Wielowymiarowe analizy statystyczne jako narzędzie do podziału typologicznego form naczyń na przykładzie wczesnośredniowiecznej ceramiki z Wiślicy

• Authors: Glińska Nina

Title variants

Multidimensional statistical analysis as a tool for the typological classification of vessel forms based on the Early Medieval ceramics from Wiślica

• Languages of publication: PL EN DE

Abstracts

EN

The article presents the formal diversity of the Early Medieval vessels from Wiślica. The vessels were described by means of proportions of dimensions and stylistic features, treated as nominal variables, which became the basis for statistical analysis (cluster analysis and principal components analysis). The measurement scheme is presented in figure 2. Based on the obtained results, vessels have been divided into 8 types. The first four ones included pots with a S-shaped profile. Other types consist of vessels with one, more visible element, i.e.: there are vessels with a cylindrical neck in type V, vessels with a long, straight neck, with a strongly flaring rim in type VI, vessels with an angular connection between the neck and the body, marked with a fault are included in type VII, and double-conical vessels are in type VIII. What is more, an attempt has also been made to trace the relative chronology of pottery vessel types, based on stratigraphic relations observed at the sites, where they were excavated. In the case of vessels type VI-VIII, it allowed us to determine their most probable period of occurrence. Other vessels belong to long-lasting forms.

Keywords

PL

Wiślica

EN

ceramics; forms of vessels; statistical analyses; Early Middle Ages

• Publisher: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie; Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego; Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Journal: Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Year: 2017
• Volume: 38
• Pages: 197-216

Contributors

author

Glińska Nina

• Narodowy Instytut Dziedzictwa OT Kielce, Al. IX Wieków Kielc 16/13, 25-516 Kielce

