Poziom aktywności fizycznej a wybrane zwyczaje żywieniowe kobiet

• Authors: Gajda Robert

Title variants

EN

Level of physical activity in comparison to selected eating habits of women

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Sposób żywienia kobiet w Polsce często uwarunkowany jest nieprawidłowymi zachowaniami żywieniowymi. Jednym z czynników determinujących zachowania żywieniowe jest aktywność fizyczna. Celem badania była ocena zależności między poziomem aktywności fizycznej a wybranymi zwyczajami żywieniowymi kobiet. Badanie zostało przeprowadzone wśród 247 kobiet w wieku 19–64 lata. Badanie wykonano z wykorzystaniem portalu e-Badania, z użyciem ankiety online. Poziom aktywności fizycznej oceniono używając międzynarodowego kwestionariusza IPAQ (wersja skrócona). Zwyczaje żywieniowe analizowano za pomocą kwestionariusza QEB. Do analizy statystycznej wyników badania użyto testu Chi². W badaniu wykazano, że kobiety o wysokim poziomie aktywności fizycznej w relacji do kobiet o niskim lub średnim poziomie aktywności fizycznej statystycznie istotnie częściej spożywały: 4 porcje warzyw w ciągu dnia, pieczywo razowe, płatki owsiane, mix masła z margaryną, 5 i więcej szklanek wody w ciągu dnia oraz wino. Jednocześnie kobiety o takiej aktywności rzadziej dosalały potrawy i rzadziej słodziły napoje gorące. Odwrotną zależność wykazano w przypadku spożycia: 2 porcji warzyw w ciągu dnia, makaronu, drobiu i wieprzowiny, smalcu oraz piwa. W badaniu wykazano, że poziom aktywność fizycznej był czynnikiem istotnie statystycznie różnicującym wybrane zwyczaje żywieniowe kobiet.

EN

The diet of women in Poland is often conditioned by abnormal dietary behaviours. One of the factors determining these behaviours is physical activity. The aim of the study was to assess the relationship between the level of physical activity and selected dietary habits of women. The study was conducted among 247 women aged 19–64. The study was carried out using the e-Badania portal, with a use of an online survey. The level of physical activity was assessed using the international IPAQ questionnaire (short version). Dietary habits were analysed using the QEB questionnaire. The Chi² test was used for statistical analysis of the test results. The study showed that women with a high level of physical activity in relation to women with low or medium levels of physical activity statistically significantly more often consumed: 4 servings of vegetables during the day, wholemeal bread, oatmeal, a mix of butter and margarine, 5 and more glasses of water during the day and wine. At the same time, women with this kind of activity were less likely to put salt in their dishes and sugar in their drinks. The opposite relationship was demonstrated in the case of consumption: 2 servings of vegetables during the day, pasta, poultry and pork, lard and beer.

Keywords

PL

aktywność fizyczna; dieta; zwyczaje żywieniowe; kobiety

EN

physical activity; diet; eating habits; women

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
• Year: 2020
• Volume: 3
• Issue: 1
• Pages: 147-164

