Silne fale termiczne w Lublinie

• Authors: Krzyżewska Agnieszka , Nowosad Marek , Dobek Mateusz

Title variants

EN

Strong thermal waves in Lublin

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszej pracy wprowadzono definicje silnych i bardzo silnych fal termicznych. Jako kryteria przyjęto odchylenia średniej dobowej temperatury powietrza od średniej wieloletniej odpowiednio o 2 i 3 odchylenia standardowe przez trzy kolejne dni. Badania przeprowadzono dla Lublina (1952–2010). W analizowanym okresie wystąpiły 54 silne fale chłodu i 24 silne fale ciepła. Silne fale chłodu częściej pojawiały się w pierwszej połowie analizowanego wielolecia. Zauważono zwiększoną częstość silnych fal ciepła w XXI wieku. Kryteria bardzo silnej fali termicznej spełniły 4 fale chłodu i 1 fala ciepła. Silne fale chłodu występowały od 16 września do 7 czerwca, zaś silne fale ciepła – od 17 marca do 17 listopada. Dodatkowo analizowano przebieg temperatury powietrza w czasie szczególnie upalnego lata 2015, kiedy to wystąpiły 4 silne fale ciepła. Nie zanotowano natomiast w czasie tego lata bardzo silnej fali termicznej.

EN

In this paper, the definitions of strong and very strong thermal waves have been introduced. The deviations of mean daily temperature from the long-term average of the air temperature by 2 and 3 standard deviations for three consecutive days were applied as criteria for thermal waves. The study was conducted for Lublin (1952–2010). In the analyzed period there were 54 strong cold waves and 24 strong warm waves. Strong cold waves often appeared in the first half of the analyzed period. An increase in the incidence of strong warm waves was noted in the XXI century. The criteria for a very strong warm wave were met by 4 cold waves and 1 warm wave. Strong cold waves occurred from 16 September to 7 June, and the strong warm waves – from 17 March to 17 November. Additionally, we analyzed the course of air temperature during a particularly hot summer in 2015 when 4 severe warm waves occurred. A very strong warm wave did not occur during that summer.

Keywords

PL

silna fala chłodu; silna fala ciepła; temperatura powietrza; Lublin

EN

strong cold wave; strong warm wave; air temperature; Lublin

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2016
• Volume: 104
• Pages: 11-19

Dates

published

2016

Contributors

author

Krzyżewska Agnieszka

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Meteorologii i Klimatologii,

author

Nowosad Marek

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Meteorologii i Klimatologii

author

Dobek Mateusz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Meteorologii i Klimatologii