References

• Brachmann H. 1978 Slawische Stämme an Elbe und Saale, Berlin.
• Buko A. 1981 Wczesnośredniowieczna ceramika sandomierska, Wrocław.
• Buko A. 1990 Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław.
• Buko A. 2009 Innowacja czy siła tradycji? O niektórych aspektach wczesnośredniowiecznych produkcji z tzw. glin białych regionu Małopolski, [w:] Moździoch S. (red.), Stare i nowe w średniowieczu. Pomiędzy innowacją a tradycją, Wrocław,s. 123–141.
• Cattell R.B. 1966 The scree test for the number of factors, “Multivariate Behavioral Research”, t. 1, s. 245–276.
• Dzieduszycki W. 1982 Wczesnomiejska ceramika kruszwicka w okresie od 2. połowy X w. po połowę XIV w., Wrocław.
• Glińska N., Młodecka H. 2015 Zróżnicowanie surowcowe wczesnośredniowiecznej ceramiki z Wiślicy w świetle wyników badań chemicznych, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Rzeszów, t. 36, s. 199–215.
• Gliński W. 1997 Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku Regia w Wiślicy w 1994 roku, [w:] Grzybkowski A. (red.), Wiślica. Nowe badania i interpretacje, Warszawa, s. 129–137.
• Gliński W. 1998 Wiślica plemienna czy wczesnopaństwowa?, [w:] Civitas Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce średniowiecznej. Katalog wystawy, Gniezno, s. 77–91.
• Gliński W., Koj J. 1998 Z nowszych badań nad wczesnośredniowieczną Wiślicą, Slavia Antiqua, t. 40, Poznań, s. 119–149.
• Górna D. 1982 Drewniana zabudowa grodu wiślickiego, „Światowit”, t. 35, Warszawa, s. 129–160.
• Gula J. 1991 Miejskie mury w Wiślicy, „Światowit”, t. 38, Warszawa, s. 119–139.
• Herrmann J. 1966 Tornow und Vorberg. Ein Beitragzur Frühgeschichte der Lausitz, Berlin.
• Hilczerówna Z. 1960 Wczesnośredniowieczne grodzisko w Daleszynie, stan. 2, w pow. gostyńskim, Poznań.
• Hilczerówna Z. 1967 Dorzecze górnej i środkowej Obry od VI do początków XI wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Hilczer-Kurnatowska Z., Kara M. 1994 Die Keramik vom 9. Bis zur Mitte des 11. Jahrhunderts in Gross Polen, [w:] Staňa Č. (red.), Internationale Tagungen in Mikulčice, t.1, Slawische Keramik in Mitteleuropa vom 8. Bis zum 11. Jahrhundert, s. 121–141.
• Kaiser H.F. 1960 The application of electronic computers to factor analysis, “Educational and Psychological Measurement”, t. 20, s. 141–151.
• Kalaga J. 1986a Cmentarzysko przy kościele św. Ducha w Wiślicy, „Światowit”, t. 36, Warszawa, s. 117–129.
• Kalaga J. 1986b Wczesnośredniowieczne osadnictwo przy ul. Batalionów Chłopskich w Wiślicy, „Światowit”, t. 36, Warszawa, s. 131–174.
• Kempke T. 1984 Starigard-Oldenburg, Hauptburg der Slawen in Wagrien II. Die Keramik des 8.–12. Jahrhunderts, Neumünster.
• Łosiński W. 1972 Początki wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII–X/XI w.), Wrocław.
• Łosiński W., Rogosz R. 1983 Zasady klasyfikacji i schemat taksonomiczny ceramiki, [w:] Cnotliwy E., Leciejewicz L., Łosiński W. (red.), Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe, Wrocław, s. 202–226.
• Łosiński W., Rogosz R. 1985 Die Periodisierung der frühmittelalterlichen Keramik aus Szczecin, Przegląd Archeologiczny, t. 32, Poznań, Wrocław-Poznań, s. 187–207.
• Poleski J. 2004a Naszacowice. Einfrühmittelalterlicher Burgwall am Dunajec. I. Stratigraphie, Chronologie, Architektur, Kraków.
• Poleski J. 2004b Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, Kraków.
• Radwański K. 1968 Wczesnośredniowieczna ceramika krakowska i zagadnienie jej chronologii, Materiały Archeologiczne, t. 9, Kraków, s. 5–89.
• Radwański K. 1975 Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków.
• Rusanova I. 1976 Slavjanske drevnosti VI–VII w., Moskwa.
• Rzeźnik P. 1995 Ceramika naczyniowa z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu w X–XI wieku, Poznań.
• Schuldt E. 1956 Die slawische Keramik in Mecklenburg, Berlin.
• Schuldt E. 1964 Slawische Töpferei in Mecklenburg, Schwerin.
• Schuldt E. 1967 Die slawischen Burgen von Neu-Nieköhr/Walkendorf Kreis Teterow, Schwerin.
• Schuldt E. 1981 Gross Raden. Die Keramik einer slawischen Siedlung des 9./10. Jahrhunderts, Berlin.
• Stevens J. 1986 Applied multivariate statistics for the social sciences, Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Szymański W. 1963 Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gorysławicach powiat Busko, Rozprawy Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, t. 2, „Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy”, s. 137–197.
• Thurstone L.L. 1931 Multiple factor analysis, Chicago.
• Tomaszewski A. 1965 Kolegiata wiślicka. Badania w latach 1958–1963, [w:] Kolegiata wiślicka. Konferencja zamykająca badania wykopaliskowe, s. 21–63.
• Tryon R.C. 1939 Cluster Analysis, Ann Arbor, MI: Edwards Brothers.
• Twarowska E. 1982 Cmentarzysko i kościół św. Marcina w Wiślicy, „Światowit”, t. 35, Warszawa, s. 195–254.
• Ward J.H. 1963 Hierarchical grouping to optimize an objective function, “Journal of the American Statistical Association”, t. 58, s. 236–244.
• Wartołowska Z. 1993 Dzieje Wiślicy, [w:] Kozłowski S.K., Kolendo J. (red.), Dzieje archeologii na Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa, s. 273–288.
• Żaki A. 1974 Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Identifiers

DOI

10.15584/misroa.2017.38.10