Okres Października '56 w relacji Stefana Jędrychowskiego złożonej w roku 1983

• Authors: Marcin Żukowski

Title variants

EN

The time of October '56 as per the account by Stefan Jędrychowski of 1983

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prezentowany dokument stanowi jedno ze świadectw opisujących przełomowe miesiące 1956 r. Stefan Jędrychowski – co ważne - skoncentrował się na sprawach gospodarczych. Jako były przewodniczący PKPG doskonale znał rzeczywistą sytuację gospodarczą w jakiej znalazł się kraj w połowie lat pięćdziesiątych. Patrząc z perspektywy czasu mówił wprost, że źródłami niepokojów, napięć i buntu społecznego w tamtych latach była bieda ludzi pracy. W dokumencie odnajduje czytelnik zarys mechanizmów rządzących polską polityką gospodarczą. Niejako na marginesie poruszona została kwestia frakcji partyjnych i personalnych tarć w PZPR. Co ciekawe Jędrychowski stwierdza, że o istnieniu nazw obu grup („tendencji”) dowiedział się dopiero z zachodnich mediów w 1957 r. Stefan Jędrychowski jako członek najwyższych władz państwowych (przed i po Październiku '56) zaprezentował katalog sukcesów Gomułki. Sukcesów, które udało się osiągnąć jeszcze u progu 1957 r. Nie ulega wątpliwości, że prawne uregulowanie relacji z ZSRR wzmacniało pozycję „Wiesława”. Niestety w przytaczanej relacji nie ma informacji o tajnikach niechlubnych decyzji jakie podejmował Gomułka w późniejszym okresie swoich rządów. Dokument pozwala także na odtworzenie (mocno fragmentarycznie) stanu świadomości politycznej w latach późniejszych (1983 r.) byłego partyjno – politycznego prominenta. Czytając dokument warto pamiętać, że Jędrychowski był jednym ze współtwórców polskiego stalinizmu i przez długie lata afirmował przyjmowane wówczas (a bardzo niekorzystne dla Polski) rozwiąznia polityczno – gospodarcze.

EN

The presented document constitutes one of the testimonies describing the critical months of 1956. However, what is important is that Stefan Jędrychowski focused mainly on economic issues. As a former head of the State Planning Committee, he knew the actual economic situation of the state in 1950s. Looking from the time perspective, he stated outright that the source of unrest, tension, and defiance at that time was the poor economic conditions of the working people. In the document the reader can find the outline of the mechanisms governing Polish economic politics. As marginal issues he also mentions party factions and personal conflicts in the Polish United Workers' Party. Interestingly, Jędrychowski states that he learned about the existence of the names of the two groups ("tendencies") from the Western media as late as in 1957. Stefan Jędrychowski as a member of the highest state authorities (prior to and after October '56), presented the catalogue of Władysław Gomułka's successes achieved at the beginning of 1957. There is no doubt that the legal regulation of relations with the USSR strengthened "Wiesław's" position. Unfortunately, in this account there is no information concerning the secrets of the infamous decisions Gomułka took in the latter period of his governance. The document also enables the (only partial) recreation by the state of political awareness in the following years (1983) of the former party-political personage. When going through the document, it is worth bearing in mind that Jędrychowski was one of the co-founders of Stalinism in Poland, and for many years he affirmed many political and economic solutions which were adopted at the time, although they were very detrimental to Poland.

Keywords

PL

Stefan Jędrychowski; komunizm; Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; PZPR; Październik 1956

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2013
• Volume: 11
• Pages: 143-156

Dates

published

2013-09-30

Contributors

author

Marcin Żukowski

References

• B. Syzdek, Władysław Gomułka. Szkic biograficzny [w:] „Władysław Gomułka we wspomnie-niach”, wybór i oprac. W. Horst, J. Jakubowski, J. Paszta, pod red. B. Syzdka, Lublin 1989
• R. Skobelski, Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956-1970. Współpraca, napięcia, konflikty, Poznań 2010
• K. Rokicki, Apodyktyczny szef. Władysław Gomułka i podwładni [w:] Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, red. K. Rokicki, R. Spałek, Warszawa 2011
• W. Roszkowski, Najnowsza historia Polski 1945-1980, Warszawa 2003, s. 345-347; A. L. Sowa, Historia polityczna Polski 1944-1991, Warszawa 2011
• Cz. Madajczyk, O należne miejsce w dziejach kraju [w:] Działalność Władysława Gomułki. Fakty, wspomnienia, opinie, wybór i oprac. W. Namiotkiewicz, Warszawa 1985