Starzenie się społeczeństwa europejskiego jako wyzwanie XXI wieku. Casus Polski

• Authors: Baranowska Aneta

Title variants

EN

Population Ageing in Europe as a Challenge of the 21st Century. Case Study: Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem artykułu jest określenie wyzwań i szans, jakie niesie ze sobą proces starzenia się społeczeństwa. Wiek XX oraz początek obecnego stulecia to okres bardzo istotnych zmian ludnościowych w Europie i na świecie, których dynamika i kierunek budzą wiele obaw. Europa od kilkudziesięciu lat ulega demograficznemu starzeniu. W perspektywie proces ten jeszcze się nasili, co doprowadzi do zasadniczej zmiany proporcji między ludźmi młodymi i starymi. Polska należy do krajów, w których zmiana ta będzie szczególnie drastyczna. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, jak na tle Europy starzeje się populacja Polski i gdzie można poszukiwać społecznych implikacji tego procesu. Przeprowadzone w tekście analizy pokazują, że starzenie się społeczeństwa jest procesem wielowymiarowym, który wyznacza nowe konteksty w wielu ważnych dziedzinach.

EN

The main objective of the paper is to identify the challenges and opportunities created by ageing population. The 20th century as well as the beginning of the 21st century are periods of great population changes in Europe and in the world, dynamics and direction of which raise concerns. For several decades now Europe has undergone population ageing. In the middle of the present century or so that process will be intensifed, which will result in a fundamental shift in the relationship between the youth and the elderly. Poland belongs to the countries where that change will be particularly drastic. The main purpose of the article is to answer the question of how the ageing population in Poland is going in the context of Europe and where we can fnd the social implications of the ageing populations today. Analyses show that ageing population is a multidimensional process, which sets a new context in many important areas.

Keywords

PL

Polska; starzenie się populacji; zmiany demograficzne; społeczne skutki starzenia się populacji

EN

Poland; population ageing; demographic changes; social consequences of population aging

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2017
• Issue: 4(22)
• Pages: 55-66

