Sidonius Apollinaris’ Pagan Vision of Ancient Roma Bellatrix in Christian Rome

• Authors: Grzywaczewski Joseph

Title variants

PL

Sydoniusza Apolinarego pogańska wizja Roma Bellatrix w chrześcijańskim Rzymie

DE

Sidonius Apollinaris’ heidnische Vision von Roma bellatrix im christlichen Rom

FR

Roma Bellatrix de Sidoine Apollinaire – vision païenne dans la Rome chrétienne

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia wizję Roma bellatrix u Sydoniusza Apolinarego. Jest to dawna wiza Rzymu; znajdujemy ją i łacińskich poetów jak Newiusz, Eniusz, Cyceron, Stacjusz, Pliniusz, Auzoniusz, Nazariusz, Symmach. Rzymianie chlubili się swymi podbojami; rozumieli je nie jako okupację (w znaczeniu negatywnym), lecz jako dominację, która niesie ludziom wyższą kulturę i cywilizację. Sydoniusz prezentował ową wizję w swych panegirykach na cześć cesarzy: Awitusa, Majoriana i Antemiusza. W pierwszym panegiryku Roma bellatrix symbolizowana jest przez sędziwą niewiastę (miasta w języku łacińskim mają rodzaj żeński). Przychodzi ona na zgromadzenie bogów pod przewodnictwem Jowisza, by prosić o pomoc przeciw najeźdźcom. Jowisz zapowiada, że pomoc ześle poprzez nowego cesarza, czyli Awitusa. Podobny motyw pojawia się w panegiryku na cześć Majoriana; tym razem Afryka prosi Rzym o pomoc. Rzym obiecuje przyjść z pomocą poprzez Majoriana, który ma wypędzić barbarzyńców. W trzecim panegiryku Roma spotyka się z grecką boginią Eos. Ta obiecuje pomoc poprzez Antemiusza, cesarza pochodzenia greckiego, który właśnie przybył z Konstantynopola. Zapowiedzi zwycięstwa nie sprawdziły się, bowiem Rzym, pomimo wysiłków cesarzy, padł na skutek wewnętrznego rozkładu. Jest rzeczą godną odnotowania, że chrześcijanin Sydoniusz wygłaszał owe panegiryki na cześć chrześcijańskich cesarzy, a mimo to odwoływał się do mitologicznych bóstw, nie próbując chrystianizować mitologicznych wizji. Wynikało to stąd, że pomimo chrystianizacji, szkoły rzymskie bazowały na dawnym klasycznym programie, który był mocno zakorzeniony w mitologii. Dla chrześcijan w V wieku bóstwa mitologiczne nie stanowiły przedmiotu wiary, lecz przede wszystkim służyły jako motyw literacki.

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Theologica Varsaviensia
• Year: 2014
• Volume: 52
• Issue: 1 - KANONIZACJA JANA PAWŁA II – INSPIRACJE I WYZWANIA
• Pages: 179-194

Contributors

author

Grzywaczewski Joseph

References

• Sancti Ambrosii Oratio de obitu Theodosii, (Text, Translation, Introduction by M. D. Mannix), Washington 1925.
• S. Ambrose, De obitu Valentiniani Consolatio, (Text and Translation by Th. Kelly), Washington 1953 (1968).
• Ausonius, Thanksgiving for the Consulship, Thanksgiving for the Consulship, XX, 2, (transl. Hugh G.E. White), LCL, London 1921.
• S. Basil, Address to young men on the right use of Greek literature, (ed. F.M. Padelford; www.tertullian.org/.../basil_literature01).
• J. Brosse, Histoire de la chrétienté d’Orient et d’Occident, Paris 1995.
• M. Brożek, Historia literatury łacińskiej, Kraków 1976. Cicero, De Oratore, Book I-II,( transl. E.W. Sutton), Oxford – Harvard 1967.
• Eusebius, Praise of the Emperor Constantine, (transl. A. C. McGiffert), in: Ph. Shaff, H. Wace (dir.), Nicene and Post-Nicene Fathers, series II, vol. I, Massachusetts 1999.
• E. Gibbon, Histoire du déclin et de la chute de l’Empire Romain, (trans. M.F. Guizot), Paris 1983.
• Grégoire de Tours, Histoire des Francs, trad. R. Latouche, Paris 1999.
• É. Griffé, La Gaule chrétienne à l’époque romaine. L’Église des Gaules au Ve siècle, Paris 1996.
• J. Grzywaczewski, The passage from Romanitas to Christianitas according to Sidonius Apollinaris, “Studia Patristica”, XLVIII (2010) 295.
• W. J. Harries, Sidonius Apollinaris and Fall of Rome AD 407-485, Oxford 1994.
• Julian the Apostate, Oration I: On Constantius, (transl. W.C. Wright, www.tertullian.org/fathers/julian_apostat)
• A. Krawczuk, Poczet cesarzy rzymskich. Dominat, Warszawa 1991.
• Lactantius, De mortibus persecutorum, 48. In English in Translations and Reprints from Original Sources of European History, Philadelphia 1907, vol. I, p. 28-30 (gbgm-umc.org/umw/bible/milan.stm).
• A. Loyen, Recherches historiques sur les Panégyriques de Sidoine Apollinaire, Paris, 1956.
• G. Lucam, L’Agonie de Rome : un barbare maître de l’Occident 455-472, Klincksieck-Paris 1992.
• G. Lucam, Ricimer, un barbare au service de Rome, Paris 1986.
• H. I. Marrou, L’Histoire de l’éducation dans l’Antiquité. Le monde romain, Paris 1948 (1981).
• Naziarius, Pannegyric of Constantine, VI, 6, (transl. E.V. Nixon, B. S. Rodgers), In Praise of Later Roman Emperors. The Panegyrici Latini, Oxford 1994.
• The Oxford Dictionary of the Christian Church, Oxford 1997.
• Pacatus Drepanius, Panegyric of Theodosius, in: E.V. Nixon, B. S. Rodgers (ed.), In Praise of Later Roman Empire, Oxford 1994.
• R. Pichon, Histoire de la littérature latine, Paris 1930.
• Publius Papinius Statius, The mighty Equestrian Statue of the Emperor Domitian, in Silvae, Book I, (transl. A. S.Kline, www.poetryintranslation/com)
• R. Rees, Latin Panegyric, Oxford 2012.
• P. Riché, Éducation en Occident barbare, Paris 1962 (1995).
• P. Roche, Pliny’s Praise :The Panegyricus in the Roman World, Cambridge 2011.
• J. Rougé, Les institutions romaines, Paris 1969 (1991).
• Sidoine Apollinaire, Poèmes, vol. I, ed. André Loyen, Paris 2003.
• Sidonius Apollinaris, Carmen V, 15, (transl. W. B. Anderson), London 1936 (1963), (www.archive.org/.../poemsletterswith01sidouoft/poemsletter)
• L. Watson, Representing the Past, Redefining the Future: Sidonius Apollinaris’ Panegyrics of Avitus and Anthemius, in: M. Whitby (dir.), The Propaganda of Power. The Role of Panegyric in Late Antiquity, Brill 1998, p. 187, note 14.
• P. Veyne, L’Empire Gréco-Romain, Paris 2005.
• Virgil, Aeneid, (transl. J. Dryden), London 1903.

Identifiers

ISSN

0585-5594