Skład armii Wielkiego Księstwa Litewskiego podczas wojny z Turcją (1675–1676) w świetle akt skarbowo-wojskowych

• Authors: Bobiatyński Konrad , Hundert Zbigniew

Title variants

EN

The Composition of the Army of the Grand Duchy of Lithuania during the War with Turkey (1675–1676) in the Light of the Financial and Military Files

DE

Die Zusammensetzung der Armee des Grossfürstentums Litauen zur Zeit des Türkenkriegs 1675/76 im Licht von Finanz- und Militärakten

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of this source edition is to reconstruct thoroughly the composition of the Lithuanian army in the years 1675–1676 during the next stage of the war between the Polish-Lithuanian Commonwealth with Turkey (1672–1676), in which the Grand Duchy of Lithuania took an active part. The source basis used to reconstruct the composition of the army during three quarters of the service in the years 1675–1676 were the accounts of the Grand Sub-Treasurer of Lithuania Benedykt Paweł Sapieha, which were prepared for the Grodno Sejm of 1678–1679. They include the expenditure of the treasury on individual units of the Lithuanian army in the quarters from 15 August to 15 November 1675 and two quarters of 1676 – in total from 15 May to 15 November 1676. In order to present the composition of the army in the first half of 1675 the authors used the list of the Lithuanian military units found in the Sanguszko Archive in Cracow.

DE

Ziel der vorliegenden Quellenedition ist eine genaue Rekonstruktion der Zusammensetzung der litauischen Armee in den Jahren 1675–1676, in einer bestimmten Phase des Kriegs der Adelsrepublik gegen das Osmanische Reich (1672–1676), an dem sich das Großfürstentum Litauen aktiv beteiligte. Als Quellengrundlage für eine Rekonstruktion der Zusammensetzung des Heers während dreier Dienstquartale in den Jahren 1675/76 dienten Abrechnungen des litauischen Großkämmerers Benedykt Paweł Sapieha, die für den Sejm in Grodno von 1678/79 vorbereitet wurden. Sie enthielten die Ausgaben des Staatsschatzes für die einzelnen Einheiten der litauischen Armee im Quartal vom 15. August bis zum 15. November 1675 sowie für die zwei Quartale zwischen dem 15. Mai und dem 15. November 1676. Dagegen benutzten die Autoren für die Feststellung der Zusammensetzung der Armee in der ersten Hälfte des Jahres 1675 eine Aufstellung der litauischen Einheiten, die sich im Archiv der Familie Sanguszko in Krakau befindet.

Keywords

EN

the Polish-Turkish war 1672–1676; the Lithuanian army; the Old Polish army

DE

polnisch-türkischer Krieg 1672–1676; litauisches Heer; altpolnisches Heerwesen

• Publisher: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
• Journal: Zapiski Historyczne
• Year: 2018
• Volume: 83
• Issue: 1
• Pages: 155-173

