POLSKOROMANTYCZNE WIDMA JOSEPHA CONRADA. PROLEGOMENA DO BADAŃ NAD POLSKIM OBLICZEM PISARZA

• Authors: Samsel Karol

Title variants

EN

POLISH-ROMANTIC SPECTRES OF JOSEPH CONRAD. PROLEGOMENA TO THE STUDIES ON POLISH FACE OF THE WRITER

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Studium, czerpiąc z doświadczeń badawczych najwybitniejszych interpretatorów intertekstualności w prozie Conrada, w tym m.in. Yves’a Hervoueta, dąży do ustalenia interpretacyjnego punktu zero w wypadku badania niejasnych, a wręcz podprogowych oddziaływań romantyzmu polskiego na pisarstwo Conrada. Są one tak wieloznaczne i zróżnicowane, że – czerpiąc z tytułu imponującej monografii Hervoueta The French Face of Joseph Conrad – należałoby je określić mianem aspektu, nawet – dominanty „polskiego oblicza pisarza”. By konteksty polskoromantyczne u Conrada doprecyzować oraz uwypuklić, trzeba byłoby przetworzyć klasyczne pojęcie intertekstualności, skrzyżowawszy je z tzw. metodologią hontologiczną, u której podstaw spoczywa Derridiańska teoria widm. Syntetyczne badanie intertekstualno-komparatystyczne tomu Opowieści niepokojące z 1898 roku wskazuje, że (oprócz odwołań do Flauberta czy Merimée) równie istotne pozostają dla ujęcia Conradowskiej intertekstualności konteksty polskoromantycznej szkoły litewskiej (Mickiewicz) i ukraińskiej (Słowacki). W toku analizy – jako dwa konkurencyjne kręgi intertekstualne – powinny być zawsze oddzielane od siebie i wyodrębniane.

EN

The study, drawing from the research experience of the most prominent interpreters of intertextuality in Conrad’s prose, including Yves Hervouet, seeks to establish an interpretative zero point in the case of the study of the vague, or even subliminal influences of Polish Romanticism on Conrad’s writing. They are so ambiguous and varied that – drawing from the impressive monograph of Hervouet The French Face of Joseph Conrad – they should be described as an aspect, or even – the dominant feature of the „Polish Face of the writer”. To clarify and emphasize Polish-romantic contexts in Conrad’s texts, it would be necessary to transform the standard concept of intertextuality, crossing it with the so-called hontological methodology based on Derridian Theory of Spectres. A synthetic intertextual-comparative study of the volume Tales of Unrest from 1898 indicates that (apart from references to Flaubert or Merimée) the independent contexts of the Lithuanian (Mickiewicz) and the Ukrainian (Słowacki) School of Polish Romanticism should remain equally important for Conrad’s intertextuality. Therefore during the analysis – as two competing intertextual circles – they should always be separated and differentiated. Biogram

Keywords

PL

Joseph Conrad; romantyzm polski; widmontologia; Opowieści niepokojące; Dziady cz III

EN

Joseph Conrad; Polish Romanticism; hauntology; Tales of Unrest; Forefathers’; Eve Part III

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe AP
• Journal: Świat Tekstów. Rocznik Słupski
• Year: 2020
• Volume: 18
• Pages: 198-210
• Physical description: Oyginalna praca badawcza

