Zbycie prawa własności mieszkania rodzinnego, będącego składnikiem majątku osobistego jednego z małżonków

• Authors: Szczekała Agnieszka

Title variants

EN

Transfer of ownership title to a family flat that is a separate asset of one of the spouses

DE

Veräußerung des Eigentums an einer Familienwohnung, die Teil des persönlichen Vermögens eines der Ehegatten ist

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The study deals with the aspect of the so-called family-fortune dwelling (mieszkanie rodzinne), which is the object of a right vested exclusively in one spouse, extremely important in the light of the protection of interests of the spouse and the family. The legislature, in Article 281 of the Family and Guardianship Code (FGC), has explicitly granted a spouse the right to use the dwelling and household equipment which are the subject of a right vested exclusively in the other spouse, in order to meet the needs of the family. The spouse to whom the right of ownership of the family-fortune dwelling is vested may freely dispose of it, and the validity of the legal transaction made does not depend on the consent of the spouse who only has the right under Article 281 FGC. This raises the problem of effective protection of the interest of a spouse and family members against a disadvantageous disposal of the right to the family-fortune dwelling and, in particular, of the right of ownership vested in the other spouse. When looking for legal means of protecting the spouse, some scholars in the field allow for the possibility of assessing such a disposal through the prism of the clause of principles of social coexistence. However, neither the literature nor the judicature has considered the assessment of the disposal of the right to real property forming part of the personal property of one of the spouses in terms of its compliance with the social and economic purpose of this right. It should be noted that upon getting married, the socio-economic purpose of some of the spouses' personal assets, such as immovable property, may change if it is a family-fortune dwelling. The socio-economic purpose of such a property is to meet the housing needs not only of the spouse who is the exclusive owner of the dwelling, but also of the other spouse and other members of the so-called nuclear family. It seems therefore possible, in particularly justified cases, to assess the disposal by the spouse of an immovable asset forming part of his/her personal property, the so-called family-fortune dwelling, not only in the light of the principles of social coexistence, but also of the socio-economic purpose of that right.

Keywords

PL

małżeństwo; mieszkanie rodzinne; prawo własności; majątek osobisty; społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa; zasady współżycia społecznego; nadużycie prawa podmiotowego

EN

succession management; succession manager; owner of the inherited enterprise; entry in the land and mortgage register; warning about the discrepancy of the legal status recorded in the land and mortgage register with the actual legal status; off - register real estate trading; notary’s duties

• Publisher: Stowarzyszenie Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej
• Journal: Rejent
• Year: 2023
• Issue: 12 (392)
• Pages: 36-61

Contributors

author

Szczekała Agnieszka

• adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego WPIA UMCS w Lublinie.

