Norwidowskie dialogi rzeczy

• Authors: Agnieszka Ziołowicz

Title variants

EN

Norwid’s dialogues of things

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia problematykę Norwidowskich rzeczy, opartą na grupie utworów poety, należących do różnych faz jego twórczości (Wieczór w pustkach (fantazja), Toast. Fantazja, Bajka, [Na „Kazanie Skargi” Jana Matejki], [O, jakże drogim jest klejnotem], [Miło być od swojego czasu zrozumianym], Garstka piasku. Legenda, Krakus. Tragedia, Za kulisami. Fantazja), w których rzeczy posiadają status bohaterów mówiących, zdolnych do wchodzenia w relacje dialogowe lub quasi-dialogowe. Literaturoznawcza i antropologiczna analiza powyższego materiału pozwoliła na zaobserwowanie mediacyjnej roli rzeczy w świecie poetyckim Norwida. Poeta nadaje im status materialnego znaku duchowej podstawy rzeczywistości, Boskiej transcendencji, Prawdy; czyni je nośnikami ekspresji ludzkiej jaźni, jej treści, struktury i aktów; powierza rzeczom funkcję narzędzi interakcji społecznych, inicjacji, działań rytualnych stanowiących o jednostkowej i zbiorowej tożsamości. Znacząca okazuje się ewolucja poglądów poety na temat świata rzeczy, a mianowicie przejście od wyobrażenia rzeczy ożywionych mocą tego, co duchowe, do wyobrażenia zagrożonego urzeczowieniem człowieka.

EN

The article presents the problems of Norwid’s things based on a selection of works written in various phases of the poet’s life (Wieczór w pustkach (fantazja), Toast. Fantazja, Bajka, [Na „Kazanie Skargi” Jana Matejki], [O, jakże drogim jest klejnotem], [Miło być od swojego czasu zrozumianym], Garstka piasku. Legenda, Krakus. Tragedia, Za kulisami. Fantazja) in which things have the status of talking heroes, capable of entering into dialogues or quasi-dialogues. A literary and anthropological analysis of the above material allowed us to observe the mediating role of things in the poetic world of Norwid. The poet lends them the status of a material sign of the spiritual basis of reality, Divine transcendence, Truth; he makes them means of expression of the human self, their content, structure and acts; he entrusts the things with functions typical of the tools of social interaction, initiation, ritualistic activities of individual and collective identity. The evolution of the poet’s views on the world of things is noteworthy, namely the transition from the imagination of things animated by the power of the spiritual to the imagination threatened by the objectification of the human being.

Keywords

PL

Cyprian Norwid; rzeczy; dialog; maska

EN

mask; Norwid’s world of things

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2017
• Volume: 35
• Pages: 23-40

Contributors

author

Agnieszka Ziołowicz

• Katedra Historii Literatury Oświecenia i Romantyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego

References

• Barański J., Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków 2007.
• Boholm Ả., Weneckie widowiska karnawałowe w maskach, przeł. J. Jaworska, [w:] Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, red. W. Dudzik, Warszawa 2011.
• Gennep van A., Rites de passage, Paris 1909.
• Feliksiak E., Poezja i myśl. Studia o Norwidzie, Lublin 2001.
• Fik I., Uwagi nad językiem Cypriana Norwida, Kraków 1930.
• Halkiewicz-Sojak G., Młodzieńcze „fantazje” Cypriana Norwida, [w:] taż, Nawiązane ogniwo. Studia o poezji Cypriana i jej kontekstach, Toruń 2010.
• Halkiewicz-Sojak G., Wobec tajemnicy i prawdy. O Norwidowskich obrazach „całości”, Toruń 1998.
• Kalinowski D., Bajki Norwida?, [w:] Genologia Cypriana Norwida, red. A. Kuik-Kalinowska, Słupsk 2005.
• Kasimow R., Poetyka karnawału i obrzędów przejścia. Rozmyślania nad pojęciem „karnawał”, przeł. B. Chmielewska, [w:] Karnawał. Studia historyczno-antropologicze, red. W. Dudzik, Warszawa 2011.
• Kerényi K., Człowiek i maska, przeł. A. Kryczyńska-Pham, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” 2002, nr 3-4.
• Krajewski M., Są w życiu rzeczy… Szkice z socjologii przedmiotów, Warszawa 2013.
• „Kultura Współczesna” 2008, nr 3.
• Kwietniewska M., Res. Studium transformacji pojęcia rzeczy od Hegla do dekonstrukcji filozoficznej, Łódź 2009.
• Makowiecki T., Sławińska I., Za kulisami „Tyrteja”, [w:] K. Górski, T. Makowiecki, I. Sławińska, O Norwidzie pięć studiów, Toruń 1949.
• Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Olsztyn 2008.
• Sławińska I., „Podróż do kresu nocy”, [w:] taż, Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971.
• Szturc W., Studia nad symboliką inicjacji w „Krakusie” Cypriana Norwida, [w:] tenże, O obrotach sfer romantycznych. Studia o ideach i wyobraźni, Bydgoszcz 1997.
• Świontek S., Norwidowski teatr świata, Łódź 1983,
• Świontek S., Wstęp, [w:] C. Norwid, Pierścień Wielkiej-Damy czyli: Ex-machina-Durejko, oprac. S. Świontek, Wrocław 1990.
• Toruń W., Wokół Norwidowej koncepcji słowa, Lublin 2003.
• Turner V., Betwixt and between. The liminal period in the rites de passage, New York 1964.
• Olsen B., W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.

Identifiers

DOI

10.18290/sn.2017.35-2