Contributors

author

Samsel Karol

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bielik-Robson A., I rozważna, i romantyczna, czyli o racjonalności romantyzmu. W: Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje, taż, Kraków 2008.
• Borowy W., Fredro i Conrad. W: Wspomnienia i studia o Conradzie, wybrała i opracowała B. Kocówna, Warszawa 1963.
• Busza A., „Karain”. W: Conrad’s Polish Literary Background and Some Illustrations of the Influence of Polish Literature on his Work (ex „Antemurale X”), idem, Romae–Londini 1966.
• Bross A., Powstanie styczniowe i jego skutki: temat nieobecny w świadomości politycznej Conrada. W: Conrad a Polska, red. naukowa W. Krajka, Lublin 2011.
• Conrad J., Od autora. W: Opowieści niepokojące, przeł. H. Carroll-Najder, H. Gay, A. Zagórska, idem, Warszawa 1972.
• Conrad J., Karain: A Memory. W: Selected Works of Joseph Conrad, idem, Hertfordshire 2005.
• Conrad J., Karain. Wspomnienie, przeł. A. Zagórska. W: Opowieści niepokojące, przeł. H. Carroll-Najder, H. Gay, A. Zagórska, idem, Warszawa 1972.
• Conrad J., Letter to Edward Garnett, 28 August 1908. W: The Cambridge Edition of the Letters of Joseph Conrad, Cambridge 1983.
• Conrad J., Powrót, tłum. H. Gay. W: Opowieści niepokojące, przeł. H. Carroll-Najder, H. Gay, A. Zagórska, idem, Warszawa 1972.
• Greaney M., Conrad, Sleep and Modernism, „The Conradian” 2012, nr 37.
• Kridl M., „Lord Jim” Conrada, „Przegląd Współczesny” 1929, nr 81 i 82.
• Krukowska H., Noc romantyczna. Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński. Interpretacje, Gdańsk 2011.
• Krzyżanowski J., O tragedii na Samburanie. W: Wspomnienia i studia o Conradzie, wybrała i opracowała B. Kocówna, Warszawa 1963.
• Lorek-Jezińska E., Hauntology, Intertextuality, Revision. W: Hauntology and Intertextuality in Contemporary British Drama by Women Playwrights, taż, Toruń 2013.
• Ławski J., Bo na tym świecie Śmierć. Studia o czarnym romantyzmie, Gdańsk 2008.
• Marzec A., Widma. Anachroniczność. W: Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, idem, Warszawa 2015.
• Marzec A., Wstęp. W: Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, idem, Warszawa 2015.
• Mickiewicz A., Dziady część III. W: Utwory dramatyczne, idem, red. J. Krzyżanowski, t. III, Warszawa 1955.
• Morf G., The Polish Shades and Ghosts of Joseph Conrad, New York 1976.
• Morzinski M., Linguistic Influences of Polish on Joseph Conrad’s Style, Boulder–Lublin 1994.
• Najder Z., Dla kogo pisał Joseph Conrad? (tekst wykładu, jaki autor wygłosił w Tuluzie w czasie trwania „Semaine polonaise”, 24 kwietnia 2007), „Culture”, 16.06.2008, [24.01.2018].
• Najder Z., Wstęp. W: Listy, J. Conrad, wybór i opracowanie Z. Najder, przekłady H. Carroll--Najder, Warszawa 1968.
• Przybylski R., Świat jako maszyna piekielna ( O „Zamku kaniowskim” Seweryna Goszczyńskiego). W: „Szkoła ukraińska” w romantyzmie polskim. Szkice polsko-ukraińskie, red. S. Makowski oraz U. Makowska i M. Nesteruk, Warszawa 2012.
• Rozmowa z J. Conradem – Marian Dąbrowski. W: Szkice o Conradzie, M. Dąbrowska, wstęp, redakcja i przypisy E. Korzeniewska, Warszawa 1974.
• Polskoromantyczne widma Josepha Conrada. Prolegomena do badań nad polskim obliczem... 209
• Słowacki J., Lambro. Powstańca grecki. Powieść poetyczna w 2 pieśniach. W: Dzieła wszystkie, idem, red. J. Kleiner, t. II, Wrocław 1952.
• Stape J., Mąż i pisarz (1896–1898). W: Joseph Conrad, z angielskiego przełożył J. Chmielewski, idem, Warszawa 2009.
• Szczypien J.M., „Sailing Towards Poland” with Joseph Conrad, New York 2017.
• Tarnawski W., Conrad a Malczewski. W: Conrad. Człowiek – pisarz – Polak, tegoż, Londyn 1972.
• Ujejski J., Conrad i Polska. W: O Konradzie Korzeniowskim, idem, Warszawa 1936.
• Wyka K., Wyspa na polskiej zatoce, „Twórczość” 1964, nr 10.
• Zabierowski S., Conrad a romantycy polscy. W: Conrad w Polsce. Wybrane problemy recepcji krytycznej w latach 1896–1969, idem, Gdańsk 1971.
• Zabierowski S., „Pali się we mnie jednak wasz nieśmiertelny ogień”. O „Rozmowie z J. Conradem” Mariana Dąbrowskiego z roku 1914. W: Autor-rodak. Pisarze polscy wobec Conrada, tenże, Katowice 1998.