Dates

published

2018-03-01

Contributors

author

Bobiatyński Konrad

• Instytut Historyczny Uniwersytet Warszawski

author

Hundert Zbigniew

• Instytut Nauk Historycznych Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Bobiatyński, Konrad. Michał Kazimierz Pac. Wojewoda wileński, hetman wielki litewski. Warszawa: Neriton, 2008.
• Bobiatyński, Konrad. “Michał Kazimierz Radziwiłł jako hetman polny litewski (1668–1680).” In Radziwiłłowie w służbie Marsa, edited by Mirosław Nagielski, Karol Żojdź, 229–241. Warszawa: DiG, 2017.
• Bobiatyński, Konrad. “Nieznana litewska relacja o bitwie pod Chocimiem w 1673 roku.” Przegląd Historyczny 106/3 (2015): 551–563.
• Bobiatyński, Konrad. “Spór o prerogatywy buławy wielkiej litewskiej podczas sejmu koronacyjnego Jana III Sobieskiego w 1676 roku.” In Król Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1674–1683, edited by Dariusz Milewski, 155–176. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2016.
• Bobiatyński, Konrad. “Stosunki Jana III Sobieskiego z litewską elitą władzy w pierwszym okresie rządów (1674–1676).” In Sobieski wokół spisków i konfederacji, edited by Mirosław Nagielski. Biblioteka Epoki Nowożytnej 2 (2015): 129–143.
• Bobiatyński, Konrad. “Voyska i palityka – nyekal’ki zawvah pra wdzyel voyska Vyalikaha Knyastva Litowskaha w kampaniyakh suprats’ turkaw i tataraw u 70-kh hh. XVII st.” Arche 6 (2012): 387–402.
• Bobiatyński, Konrad. “W drodze pod Chocim. Litewskie przygotowania do wojny przeciwko Turkom w 1673 roku.” In Studia z dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego (XVI–XVIII wieku), edited by Mirosław Nagielski, Sławomir Górzyński, 27–47. Warszawa: DiG, 2014.
• Bobiatyński, Konrad. W walce o hegemonię. Rywalizacja polityczna w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1667–1674. Warszawa: Neriton, 2016.
• Bobiatyński, Konrad. “Wojsko i polityka – kilka uwag o udziale armii litewskiej w kampaniach przeciwko Turkom i Tatarom w latach 70. XVIIw.” In Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań. XVI–XVIII wiek, edited by Tomasz Ciesielski, Anna Filipczak-Kocur, 503–519. Warszawa–Opole: DiG, 2008.
• Codello, Aleksander. “Litwa wobec wojny z Turcją 1672–1676.” Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 13/1 (1970): 136–159.
• Filipczak-Kocur, Anna. “Od Chocimia do Żórawna (Żurawna). Finansowy udział Wielkiego Księstwa Litewskiego w kampaniach wojennych 1673–1676.” In Studia Historyczno-Wojskowe, vol. 3, edited by Tomasz Ciesielski, 130–137. Zabrze: Inforteditions, 2009.
• Filipczak-Kocur, Anna. “The financial contribiution of the Grand Duchy of Lithuania to the war campaigns in the years 1673–1676.” In Prablyemy intehratsyi i inkarparatsyi w razvitstsi Tsentaral’nay i Uskhodnyay Yewropy w pyeryyaad rannyaha Novaha chasu, edited by Stsyapan Sokal, Andrey Yanushkyevich, 358–366. Minsk: BІP – Іnstytut pravaznaўstva. Pol’skі Іnstytut u Mіnsku, 2010.
• Hundert, Zbigniew. Husaria koronna w wojnie polsko-tureckiej 1672–1676. Oświęcim: Napoleon V, 2014.
• Hundert, Zbigniew. “Kilka uwag na temat chorągwi petyhorskich w wojskach Rzeczypospolitej w latach 1673–1683.” In Homo Militans, vol. 2: W pancerzu przez wieki. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, edited by Marcin Baranowski, Andrzej Gładysz, Andrzej Niewiński, 136–149. Oświęcim: Napoleon V, 2014.
• Hundert, Zbigniew. Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1673. Oświęcim: Napoleon V, 2014.
• Hundert, Zbigniew. “Nyekal’ki zawvah nakont pyatsihorskikh kharuhvaw uvoyskakh Rechy Paspalitay u 1673–1683 hh.” Arche 12 (2015): 55–73.
• Majewski, Andrzej Adam. Aleksander Hilary Połubiński (1626–1679). Marszałek wielki litewski. Warszawa: Neriton, 2017.
• Majewski, Andrzej Adam. “Chorągiew husarska marszałka wielkiego litewskiego Aleksandra Hilarego Połubińskiego w latach 1670–1675.” In Hortus bellicus. Studia z dziejów wojskowości nowożytnej, edited by Konrad Bobiatyński, Przemysław Gawron, Krzysztof Kossarzecki, Dariusz Milewski, Piotr Kroll. Biblioteka Epoki Nowożytnej, 5 (2017): 405–420.
• Malejka, Arkadiusz. “Zdobycie Pawołoczy (1675 r.) – epizod z wojny polsko-tureckiej.” In Traktaty karłowickie 1699 roku i ich następstwa, edited by Ilona Czamańska, Witold Szulc. Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia 13 (2003): 85–93.
• “Materiały do dziejów wojny polsko-tureckiej 1672–1676.” edited by Janusz Woliński. Studia i Materiały do Historii Wojskowości 15/2 (1969): 209–234 and 16/1–2 (1970): 233–262.
• Orłowski, Damian. Chocim 1673. Warszawa: Bellona, 2007.
• “Pamiętnik Teodora Hieronima Obuchowicza.” In Pamiętniki Filipa, Michała i Teodora Obuchowiczów (1630–1707), edited by Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, 410–422. Warszawa: DiG, 2003.
• Poczobut Odlanicki, Jan Władysław. Pamiętnik (1640–1684), edited by Andrzej Rachuba. Warszawa: Czytelnik, 1987.
• Sawicki, Mariusz. “Chorągwie radziwiłłowskie w II połowie XVII wieku w świetle ksiąg litewskich komisji skarbowo-wojskowych.” In Radziwiłłowie w służbie Marsa, edited by Mirosław Nagielski, Karol Żojdź, 243–256. Warszawa: DIG, 2017.
• Sawicki, Mariusz. “Chorągwie sapieżyńskie w II połowie XVII wieku w świetle ksiąg litewskich komisji skarbowo-wojskowych.” In Vyalikaye Knyastva Litowskaye: palityka, ekanomika, kul’tura: zbornik navukovykh artykulaw u dzvyukh chastkakh, vol. 1, edited by Uladzimir Husakow, 409–418. Minsk: Belaruskaya navuka, 2017.
• “Sobiesciana z 1675 r.”, edited by Janusz Woliński. Przegląd Historyczno-Wojskowy 5/2 (1932): 223–242.
• Wagner, Marek. Wojna polsko-turecka 1672–1676. vol. 1–2. Zabrze: Inforteditions, 2009.
• Wierzbicki, Leszek Andrzej. O zgodę w Rzeczypospolitej. Zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku. Lublin: Marie Curie-Skłodowska University Press, 2005.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2018.06