„Hiszpanka”, czyli alternatywna historia powstania wielkopolskiego

• Authors: Krzysztof Loska

Title variants

EN

“Influenza”, Or the Alternative History of the Greater Poland Uprising

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poświęconym filmowi Łukasza Barczyka Loska zwraca uwagę na wykorzystanie przez reżysera strategii postmodernistycznych oraz sięgnięcie przez niego do konwencji historii alternatywnej. Rozpoczynając od nakreślenia kontekstów związanych z powstaniem wielkopolskim, autor przechodzi do spirytyzmu i mediumizmu jako zjawisk w sposób szczególny odciskających swoje piętno na fabule filmowej, ponieważ alternatywna historia powstania została pokazana przez pryzmat walki telepatów. Odrodzenie tradycji ezoterycznych Loska uznaje – za Wolfgangiem Welschem – za jeden z wyróżników postmodernizmu (ze względu na zwrot ku alternatywnym formom poznania). Autor stara się wykazać, że w „Hiszpance” kluczową rolę odgrywa proces fabularyzacji faktów, czyli wykorzystania materiałów historycznych do zbudowania wyobrażeniowej fikcji.

EN

In the article devoted to Łukasz Barczyk’s film, Loska draws attention to the post-modernist strategies used by the director and his use of the convention of alternative history. Beginning with delineating contexts related to the Greater Poland Uprising, the author moves on to spiritism and mediumism as phenomena in a special way imprinting on the film plot, because the alternative history of the uprising was shown through the prism of a war of telepaths. Loska, following Wolfgang Welsch, considers the revival of the esoteric traditions as one of the features of post-modernism (due to the turn towards alternative forms of cognition). The author tries to show that the process of fictionalization of facts, that is the use of historical materials to build imaginary fiction, plays a key role in “Influenza”.

Keywords

PL

Łukasz Barczyk;; strategie postmodernistyczne;; konwencja historii alternatywnej; powstanie wielkopolskie;; spirytyzm;; mediumizm;; alternatywne formoy poznania; Autor stara się wykazać, że w „Hiszpanka”;

EN

Łukasz Barczyk; Polish cinema; Greater Poland Uprising; Mediumism; Spiritism

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2018
• Issue: 103 Młode kino polskie - konfrontacja pokoleń
• Pages: 42-53

Contributors

author

Krzysztof Loska

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Barczyk, Łukasz. Hiszpanka. Poznań: Media Rodzina, 2015.
• Demandt, Alexander. Historia niebyła. Co by było, gdyby…?. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999.
• Filiks, Barbara. „U wrót tajemnicy – Wampir Władysława Stanisława Reymonta”. Słupskie Prace Filologiczne, seria Filologia Polska 1 (2002): 149-172.
• Karwat, Janusz. „Problematyka Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 w wybranych dziedzinach kultury (w literaturze i twórczości plastycznej)”. Studia Europaea Gnesnensia 11 (2015): 97-122.
• Lemann, Natalia. „Historie alternatywne − pomiędzy pisarstwem historycznym a fantastycznym, czyli czasem tertium est datur…”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 28 (2016): 77-100.
• Lemann, Natalia. „PODobni – NiePODobni. Muza dalekich podróży Teodora Parnickiego i Lód Jacka Dukaja jako przykład dwóch sposobów alternatywizacji historii”. Porównania 10 (2012): 173-188.
• Majmurek, Jakub. „W obronie Hiszpanki. Po latach może być filmem kultowym”, http://wyborcza.pl/1,75410,17566547,W_obronie__Hiszpanki___Po_latach_moze_byc_filmem_kultowym.html.
• Małochleb, Paulina. Przepisywanie historii: Powstanie styczniowe w powieści polskiej w perspektywie pamięci kulturowej. Warszawa - Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2014.
• Morawski Stefan. „Postmodernizm a kultura filmowa (2)”, Kino 3 (1991): 12-14.
• Morawski, Stefan. „Kłopoty z postmodernizmem”, Kino 2 (1991): 17-19 .
• Muchowski, Jakub. „Realizm, pisanie o przeszłości jako działanie społeczne i historie alternatywne”. In Historie alternatywne i kontrfaktyczne, edited by Ewa Solska, Piotr Witek and Marek Woźniak, 35-54. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.
• Niewiadomski, Andrzej, Antoni Smuszkiewicz. Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990.
• Piątek, Tomasz. „Hiszpanka: powstanie wielkopolskie jako wojna telepatów”, Gazeta Wyborcza 2015, 22 stycznia, http://wyborcza.pl/1,75410,17291476,Recenzja_filmu__Hiszpanka___powstanie_wielkopolskie.html
• Podsiadło, Magdalena. „Między Wschodem a Zachodem. Neokonserwatywny charakter polskiego postmodernizmu filmowego”. In Kino polskie jako kino transnarodowe, edited by S. Jagielski, M. Podsiadło, 368-197. Kraków: Universitas, 2017.
• Pynchon, Thomas. Tęcza grawitacji. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001.
• Rezler, Marek. Powstanie wielkopolskie. Poznań: Wydawnictwo Rebis, 2008.
• Smoliński, Sebastian. „Hipnotyczne rewiry. Hiszpanka Łukasza Barczyka”, Kultura Liberalna 5 (2015), https://kulturaliberalna.pl/2015/02/03/sebastian-smolinski-hiszpanka-recenzja-hipnotyczne-rewiry/.
• Sołowianiuk, Paulina. Jasnowidz w salonie, czyli spirytyzm i paranormalność w Polsce międzywojennej. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2014.
• White, Hayden. „Literatura i fikcja”, 61-84. In Proza historyczna, Kraków: Universitas, 2009.
• White, Hayden. „Przedmowa”, 9-17. In Proza historyczna, Kraków: Universitas, 2009.
• White, Hayden. „Tekst historiograficzny jako artefakt literacki”, 78-109. In Poetyka pisarstwa historycznego, Kraków: Universitas, 2000.
• White, Hayden. „Zdarzenie modernistyczne” , 283-313. In Proza historyczna. Kraków: Universitas, 2009.
• Witek, Piotr. „Kino historyczne jako kino narodowej pamięci historycznej”. In Historie alternatywne i kontrfaktyczne, edited by Ewa Solska, Piotr Witek, Marek Woźniak, 113-151, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.
• Wnęk, Jan. „Pandemia grypy hiszpanki (1918-1919) w świetle polskiej prasy”. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 77 (2014): 16-23.
• Żurawiecki, Bartosz. Hiszpanka, Kino 1 (2015): 76-77.