Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa teorii inteligentnego projektu

• Authors: Dariusz Sagan

Title variants

EN

Inference to the Best Explanation as the Methodological Basis of Intelligent Design Theory

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, która równie dobrze może być naturalna, jak nadnaturalna, a projekt ten jest wykrywalny naukowo. Krytycy twierdzą jednak, że teoria ta nie jest naukowa, gdyż stosuje wyłącznie argumentację negatywną, a więc jest niepoprawnym argumentem z niewiedzy czy też próbą umieszczenia Boga w lukach wiedzy naukowej. W artykule pokazuję, że teoria inteligentnego projektu posiłkuje się – i musi się posiłkować – zarówno argumentacją negatywną, jak pozytywną. Metodologiczną podstawą tej teorii nie jest argument z niewiedzy, lecz tzw. wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia, będące formą rozumowania abdukcyjnego. Można wykazać, że wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia ma szerokie zastosowanie w nauce – opiera się na nim również teoria ewolucji – zwłaszcza w naukach zajmujących się wykrywaniem projektu, jak archeologia czy kryminalistyka. Samo w sobie nie przesądza to o naukowości teorii inteligentnego projektu, ale może za tym mocno przemawiać.

EN

According to intelligent design theory, certain biological and cosmic phenomena were designed by an intelligent being, which could just as well be natural as supernatural, and this design is scientifically detectable. Critics claim, however, that this theory is unscientific because it employs solely negative argumentation and thus it is an invalid argument from ignorance or an attempt to place God in the gaps of scientific knowledge. In the article, I show that intelligent design theory employs – and must employ – both negative and positive argumentation. The methodological basis of this theory is not an argument from ignorance but the so-called inference to the best explanation which is a form of abductive reasoning. It could be shown that inference to the best explanation has wide application in science – evolutionary theory is based on it too – especially in sciences engaged in the design detection, such as archaeology or forensics. In itself, it does not settle the scientific status of intelligent design theory but it could be a strong indication of this.

Keywords

PL

argument z niewiedzy; Bóg w lukach wiedzy; rozumowanie abdukcyjne; wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia; teoria ewolucji; teoria inteligentnego projektu; wykrywanie projektu; archeologia; kryminalistyka

EN

argument from ignorance; God of the gaps; abductive reasoning; inference to the best explanation; evolutionary theory; intelligent design theory; design detection; archaeology; forensics

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2014
• Volume: 50
• Issue: 1(199)
• Pages: 41-59