Contributors

author

Gajda Robert

• Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

References

• Sanjur D. (1982): Social and cultural perspectives in nutrition. Prentice Hall, Inc Englewood Cliffs, New York.
• Jeżewska-Zychowicz M. (2007): Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Wydanie 2 zm., Wydawnictwo SGGW. Warszawa.
• Wądołowska L. (2010): Żywieniowe podłoże zagrożeń zdrowia w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Olsztyn.
• Czarnocińska J., Jeżewska-Zychowicz M., Babicz-Zielińska E., i wsp. (2013): Postawy względem żywności, żywienia i zdrowia a zachowania żywieniowe dziewcząt i młodych kobiet w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Olsztyn.
• Schur E., Noonan C., Polivy J., et al. (2009): Genetic and environmental influences on restrained eating behavior. International Journal of Eating Disorders. 42, 765–772. http://dx.doi.org/10,1002/eat.20734.
• Gronowska-Senger A. (2013): Zarys oceny żywienia. Wydawnictwo SGGW. Warszawa.
• Dutton G.R., Napolitano M.A., Whiteley J.A., Marcus B.H. (2008): Is physical activity a gateway behavior for diet? Findings from a physical activity trial. Preventive Medicine. 46, 216–221. http://dx.doi.org/10.1016/j.ypmed.2007.12.012.
• Voorrips L.E., van Staveren W.A., Hautrast J.G. (1991): Are physically active elderly women in a better nutritional condition than their sedentary peers? European Journal of Clinical Nutrition. 45, 545–552.
• Blair S.N., Haskell W.L., Ho P., Paffenbarger R.S., Vranizan K.M., Farquhar J.W., Wood P.D. (1985). Assessment of habitual physical activity by a seven-day recall in a community survey and controlled experiments. American Journal Epidemiology. 122, 794–804.
• Hartung G.H., Foreyt J.P., Mitchell R.E., Vlasek I., Gotto A.M., (1980): Relation of diet to high-density-lipoprotein cholesterol in middle-aged maraton runners, joggers, and inactive men. The New England Journal of Medicin. 302, 357–361.
• Blakely F., Dunnagan T., Haynes G., Moore S., Pelican S. (2004): Moderate physical activity and its relationship to select measures of a healthy diet. The Journal of Rural Health. 20, 160–165.
• Tucker M., Reicks M. (2002): Exercise as a gateway behavior for healthful eating among older adults: an exploratory study. Journal of Nutrition Education and Behavior. 34 (suppl 1), 14–19.
• Nigg C.R., Burbank P.M., Padula C., Dufresne R., Rossi J.S., Velicer W.F., Laforge R.G., Prochaska J.O. (1999): Stages of change across ten health risk behaviors for older adults. Gerontologist. 39, 473–482.
• Wilcox S., King A.C., Castro C., Bortz W. (2000): Do changes in physical activity lead to dietary changes inmiddle and old age? American Journal of Preventive Medicine. 18, 276–283.
• Aktywność fizyczna Polaków, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2013. http://www.cbos.pl [odczyt: 4.07.2018].
• Aktywność sportowa Polaków, Raport z badań TNS Polska, Wrzesień 2015. http://www.tnsglobal.pl/wp-content/uploads/2015/10/TNS-Polska-Aktywność-sportowa-Polaków.pdf [odczyt: 1.07.2018].
• Gawęcki J., Czapski J. (2017): Warzywa i owoce – przetwórstwo i rola w żywieniu człowieka. Wydawnictwo UP. Poznań.
• Boeing H., Bechthold A., Bub A., at all. (2012): Critical review: vegatables and fruit in the prevention of chronić diseases. European Jurnal of Nutrition. 51, 637–663. http://dx.doi.org/10.1007/s00394-012-0380-y.
• Jarosz M (red.). (2017): Normy żywienia dla populacji polskiej. Wydawnictwo IŻŻ. Warszawa.
• Suliga E. (2012): Nawyki żywieniowe kobiet i mężczyzn w wieku 30+. Studia Medyczne. 28 (4), 43–50.
• Zachowania i nawyki żywieniowe Polaków, Komunikat z badań nr: BS/150/2010, Centrum Badania Opinii Społecznej. Warszawa, 2010, http://www.cbos.pl [odczyt: 4.07.2017].
• Koehler K., Boron J.B., Garwin T.M., Bice M.R., Stevens J.R. (2019): Differential relationship beetween physical activity and intake of addend su gar and nutrie nt-dense foods: A cross-sectional analysis. Appetite, 140, 91–97. http://dx.doi.org/10.1016/j.appet.2019.05.010.
• Emmons K.M., McBride C.M., Puleo E., Pollak K.I., Marcus B.H., Napolitano M., Clipp E., Onken J., Farraye F.A., Fletcher R. (2005): Prevalence and predictors of multiple behavioral risk factors for colon cancer. American Journal of Preventive Medicine. 40, 527–534.
• Aranceta J., Perez-Rodrigo C., Gondra J., Orduna J. (2001): Community-based programme to promote physical activity among elderly people: the GeroBilbo study. The Journal of Nutrition Health and Aging, 5, 238–242.
• Gawęcki J., Obuchowski W. (2016): Produkty zbożowe – technologia i rola w żywieniu człowieka. Wydawnictwo UP. Poznań.
