Realizacja funkcji opiekuńczo-zabezpieczającej rodziny w kontekście niepełnej sprawności kobiety

• Authors: Piątek Katarzyna

Title variants

EN

Protective Function of the Family in the Context of the Non Fully Able-Bodied Woman

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rodzina w ujęciu instytucjonalnym postrzegana jest przede wszystkim przez pryzmat swych funkcji. Ich rola nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji choroby czy niepełnosprawności jednego z jej członków, zwłaszcza kobiety. Celem artykułu jest ukazanie na podstawie badań własnych trudności w realizacji funkcji opiekuńczo-zabezpieczającej, będącej tradycyjnie domeną kobiet, w rodzinach, w których to właśnie kobietę dotknęła niepełnosprawność. Starano się również przedstawić czynniki wpływające na zakres i formę realizacji tej funkcji. Materiał badawczy stanowiły 152 ankiety przeprowadzone wśród kobiet z orzeczoną niepełnosprawnością, będącą konsekwencją przebytej choroby nowotworowej piersi. Jak wykazano, rodzina w obliczu niepełnosprawności żony/matki przechodzi istotną transformację, a jej efektywność początkowo spada, aby później się ustabilizować. Zakres i forma realizacji funkcji opiekuńczo-zabezpieczającej są ściśle zależne od kondycji rodziny, jej zasobów materialnych, emocjonalnych, społecznych, wiedzy i umiejętności oraz więzi będących podstawą działania systemu rodzinnego.

EN

From an institutional perspective the family is perceived via its functions. Their role acquires a special signifcance in case of an illness or disability in one of the family members, especially if it is a woman. The purpose of the article is to present – which has been based on the author’s own explorations – the diffculties in performing the protective function – which traditionally is the province of women – in families where it is the woman who suffers from a disability. The article also presents the factors influencing the scope and form of the function in question. The research has been based on 152 questionnaires carried out among women with certifed disabilities that are consequences of breast cancer. It has been proved that the family facing a wife’s or mother’s disability undergoes a transformation, and its effectiveness decreases at the beginning to stabilise in the end. The scope and form of the protective function largely depends on the family’s condition, on its material, emotional and social resources, on its knowledge, abilities and ties that are the basis for the functioning of the family’s system.

Keywords

PL

rodzina; funkcje rodziny; funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca niepełnosprawność; kobieta

EN

family; family’s functions; protective function; disability; woman

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2018
• Issue: 1(23)
• Pages: 53-63

Contributors

author

Piątek Katarzyna

• Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

References

• Adamski, F. (2002). Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Balcerzak-Paradowska, B. (2008). Znaczenie rodziny dla jakości życia osoby niepełnosprawnej. W: L. Frąckiewicz (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych (s. 27–41). Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Chodkowska, M. (1993). Kobieta niepełnosprawna. Socjopedagogiczne problemy postaw. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Didkowska, J., Wojciechowska, U. (2013). Nowotwory piersi w Polsce i Europie — populacyjny punkt widzenia. NOWOTWORY Journal of Oncology, 63 (2), 111–118.
• Janocha, W. (2009). Rodzina z osobą niepełnosprawną w społecznym systemie wsparcia. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• Kawczyńska-Butrym, Z. (2001). Rodzina – zdrowie – choroba. Koncepcje i praktyka pielegniarstwa rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
• Kawczyńska-Butrym, Z. (2009). Rodzina – zdrowie – choroba. Kontekst społeczny i zakres badań empirycznych. W: A. Ostrowska (red.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy (s. 189–210). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Kirenko, J. (2006). Oblicza niepełnosprawności. Lublin: Wydawnictwo Akademickie WSSP.
• Kocik, L. (2006). Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata. Kraków: Ofcyna Wydawnicza AFM.
• Kocik, L. (2002). Wzory małżeństwa i rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności. Kraków: Ofcyna Wydawnicza AFM.
• Kotlarska-Michalska, A. (1985). Zakres funkcji opiekuńczo-zabezpieczającej rodziny. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, XLVII (1), 243–253.
• Kotlarska-Michalska, A. (1990). Funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca wielkomiejskich rodzin pracowniczych. Poznań: WN UAM.
• Kotlarska-Michalska, A. (2004). Przemiany rodzinnych ról kobiecych w okresie transformacji ustrojowej. W: Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian (s. 91–103). Poznań: WN UAM.
• Musiał, Z., Sendecka, W., Zalewska-Puchał, J. (2013). Jakość życia kobiet po mastektomii. Problemy Pielegniarstwa, 21 (1), 38–46.
• Nowak, A. (2012). Zagrożenie wykluczeniem społecznym kobiet niepełnosprawnych. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Ogryzko-Wiewiórowska, M. (2008). Społeczna kondycja polskiej rodziny zmagającej się z niepełnosprawnością. W: Osoby niepełnosprawne w społeczeństwie polskim okresu transformacji (s. 101–118). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Ostrowska, A. (2015). Niepełnosprawni w społeczeństwie 1993-2013. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Piątek, K. (2015a). Rodzina jako źródło wsparcia w doświadczeniu kobiet z niepełnosprawnością. W: W. Muszyński (red.), Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefnicje (s. 459–469). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Piątek, K. (2015b). Szanse i zagrożenia w funkcjonowaniu kobiet z niepełnosprawnością. Studium socjologiczne. W: B. Gąciarz, S. Rudnicki, D. Żuchowska-Skiba (red.), Polscy niepełnosprawni. Pomiedzy deklaracją a realiami (s. 85–106). Kraków: Wydawnictwa AGH.
• Szczepański, J. (1972). Elementarne pojecia socjologii. Warszawa: PWN.
• Szlendak, T. (2010). Socjologia rodziny. Ewaluacja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: WN PWN.
• Świątkiewicz-Mośny, M. (2010). Tożsamość napietnowana. Kraków: Nomos.
• Taranowicz, I. (2001). Rola rodziny w opiece nad człowiekiem przewlekle chorym. W: Z. Tyszka (red.), Rodzina w czasach szybkich przemian. Roczniki socjologii rodziny, XIII (s. 209–228). Poznań: WN UAM.
• Taranowicz, I. (2002). Rodzina a problemy zdrowia i choroby. W: J. Barański, W. Piątkowski (red.), Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny (s. 105–115). Wrocław: Ofcyna Wydawnicza ATUT.
• Tobiasz-Adamczyk, B. (2000). Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Tyszka, Z. (1976). Socjologia rodziny. Warszawa: WN PWN.
• Tyszka, Z. (1977). Rodziny robotnicze w Polsce: różnice i podobieństwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.
• Tyszka, Z. (1990). Socjologia rodziny w Polsce. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, LII (3–4), s. 233–248.

Identifiers

DOI

10.18276/os.2018.1-05