Dates

published

2014

Contributors

author

Dariusz Sagan

References

• Alvarez W., 1999, Dinozaury i krater śmierci, tłum. N. Ryszczuk, Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Ancient Flutes More Than 35,000 Years Old, „Telegraph” 24 VI 2009, http://tiny.pl/h2pg7 (dostęp 30.06.2014).
• Art or Lump?, 1998, „Discover” 19.7: 18.
• Ayala F. J., 2009, Dar Karola Darwina dla nauki i religii, tłum. P. Dawidowicz, Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Behe M. J., 2008, Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu, tłum. D. Sagan, Warszawa: MEGAS.
• Behe M. J., 2007, The Edge of Evolution: The Search for the Limits of Darwinism, New York: The Free Press.
• Behe M. J., Snoke D. W., 2004, Simulating Evolution by Gene Duplication of Protein Features That Require Multiple Amino Acid Residues, „Protein Science” 13: 2651-2664.
• Blackstone N. W., 1997, Argumentum ad Ignorantiam, „The Quarterly Review of Biology” 72: 445-447.
• Bower B., 2009, Stone Age Flutes Found in Germany, „Science News” 176: 13.
• Broderick A. E., Loeb A., 2010, Portret czarnej dziury, „Świat Nauki” 2010 221.1: 24-31.
• Bylica P., 2004, Bóg luk a granice nauki, referat wygłoszony na III Filozoficznym Forum Młodych, Lublin, http://tiny.pl/h2wg1 (dostęp 30.06.2014).
• Bylica P., 2004, Ruch Inteligentnego Projektu, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 50: 100-109.
• Bylica P., 2003, Testowalność teorii inteligentnego projektu, „Filozofia Nauki” 42: 41-49.
• Collins F. S., 2008, Język Boga. Kod życia – nauka potwierdza wiarę, tłum. M. Yamazaki, Warszawa: Świat Książki.
• Coyne J. A., 2009, Ewolucja jest faktem, tłum. M. Ryszkiewicz, W. Studencki, Warszawa: Prószyńki i S-ka.
• Coyne J. A., 1996, God in the Details, „Nature” 383: 227-228.
• Crick F., 1988, What Mad Pursuit: A Personal View of Scientific Discovery, New York: Basic Books.
• Darwin K., 2001, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt, tłum. S. Dickstein, J. Nusbaum, Warszawa 2001: Ediciones Altaya Polska & DeAgostini Polska.
• Dawkins R., 2007, Bóg urojony, tłum. P. Szwajcer, Warszawa: CiS.
• Dawkins R., 1994, Ślepy zegarmistrz, czyli jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany, tłum. A. Hoffman, Warszawa: PIW.
• Dembski W. A., 2002, No Free Lunch: Why Specified Complexity Cannot Be Purchased without Intelligence, Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
• Dembski W. A., 1998, The Design Inference: Eliminating Chance Through Small Probabilities, Cambridge: Cambridge University Press.
• Dembski W. A., Wells J., 2008, The Design of Life: Discovering Signs of Intelligence in Biological Systems, Dallas: Foundation for Thought and Ethics.
• Dorit R. L., 1997, A Review of Darwin’s Black Box: The Biochemical Challenge to Evolution, „American Scientist” Sept.-Oct. 474.
• Draper P., 2002, Irreducible Complexity and Darwinian Gradualism: A Reply to Michael J. Behe, „Faith and Philosophy” 19: 3-21.
• Futuyma D. J., 2004, Cuda a molekuły, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 1: 65-69, http://tiny.pl/h2wg5 (dostęp 30.06.2014).
• Giberson K., 2010, Does Intelligent Design Really Explain a Complex and Puzzling World?, „The BioLogos Foundation” 15 III 2010, http://tiny.pl/h25jt (dostęp 30.06.2014).
• Godfrey L. R. (red.), 1983, Scientists Confront Creationism, New York: Norton.
• Hazen R., 2005, Genesis: The Scientific Quest for Life’s Origin, Washington: Joseph Henry Press.
• Hunter C. G., 2001, Darwin’s God: Evolution and the Problem of Evil, Grand Rapids: Brazos Press.
• Jodkowski K., 2007, Konflikt nauka-religia a teoria inteligentnego projektu, w: K. Jodkowski (red.), Teoria inteligentnego projektu, Warszawa: Megas, s. 145-180.
• Jodkowski K., 1988, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm-kreacjonizm, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Jodkowski K., 2002, Rozpoznawanie genezy: istota sporu ewolucjonizm-kreacjonizm, „Roczniki Filozoficzne” 50: 187-198.
• Jodkowski K. (red.), 2007, Teoria inteligentnego projektu – nowe rozumienie naukowości?, Warszawa: MEGAS.
• Kitcher P., 1982, Abusing Science: The Case Against Creationism, Cambridge, MA: MIT Press.
• Kuhn T. S., 2001, Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, J. Nowotniak, Warszawa: Aletheia.
• Lewontin R., Introduction, w: L. R. Godfrey (red.), Scientists Confront Intelligent Design and Creationism, New York: W.W. Norton & Company, s. xxiii-xxvi.
• Lipton P., 2004, Inference to the Best Explanation, London, New York: Routledge.
• List Karola Darwina do Asy Graya z 20 VII 1857, http://tiny.pl/h2pgj (dostęp 30.06.2014).
• Meyer S. C., 2008, A Scientific History – and Philosophical Defense – of the Theory of Intelligent Design, „Discovery Institute” 7 VIII 2008, s. 1-33.
• Meyer S. C., 2005/2006, DNA a pochodzenie życia. Informacja, specyfikacja i wyjaśnienie, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 2/3: 133-215.
• Meyer S. C., 2009, Signature in the Cell: DNA and the Evidence for Intelligent Design, New York: HarperOne.
• Moreland J. P., Reynolds J. M. (red.), 2008, Stworzenie a ewolucja. Trzy ujęcia z perspektywy chrześcijańskiej, tłum. D. Sagan, Katowice: Credo.
• Moreland J. P., Reynolds J. M., 2008, Wprowadzenie, w: (Moreland i Reynolds 2008), s. 7-43.
• Peacocke A., 2004, Drogi od nauki do Boga. Kres naszych wszelkich poszukiwań, tłum. J. Gilewicz, Poznań: Zysk i S-ka.
• Pigliucci M., 2002, Denying Evolution: Creationism, Scientism and the Nature of Science, Sunderland: Sinauer Associates.
• Prehistoric Flute In Germany Is Oldest Known, „Physorg.com” 24 VI 2009, http://tiny.pl/h2pgr (dostęp 30.06.2014).
• Ratzsch D., 2001, Nature, Design and Science: The Status of Design in Natural Science, New York: SUNY Press.
• Ratzsch D., 2000, Science & Its Limits: The Natural Sciences in Christian Perspective, Downers Grove: InterVarsity Press.
• Ratzsch D., 1996, The Battle of Beginnings: Why Neither Side Is Winning the Creation-Evolution Debate, Downers Grove: InterVarsity Press.
• Sagan D., 2009, Filtr eksplanacyjny: wykrywanie inteligentnego projektu na gruncie nauk przyrodniczych, „Roczniki Filozoficzne” 57: 157-193.
• Sagan D., 2008, Spór o nieredukowalną złożoność układów biochemicznych, Warszawa: MEGAS.
• Sagan D., 2012, Zdolność przewidywania jako warunek naukowości w sporze o ewolucję i inteligentny projekt, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 194: 269-286.
• Shapiro J. A., 1996, In the Details… What?, „National Review” 16: 62-65.
• Shostak S., 2009/2010, SETI a teoria inteligentnego projektu, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 6/7: 155-160.
• Van Till H. J., W pełni wyposażone stworzenie (teistyczny ewolucjonizm), w: (Moreland i Reynolds 2008), s. 181-242.
• Wilford J. N., 2009, Flutes Offer Clues to Stone-Age Music, „The New York Times” 24 VI 2009, http://tiny.pl/h2pgt (dostęp 30.06.2014).� � � � � � � Jak wychować naukowca? Propozycja sposobu organizacji procesu wychowania.