK, https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/personalandhouseholdfinances/pensionssavingsandinvestments/bulletins/occupationalpensionschemessurvey/2015 [dostęp 20.04.2017].
• Ostaszewski J. (2008), Finanse, SGH, Warszawa.
• Pitt-Watson D. (2011), Tomorrows’ Investor, „Pensions”, s. 191–205.
• Pieńkowska-Kamieniecka S., Ostrowska-Dankiewicz A. (2013), Dopłaty do dobrowolnych oszczędności emerytalnych – ocena skuteczności rozwiązań na przykładzie Niemiec i Nowej Zelandii, „Wiadomości Ubezpieczeniowe”, nr 3, s. 119–133.
• Rashbrooke G. (2013), New Zealand’s Experience with the KiwiSaver Scheme, w: R. Hinz, R. Holzmann, D. Tuesta, N. Takayama (eds.), Matching Contributions for Pensions: A Review of International Experiences, The World Bank, Washington DC, s. 126–130.
• Ratajczak M., red. (2005), Współczesne teorie ekonomiczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Rawls J. (1971), A Theory of Justice, President and Fellows of Harvard College, Boston.
• Solek A. (2010), Ekonomia behawioralna a ekonomia neoklasyczna, „Zeszyty Naukowe”, nr 8, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków, s. 21–34.
• Samson A., red. (2015), The Behavioral Economics Guide 2015, http://www.behavioraleconomics.com [dostęp 10.01.2017].
• Skarżyńska K. (1999), Psychologia polityczna, ZYSK I S-KA, Poznań.
• Skarżyńska K. (2006), Człowiek a polityka. Podstawy psychologii politycznej, ZYSK I S-KA. Poznań.
• Szczupaczyński J., red. (1993), Elity. Wybory. Demokracja, Agencja Scholar, Warszawa.
• Szumlicz T. (2005), Ubezpieczenie społeczne. Teoria dla praktyki, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa.
• Thaler R. (2000). From Homo Economicus to Homo Sapiens, „Journal of Economic Perspectives” 14(1), p. 133–141.
• Thaler R., Bernarzi S. (2001), Save More Tommorow: Using Behavioral Economics to Increase Employee Saving, University of California, Los Angeles.
• The Pensions Regulator (2015), Automatic enrolment Commentary and analysis: April 2014 – March 2015, http://www.thepensionsregulator.gov.uk/docs/automatic-enrolmentcommentary-analysis-2015.pdf [dostęp 5.02.2017].
• The Pensions Regulator (2016), Automatic enrolment Commentary and analysis: April 2015 – March 2016, http://www.thepensionsregulator.gov.uk/docs/automatic-enrolmentcommentary-analysis-2016.pdf [dostęp 5.02.2017].
• Thaler R., Bernarzi S. (2007), The Behavioral Economics of Retirement Savings Behaviour, http://assets.aarp.org/rgcenter/econ/2007_02_savings.pdf [dostęp 5.02.2017].
• Thoder E., Khitatrakun S. (2006), Final Report to Inland Revenue “KiwiSaver Evaluation Literature Review”, Tax Policy Center, The Urban Institute, Washington D.C.
• Towers Watson (2016), Automatic Enrollment in UK, (18.01.2017), https://www.towerswatsoncom [dostęp 5.02.2017].
• Tyszka T., red. (2004), Psychologia ekonomiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
• Vermon S. (2016), Designing and Communicating Retirement Plans for „Humans”, „Benefits Magazine”, December, s. 42–46.
• Xia Y. (2009), Myopia and pension reform, Netspar (Network for Studies on Pensions, Aging and Retirement), Tilburg, https://www.netspar.nl/assets/uploads/MA_yuanni_xia.pdf [dostęp 1.02.2017].
• Zaleśkiwicz T. (2011), Psychologia ekonomiczna, PWN, Warszawa.
• Zygan M. (2013), Ekonomia behawioralna – wprowadzenie do problematyki, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarzadzania”, nr 32, s. 9–21, www.wneiz.pl/nauka_wneiz/sip/sip32-2013/SiP-32-t2-9.pdf [dostęp 10.02.2017].