Analiza dowodu pierwszej tezy Gorgiasza

• Authors: Nowakowski Andrzej

Title variants

EN

Gorgias' First Thesis. An Analysis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dowód pierwszej tezy Gorgiasza jest dedukcyjnym wnioskowaniem nie wprost, skonstruowanym przez wielokrotne użycie schematu modus tollens. Te z jego przesłanek, które przyjęte są bez dowodów, są łudząco podobne do niektórych prawd logicznych lub analitycznych. Gdyby rzeczywiście nimi były, w dowodzie musiałyby pojawić się sprzeczności. W czasach Gorgiasza dowód mógł uchodzić za poprawny; możliwość jasnego wskazania i opisania jego defektów pojawiła się dopiero z wynalezieniem logiki formalnej. Gorgiasz mógł ogłosić swą tezę serio – jako tezę skrajnego nihilizmu metafizycznego – nie obawiając się kompromitacji. Jeżeli dowód jest sofizmatem, to wśród sofizmatów jest arcydziełem, najwybitniejszym osiągnięciem sofistów w tej dziedzinie.

EN

The proof of first thesis of Gorgias is an indirect deductive argument constructed by the multiple use of the modus tollens pattern. Those of its premises which are assumed without proofs are misleadingly similar to some logical or analytical truths. If they actually were such truths, some contradictions would have to appear in the proof. In the times of Gorgias the proof could be regarded as correct; the possibility of showing and clearly describing its defects emerged only after formal logic had been invented. Gorgias could announce his thesis seriously – as a thesis of extreme metaphysical nihilism – without being embarrassed. If the proof is a sophistry, then it is a masterpiece among sophistries, the most outstanding achievement of the sophists in this domain.

Keywords

PL

Gorgiasz; dowód; logika formalna; ἔστι; nihilizm metafizyczny

EN

Gorgias; proof; formal logic; ἔστι; metaphysical nihilism

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2016
• Issue: 48
• Pages: 71-88

Dates

published

2016-06

Contributors

author

Nowakowski Andrzej

• Department of Philosophy Maria Curie-Skłodowska University

References

• J. Barnes, The Presocratic Philosophers, Routledge, London and New York 1982.
• R. Barney, Gorgias of Leontini, [w:] Encyclopedia of Philosophy, t. IV, D.M. Borchert (red.), Thomson Gale, Detroit 2006, s. 162–164.
• Cz. Bartnik, Historia filozofii, Gaudium, Lublin 2001.
• Sextus Empiricus, Against the Logicians, tłum. R. Bett, Cambridge University Press, Cambridge 2005.
• S. Blandzi, Gorgiasza meontologia vs. nihilizm, „Argument” (2) 2012, s. 245–263.
• F. Copleston, Historia filozofii, t. I, tłum. H. Bednarek, PAX, Warszawa 1998.
• Sekstus Empiryk, Przeciw logikom, tłum. I. Dąmbska, PWN, Warszawa 1970.
• H. Diels, W. Kranz, Die Fragmente der Vorsokratiker, Weidmannsche Verlagsbuchhandlung, Berlin 1952.
• B.A.G. Fuller, Historia filozofii, t. I, tłum. Z. Glinka, PWN, Warszawa 1966.
• J. Gajda, Sofiści, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989.
• A. Gawroński, Kiedy „być” znaczy „istnieć?”, „Znak–Idee” (2) 1990, s. 3–18.
• Th. Gomperz, Greek Thinkers. A History of Ancient Philosophy, t. I, John Murray, London 1920.
• Ch. Kahn, Gorgias, [w:] Routledge Encyclopedia of Philosophy, ver. 1.0, E. Craig (red.), London and New York 1998, s. 3218–3220.
• Ch. Kahn, Z powrotem do teorii czasownika „być” i pojęcia bytu, [w:] Ch. Kahn, Język i ontologia, tłum. B. Żukowski, Antyk, Kęty 2008, s. 81–113.
• G. Kennedy, Gorgias' “On The Nonexistent Or On Nature”, [w:] The Older Sophists, R.K. Sprague (red.), University of South Carolina Press, Columbia 1972, s. 42–47.
• G.B. Kerferd, Gorgias on nature or that which is not, „Phronesis” (1/1) 1955, s. 3–25.
• G.B. Kerferd, The Sophistic Movement, Cambridge University Press, Cambridge 1981.
• G.B. Kerferd, The Sophists, [w:] Routledge History of Philosophy, t. I, C.C.W. Taylor (red.), Routledge, London and New York 2005, s. 225–248.
• A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej, Aletheia, Warszawa 1995.
• J. Legowicz, Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, PWN, Warszawa 1973.
• B. McComiskey, Gorgias, “On Non-Existence”: Sextus Empiricus, “Against the Logicians” 1.65-87, Translated from the Greek Text in Herman Diels's “Die Fragmente der Vorsokratiker”, „Philosophy and Rhetoric” (30/1) 1997, s. 45–49.
• B. Miłuńska, Gorgiasz: O tym, co nie jest, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno–Społeczne. Filozofia” (12/228) 1991.
• A.P.D. Mourelatos, Gorgias on the Function of Language, „Philosophical Topics” (XV/2) 1987, s. 153–170.
• Z. Nerczuk, Traktat Gorgiasza „O niebycie” w parafrazie Sekstusa Empiryka [w:] Sapere aude, I. Mikołajczyk (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2004, s. 185–201.
• G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. I, tłum. E.I. Zieliński, M. Podbielski, RW KUL, Lublin 1993.
• T.M. Robinson, Sofiści, [w:] Historia filozofii zachodniej, R.H. Popkin (red.), tłum. M. Kaczyński i inni, Zysk i S-ka, Poznań 2003, s. 49–52.
• B. Russell, Dzieje filozofii zachodu, tłum. T. Baszniak i inni, Aletheia, Warszawa 2000.
• E. Schiappa, Interpreting Gorgias's ”Being” in “On Not-Being or On Nature”, „Philosophy and Rhetoric” (30/1) 1997, s. 13–30.
• S. Świeżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, PWN, Warszawa 2000.
• W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I, PWN, Warszawa 1988.
• M. Wesoły, „Argument własny” Gorgiasza, „Studia Metodologiczne” (27) 1994, s. 267–297.
• R. Wiśniewski, Sofiści, [w:] W. Tyburski, A. Wachowiak, R. Wiśniewski, Historia filozofii i etyki do współczesności. Źródła i komentarze, TNOiK Dom Organizatora, Toruń 2002, s. 32–38.
• J. Wojtysiak, O słowie „być”, TN KUL, Lublin 2005.
• B. Wolniewicz, Semantyka Fregego, [w:] G. Frege, Pisma semantyczne, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1977, s. VII–XXXII.
• P. Woodruff, Rhetoric and Relativism: Protagoras and Gorgias, [w:] The Cambridge Companion to Early Greek Philosophy, A.A. Long (red.), Cambridge University Press, Cambridge 1999, s. 290–310.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.48.2016.892