References

• A.Bieranowski, Koncepcja mieszkania rodzinnego jako przedmiotu szczególnej i kompleksowej ochrony prawnej, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego ofiarowane Panu Rejentowi Romualdowi Sztykowi, red. E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork 2007
• A.Bieranowski, [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014
• W.Borysiak, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014
• S.Dmowski, R.Trzaskowski, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Gudowski, Warszawa 2014
• T.Dybowski, Ochrona własności w polskim prawie cywilnym, rei vindicatio-actio negatoria, Warszawa 1069
• T.Dybowski, Zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa a prawo własności, „Nowe Prawo” 1967, nr 6
• A.Dyoniak, Specjalny status praw majątkowych mających istotne znaczenie dla funkcjonowania rodziny, [w:] Problemy kodyfikacji prawa cywilnego. Studia i rozprawy. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990
• A.Dyoniak, Ustawowy ustrój majątkowy małżeński, Wrocław 1985
• J.Gwiazdomorski, [w:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J.St. Piątowski, Wrocław 1985
• J.Gajda, [w:] Prawo rodzinne i opiekuńcze. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2021
• M.Gersdorf, Ustanie spółdzielczego stosunku pracy, Warszawa 1969
• E.Gniewek, R.Mikosz, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2020
• E.Gniewek, [w:] Zarys prawa cywilnego, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014
• M.Goettel, Koncepcja podstawowych praw i obowiązków małżonków w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, [w:] Małżeństwo i rodzina w prawie kanonicznym, polskim i międzynarodowym. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. Ryszardowi Sztychmilerowi, red. T. Płoski, J. Krzywkowska, Olsztyn 2008
• M.Goettel, Majątek odrębny małżonków, Szczytno 1986
• M.Gutowski, Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2017
• M.Gutowski, [w:] Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1–352, red. M. Gutowski, Legalis 2021
• S.Grzybowski, [w:] System Prawa Cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Wrocław 1985
• J.Ignatowicz, M.Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
• J.Ignatowicz, K.Ste-faniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2022
• J.Ignatowicz, Postacie obowiązku alimentacyjnego, [w:] Ochrona posiadania i inne wybrane prace, red. M. Nazar, K. Stefaniuk, Warszawa 2014
• M.Jadczak, Kontrowersje na tle art. 281 KRO, „Monitor Prawniczy” 2008, nr 17
• B.Janiszewska, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2021
• G.Jędrejek, [w:] Meritum. Prawo rodzinne, red. G. Jędrejek, Warszawa 2017
• T.Justyński, Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000
• W.Katner, Ochrona własności nieruchomości przed naruszeniami pośrednimi, Warszawa 1982
• L.Krąkowski, Zasady współżycia społecznego w stosunkach pracy, Warszawa 1970
• K.Krzekotowska, Uprawnienia małżonków do mieszkania a rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy, „Państwo i Prawo” 1993, z. 11-12
• P.Machnikowski, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2021
• G.Matusik, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Legalis 2022
• E.Mielcarek, Skutki prawne rozwodu w sferze praw małżonków do mieszkania, „Palestra” 1976, nr 4-5
• M.Nazar, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014
• M.Nazar, Małżeńska wspólność spółdzielczych praw do lokali mieszkalnych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2002, z. 2
• M.Nazar, Prawa rozwiedzionych małżonków do wspólnie zajmowanego mieszkania, Warszawa 1988
• M.Orlicki, [w:] Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1–352G, red. M. Gutowski, Legalis 2021
• J.Panowicz-Lipska, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014
• J.Pawliczak, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, M. Domański, J. Słyk, Legalis 2022
• J.St.Piątowski, [w:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J.St. Piątowski, Wrocław 1985
• K.Pietrzykowski, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2021
• K.Pietrzykowski, [w:] Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze. Prawo rodzinne, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 1994
• K.Pietrzykowski, Nowe przepisy o małżeńskich ustrojach majątkowych, „Palestra” 2005, nr 3-4
• K.Pietrzykowski,, [w:] Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze. Prawo rodzinne, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 1994
• K.Pietrzykowski, [w:] Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze. Prawo rodzinne, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 1994
• K.Pietrzykowski, Rezolucja nr 78 (37) w sprawie równouprawnienia małżonków w prawie cywilnym a stan prawny obowiązujący w Polsce, [w:] Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze. Prawo rodzinne, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 1994
• K.Pietrzykowski, [w:] Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020
• K.Pietrzykowski, Nadużycie prawa podmiotowego w prawie cywilnym, [w:] Nadużycie prawa, red. H. Izdebski, A. Stępkowski, Warszawa 2003
• M.Pyziak-Szafnicka, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safian, Warszawa 2012
• M.Pyziak-Szafnicka, [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna, red. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2009
• Z.Radwański, Problematyka prawna mieszkania wspólnego małżonków w świetle prawa lokatorów oraz kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, „Państwo i Prawo” 1976, z. 5
• Z.Radwański, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2002
• Z.Radwański, M.Zieliński, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012
• Z.Radwański, Czy klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa powinna określać treść prawa własności, [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005
• Z.Radwański, M.Zieliński, Uwagi de lege ferenda o klauzulach generalnych w prawie prywatnym, „Przegląd Legislacyjny” 2001, nr 2
• Z.Radwański, A.Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2013
• E.Rott-Pietrzyk, Relacja art. 58 § 2 k.c. do art. 5 k.c. w kontekście odstąpienia umownego, [w:] Wykonanie zobowiązań. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Adamowi Brzozowskiemu, red. K. Bilewska, D. Krekora-Zając, Legalis 2021
• E.Skowrońska-Bocian, J.Wierciński, [w:] Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020
• T.Smyczyński, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014
• T.Smyczyński, M.Andrzejewski, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2020
• T.Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2020
• T.Sokołowski, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2013
• J.Strzebińczyk, Nowelizacja przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie małżeńskiego prawa majątkowego (cz. I), „Rejent” 2004, nr 8
• A.Szpunar, Nadużycie prawa podmiotowego, Wrocław 1947
• W.Szydło, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2021
• M.Sychowicz, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2009
• A.Sylwestrzak, Rodzinnoprawny tytuł do korzystania z lokalu przez małżonka, a status lokatora. Glosa do wyroku SN z dnia 21 marca 2006 r., V CSK 185/05, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2007, nr 2
• A.Urbańska-Łukaszewicz, Wykonywanie prawa własności nieruchomości przez małżonków pozostających w ustawowym ustroju małżeńskim a ochrona rodziny, Warszawa 2016
• J.Wasilkowski, [w:] System Prawa Cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. W. Czachórski, Wrocław 1977
• J.Wasilkowski, Pojęcie własności w świetle kodeksu cywilnego, „Państwo i Prawo” 1965, nr 12
• Z.Władek, Klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w wykładni przepisów regulujących prawo własności, „Annales Sectio G” 2016, nr 2
• A.Wolter, J.Ignatowicz, K.Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2020
• M.Zawada, Uwagi o zamierzonej nowelizacji majątkowego prawa małżeńskiego oraz niektórych innych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, „Kwartalik Prawa Prywatnego” 2003, z. 4
• A.Zbiegień-Turzańska, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Legalis 2022
• A.Zbiegień-Turzańska, Zasady stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2013, nr 21
• B.Żukowski, P.Piątak, Ochrona małżonka w przypadku sprzedaży lokalu stanowiącego majątek odrębny współmałżonka i służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych rodziny – cz. I, „Monitor Prawniczy” 2009, nr 15
• B.Żukowski, P.Piątak, Ochrona małżonka w przypadku sprzedaży lokalu stanowiącego majątek odrębny współmałżonka i służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych rodziny – cz. II, „Monitor Prawniczy” 2009, nr 16