• Sicińska E. (2010): Produkty zbożowe u podstaw piramidy zdrowego żywienia. Przemysł Spożywczy 64 (11), 18–20.
• Malczyk E., Zołoteńka-Synowiec M., Całyniuk B., Malczyk A., Synowiec J., (2017): Częstotliwość spożycia wybranych produktów spożywczych przez studentów opolskich, śląskich i dolnośląskich uczelni. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne. 26 (1), 35–43
• Goryńska-Goldmann E. (2010): Tendencje zmian konsumpcji pieczywa w Polsce. ACTA Oeconomia. 9 (1), 73–86.
• Lebiedzińska A. (2007): Wybrane produkty zbożowe jako elementy funkcjonalne diety – częstość spożycia produktów zbożowych wśród studentów. Rocznik PZH. 58 (1), 295–300.
• Malczyk E., Zołoteńska-Synowiec M., Misiarz M., Wyka J., Mielnik K. (2015): Nawyki żywieniowe kobiet uczęszczających na zajęcia fitness. Bromatologia i chemia toksykologiczna. 3, 445–451.
• Gacek M. (2011): Zwyczaje żywieniowe grupy osób wyczynowo uprawiających siatkówkę. Rocznik PZH. 62 (1), 77–82.
• Jąder K. (2004): Preferencje i zachowania studentów na rynku mleka i produktów mlecznych. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Zeszyty Naukowe. 14 (6), 175–181.
• Wirfält E., Drake I., Wallström P. (2013): What do review papers conclude about food and dietary patterns? Food Nutr. Res., 57, 20523. http://dx.doi.org/10.3402/fnr.v57i0.20523.
• Zachowania żywieniowe Polaków, Komunikat z badań CBOS nr 115/2014, Warszawa, 2014, http://www.cbos.pl [odczyt: 4.07.2017].
• Latoch A., Malik A., Mleko S., Stasiak D.M., Tomczyńska-Mleko M. (2015): Rola mięsa w żywieniu osób o zwiększonej aktywności fizycznej, [w:] Karwowska M, Gustaw W (red.). Trendy w żywieniu człowieka. Wydawnictwo Naukowe PTTŻ, 157–171.
• Food, nutrition, physical activity and the prevention of cancer: a global perspective. Word Cancer Research Fund/ American Institute for Cancer Research, Washington DC, 2007.
• FAO/WHO, Fats and fatty acids in human nutrition. Report of an expert consultation (10–14 November 2008), FAO, Rome 2010.
• Czarniecka-Skubina E., Korzeniowska-Ginter R. (2013): Ostatni etap łańcucha żywnościowego – przygotowanie żywności przez konsumentów w warunkach domowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 572, 3–12.
• Matthews C.E., Hebert J.R., Ockene I.S., Saperia G., Merriam P.A. (1997): Relationship between leisure-time physical activity and selected dietary variables in the Worcester Area Trial for Counseling in Hyperlipidemia. Medicine & Science in Sports & Exercise. 29, 1199–1207.
• Eaton C.B., McPhillips J.B., Gans K.M., Garber C.E., Assaf A.R., Lasater T.M., Carleton R.A. (1995): Cross-sectional relationship between diet and physical activity in two southeastern New England communities. American Journal of Preventive Medicine. 11, 238–244.
• Simoes E.J., Byers T., Coates R.J., Serdula M.K., Mokdad A.H., Heath G.W. (1995): The association between leisure-time physical activity and dietary fat in American adults. American Journal of Public Health. 85, 240–244.
• Głodek E., Gil M. (2013): Stopień realizacji norm żywieniowych u kobiet o różnej wartości wskaźnika wagowo-wzrostowego. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna. 46 (2), 171–177.
• Frączek B., Brzozowska E., Morawska M. (2013): Ocena zachowań żywieniowych zawodników trenujących gry zespołowe w świetle rekomendacji piramidy żywieniowej dla sportowców. Problemy Higieny i Epidemiologii. 94 (2), 280–285.
• Moskalewicz J, Wieczorek Ł. (2009): Dostępność, konsumpcja alkoholu i konsekwencje picia – trzy dekady doświadczeń. Alkoholizm i Narkomania. 22 (4), 305–337.
• Mały rocznik statystyczny 2017. GUS, Warszawa 2017.
• Wierzejska R., Jarosz M., Sawicki W., Stelmachów J., Siuba M. (2011): Antyzdrowotne zachowania kobiet. Tytoń, alkohol, kofeina. Żywienie Człowieka i Metabolizm. 38 (2), 84–98.
• Parus S., Ciślicka M., Napierała M. (2013): Zdrowy styl życia a świadomość sportowców [w:] Muszkieta R, Napierała M, Cieślicka M, Żuków W. Uwarunkowania zdrowotne rekreacji ludzi w różnym wieku. Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej. Bydgoszcz – Poznań.
• Ilow R., Regulska-Ilow B., Biernat J. i wsp. (2007): Ocena zwyczajów żywieniowych 50-letnich mieszkańców Wrocławia. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna. 40, 121–129.
• Jarosz M., Traczyk I. (2010): Programy redukcji spożycia soli w Polsce i na świecie. Żywienie Człowieka i Metabolizm. 37, 5–6.
• Czerwińska D, Czerniawska A. (2007): Ocena spożycia sodu, z uwzględnieniem soli kuchennej jako jego źródła, w wybranej populacji warszawskiej. Rocznik PZH. 58 (1), 205–210.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.16926/sit.2020.03.09