References

• Balafoutis Christos, Angeliki Arseni-Papadimitriou. 2002. Lengths of very warm and very cold spells at southern Balkans. W: Gabriel Wójcik, Kazimierz Marciniak (red.) Działalność naukowa Profesora Władysława Gorczyńskiego i jej kontynuacja. Sympozjum Klimatologiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, Toruń, 16-17 IX 1993, 155-162. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Biuletyn Monitoringu Klimatu Polski lato 2015. 2015. IMiGW PIB, Warszawa, http://www.im gw.pl/images/stories/biuletyn_monitoringu/2015/lato2015.pdf
• Degirmendžić Jan. 1999. Fale termiczne w Europie związane z wpływem klinów Wyżu Azjatyckiego. W: Nauki geograficzne a edukacja społeczeństwa. Tom 2 – Region łódzki. Materiały XLVIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Łódź 9–11 września 1999 r., 146-148. Łódź: Wyd. GROTESK.
• Degirmendžić Jan. 2004. „Fale termiczne nad Polską w zimie w zależności od pola wiatru w Europie”. Przegląd Geofizyczny XLIX (1-2): 11-23.
• Filipiuk Eugeniusz. 2007. Właściwości empiryczne rozkładów średniej miesięcznej, sezonowej i rocznej temperatury powietrza w śródmieściu Lublina w latach 1947–2006. W: Mirosław Miętus, Janusz Filipiak, Andrzej Wyszkowski (red.) 200 lat regularnych pomiarów i obsewacji w Gdańsku, 111-115. Seria: Monografie IMGW. Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
• Kaszewski Bogusław M., Krzysztof W. Siwek, Marcin Siłuch, Andrzej F. Gluza. 2007. Ekstremalne wartości wybra¬nych charakterystyk termicznych w Lublinie (1951–2004). W: Jerzy Szkutnicki, Urszula Kossowska-Cezak, Ewa Bogdanowicz, Michał Ceran (red.) Cywilizacja i żywioły, 118-126. Seria: Monografie IMGW. Warszawa: Polskie Towarzystwo. Geofizyczne, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
• Kossowska-Cezak Urszula, Jan Skrzypczuk. 2011. „Pogoda upalna w Warszawie (1947–2010)”. Prace i Studia Geograficzne 47: 139-146.
• Koźmiński Czesław, Bożena Michalska. 2011. „Zmienność liczby zimnych, chłodnych, ciepłych, gorących i upalnych w Polsce w okresie kwiecień-wrzesień”. Przegląd Geograficzny 83 (1): 91-107.
• Krzyżewska Agnieszka. 2014. „Fale ciepła i chłodu w południowo-wschodnim (V) regionie bioklimatycznym w latach 1981–2010”. Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska, Sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia LXIX (2): 143-154.
• Krzyżewska Agnieszka. 2015. „Comparison of two methods of warm and cold wave identification based on the example of selected cities of the moderate and cold zone”. Geographia Polonica 88 (3): 483-492.
• Krzyżewska Agnieszka, Sylwester Wereski. 2011. „Fale upałów i mrozów w wybranych stacjach polskich na tle regionów bioklimatycznych (2000–2010)”. Przegląd Geofizyczny LVI (1-2): 99-109.
• Mager Przemysław, Maria Kuźnicka-Błaszczyńska. 1993. Wybrane parametry fal chłodu i ciepła w Poznaniu w latach 1911–1990. W: Krzysztof Kożuchowski (red.) Globalne ocieplenie a współczesne zmiany klimatyczne w Polsce. Materiały z Międzynarodowej Konferencji, Szczecin, 31 maja – 1 czerwca 1993, 277-288. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Miętus Mirosław, Janusz Filipiak. 2001. „Struktura czasowo-przestrzennej zmienności warunków termicznych w rejonie Zatoki Gdańskiej”. Materiały badawcze IMGW, seria Meteorologia 32: 1-53
• Morawska-Horawska Maria. 1991. „Fale ciepła i chłodu w Krakowie w stuleciu 1881–1980”. Wiadomości IMGW XIV/XXXV (1-4): 127-136.
• Niedźwiedź Tadeusz (red.). 2003. Słownik meteorologiczny. Warszawa: Polskie Towarzystwo Geofizyczne, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
• Osuchowska-Klein Blanka. 1978. Katalog typów cyrkulacji atmosferycznej. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności.
• Owczarek Małgorzata. 2008. Zmienność warunków termicznych na Pomorzu na przykładzie fal ciepła i chłodu, 1951–2005. W: Kazimierz Kłysik, Joanna Wibig, Krzysztof Fortuniak (red.) Klimat i bioklimat miast, 199-208. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Owczarek Małgorzata. 2012. Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na występowanie termicznych fal ciepła i fal chłodu w Polsce, 1966–2008 (rezultaty projektu Klimat). W: Zuzanna Bielec-Bąkowska, Ewa Łupikasza, Artur Widawski (red.) Rola cyrkulacji atmosfery w kształtowaniu klimatu, 219-234. Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
• Salmi Timo, Anu Määttä, Pia Anttila, Tuija Ruoho-Airola, Toni Amnell. 2002. Detecting trends of annual values of atmospheric pollutants by the Mann-Kendall test and Sen's slope estimates – the Excel template application MAKESENS. Publications on Air Quality No. 31. Helsinki: Finnish Meteorological Institute.
• Stopa-Boryczka Maria, Jerzy Boryczka, Urszula Kossowska-Cezak, Jolanta Wawer. 2011. „Fale chłodu i ciepła w przebiegu rocznym temperatury powietrza (1951–2010). Przegląd Geofizyczny LVI (3-4): 181-200.
• Tomczyk Arkadiusz M. 2012. „Pogoda upalna w Poznaniu w latach 1980–2011”. Słupskie Prace Geograficzne 9: 155-162.
• von Storch Hans, Francis W. Zwiers. 2003. Statistical Analysis in Climate Research. Cambridge: Cambridge University Press.
• Warakomski Wojciech. 1994. „Zmienność i anomalie średniej rocznej temperatury powietrza w Puławach w latach 1871–1990”. Przegląd Geofizyczny XXXIX (1): 29-39.
• Wibig Joanna. 2007. „Fale ciepła i chłodu w środkowej Polsce na przykładzie Łodzi”. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Gographica Physica 8: 27-61.
• Wibig Joanna, Agnieszka Podstawczyńska, Marcin Rzepa, Piotr Piotrowski. 2009. „Heatwaves in Poland – frequency, trends and relationships with atmospheric circulation”. Geographia Polonica 82 (1): 33-46.

Identifiers

ISSN

0065-1249