Contributors

author

Baranowska Aneta

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Baranowska, A. (2013). Starzenie się społeczeństwa i związane z tym konsekwencje – perspektywa socjologiczna. W: A. Baranowska, E. Kościńska, K.M. Wasilewska-Ostrowska (red.), Społeczny wymiar życia i aktywności osób starszych (s. 45–60). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.
• Błędowski, P. (2002). Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych. Warszawa: Ofcyna Wydawnicza SGH.
• Błędowski, P., Szweda-Lewandowska, Z. (2016). Polityka wobec starości i starzenia się w Polsce w latach 2015–2035. Aspekty teoretyczne i praktyczne. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Bundeszentrale für politische Bildung (2013). Wahlbeteiligung nach Altersgruppen. Pobrano z: http://www.bpb.de/nachschlagen/zahlen-und-fakten/bundestagswahlen/205686/wahlbeteiligung-nach-altersgruppen (15.05.2017).
• Cichoracki, M. (2012). Zmiany demografczne w państwach Unii Europejskiej a wzrost politycznego znaczenia osób w wieku poprodukcyjnym. Unia Europejska – Perspektywy Społeczno-Ekonomiczne, 1 (4), 38–45.
• Eurostat (2015). People in the EU: Who Are We and How Do We Live? Pobrano z: http://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/7089681/KS-04-15-567-EN-N.pdf/8b2459fe-0e4e-4bb7-bca7-7522999c3bfd (15.05.2017).
• Eurostat (2016). Population Structure and Ageing. Pobrano z: http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Population_structure_and_ageing (15.05.2017).
• Fal, A.M., Witczak, I., Kuriata-Kościelniak, E. (2016). Opieka geriatryczna w Polsce. Warszawa:CeDeWu.
• Gadomski, W. (2016). System emerytalny do generalnego remontu. Pobrano z: https://www.obserwatorfnansowy.pl/forma/rotator/emerytury-system-emerytalny-reforma/ (15.05.2017).
• Gałuszka, P. (2013). System opieki zdrowotnej w Polsce wobec potrzeb seniorów: priorytety, racjonowanie i dyskryminacja ze względu na wiek. Przegląd Socjologiczny, 2 (62), 79–108.
• Giddens, A. (2005). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giza, A., Sikorska, M. (red.). (2012). Współczesne społeczeństwo polskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• GUS (2012). Raport z wyników. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Warszawa. Pobrano z: http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lud_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf (15.05.2017).
• GUS (2015a). Prognoza ludności rezydującej dla Polski 2015–2050. Warszawa. Pobrano z: http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-rezydujacej-dla-polski-na-lata-2015-2050,8,1.html (15.05.2017).
• GUS (2015b). Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2015. Warszawa. Pobrano z: http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2015,2,10.html (15.05.2017).
• GUS (2016). Ludność w wieku 60+. Struktura demografczna i zdrowie. Pobrano z: https://stat. gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-w-wieku-60-struktura-demografczna-i-zdrowie,24,1.html (15.05.2017).
• Krzysztofak, D. (2016). Oblicza starości w perspektywie lokalnej. Studium socjopedagogiczne. Kraków: Ofcyna Wydawnicza „Impuls”.
• NFZ (2015). Prognoza kosztów świadczeń opieki zdrowotnej fnansowanych przez NFZ w kontekście zmian demografcznych w Polsce. Warszawa. Pobrano z: http://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfles/_public/o_nfz/publikacje/prognoza_kosztow_swiadczen_opieki_zdrowotnej_fnansowanych_przez_nfz.pdf (15.05.2017).
• Okólski, M. (2010). Wyzwania demografczne Europy i Polski. Studia Socjologiczne, 4 (199), 37–78.
• Okólski, M. (2012). Demografa. Współczesne zjawiska i teorie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Stańczak, J., Szałtys, D., Witkowski, J. (2016). Potencjał ludnościowy Unii Europejskiej. W: J. Kleer, K. Prandecki (red.), Ekonomiczna pozycja Europy w świecie (s. 29–56). Warszawa: Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN. Pobrane z: http://www.prognozy.pan.pl/images/publikacje/2016-EKONOMICZNA-PPOZYCJA-EUR---2403-OK.pdf (15.05.2017).
• Stuart-Hamilton, I. (2006). Psychologia starzenia się. Wprowadzenie. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Szatur-Jaworska, B., Błędowski, P., Dzięgielewska, M. (2006). Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: Aspra.
• Szukalski, P. (2012). Srebrna gospodarka. Demografa i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 7. Pobrane z: http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/3516/2012-7%20Srebrna%20gospodarka.pdf?sequence=1 (15.05.2017).
• Szukalski, P. (2013). Ludzie bardzo starzy we współczesnej Polsce. Przegląd Socjologiczny, 2 (62), 33–54.
• Szukalski, P. (2014). Ludzie bardzo starzy – niewidoczna grupa docelowa polityki społecznej? Studia Demografczne, 2 (166), 57–78.
• Szukalski, S.M. (2011). Perspektywy rozwoju usług w Polsce w świetle regresu demografcznego i starzenia się społeczeństwa. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 18, 409–418.
• UN (2015). World Population Prospects: The 2015 Revision. New York. Pobrano z: https://esa. un.org/unpd/wpp/Download/Standard/Population/ (15.05.2017).
• Urbaniak, B., Gładzicka-Janowska, A., Żyra, J., Kaliszczak, L., Piekutowska, A., Rollnik-Sadowska, E., Sobolewska-Poniedziałek, E., Niewiadomska, A., Gagacka, M. (2015). Socjoekonomika starzenia się współczesnych społeczeństw. Warszawa: CeDeWu.
• Wpolityce.pl. (2014). Prof. Okólski alarmuje ws. tragicznej sytuacji demografcznej. „Potrzebni są politycy na miarę mężów stanu, a nie ludzie zdolni jedynie do miałkich partykularyzmów”. Pobrano z: http://wpolityce.pl/spoleczenstwo/195024-prof-okolski-alarmuje-ws-tragicznej-sytuacji-demografcznej-potrzebni-sa-politycy-na-miare-mezow-stanu-a-nie-ludzie-zdolnijedynie-do-mialkich-partykularyzmow (15.05.2017).
• ZUS (2016). Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2016 roku. Warszawa. Pobrano z: http://zus.pl/fles/Struktura_po_waloryzacji_w_marcu_2016.pdf (15.05.2017).

Identifiers

DOI

10.18276/os.2017.4-04