SŁODYCZE ODPUSTOWE JAKO ELEMENT DZIEDZICTWA KULINARNEGO ŚLĄSKA

• Authors: ŚWITAŁA-TRYBEK DOROTA

Title variants

EN

CHURCH FAIR SWEETS AS AN ELEMENT OF CULINARY HERITAGE OF SILESIA

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Do zwyczajowych zachowań praktykowanych przez mieszkańców Górnego Śląska należy podniosłe obchodzenie odpustu parafialnego (czyli dnia wspomnienia patrona miejscowego kościoła). W uroczystość tę zarówno w środowiskach miejskich, jak i wiejskich ustawiane są w pobliżu kościoła stragany z różnymi rzeczami, głównie z zabawkami i słodyczami, nazywane powszechnie „budami”. Przedmiotem artykułu są charakterystyczne słodycze odpustowe (pierniki, „makrony”, „futermeloki”, „kokosfloki”, „zozwór”, „urzinki” „szkloki” itd.), które od pokoleń produkowane są w tym regionie przez lokalne zakłady cukiernicze. Autorka dokonała typologii tychże słodyczy, zwróciła uwagę na ich znaczenie jako na element dziedzictwa kulinarnego Śląska.

EN

Upper Silesian customs include solemn celebration of a parish fair (it is the day on which the patron of the local church is remembered). On that day, in cities, towns and villages stalls are set up close to churches. On the stalls – traditionally called “budy” – various things are offered, mainly toys and sweets. The following article describes typical church fair sweets (gingerbread, “makrony”, “futermeloki”, “kokosfloki”, “zozwór”, “urzinki” “szkloki” etc.). They have been made in this region by the local confectionaries for generation. The author has divided the sweets into different types, concentrating on their meaning as an element of the Silesian culinary heritage.

Keywords

PL

Górny Śląsk; dziedzictwo kulinarne; odpust parafialny; pierniki; słodycze

EN

Upper Silesia; culinary heritage; parish fair; gingerbread; sweets

• Publisher: Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych
• Journal: Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja
• Year: 2018
• Volume: 1(21)
• Pages: 211-226

Contributors

author

ŚWITAŁA-TRYBEK DOROTA

References

• Bukowska-Floreńska I., Dziedzictwo społeczno-kulturowe, [w:] Ludowe tradycje. Dziedzictwo kulturowe ludności rodzimej w granicach województwa śląskiego, red. B. Bazielich, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze i Muzeum Śląskie w Katowicach, Wrocław–Katowice 2009.
• Bukowska-Floreńska I., Rodzina na Górnym Śląsku, Wyd. Uniwersytet Śląski, Katowice 2007.
• Folklor Górnego Śląska, red. D. Simonides, Wyd. „Śląsk”, Katowice 1989.
• Korzeniowska W., Codzienność społeczności wsi rejencji opolskiej w latach 1869–1914, Wyd. Instytut Śląski w Opolu, Opole 1993.
• Kulturowo-językowy obraz Śląska, red. L. Przymuszała i D. Świtała-Trybek, Wyd. Uniwersytet Opolski, Opole 2017.
• Ondrusz J., Pożywienie ludu cieszyńskiego, [w:] D. Kadłubiec (z zespołem), Płyniesz Olzo. Monografia kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego, Wyd. Kongres Polaków w Republice Czeskiej, Czeski Cieszyn 2016.
• Szromba-Rysowa Z., Pożywienie ludności wiejskiej na Śląsku, Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
• Sztabowa W., Krupnioki i moczka, czyli gawędy o kuchni śląskiej, Wyd. „Śląsk”, Katowice 1990.
• Śląska kucharka doskonała, zebrała i oprac. E. Łabońska, Wyd. Edytor, Katowice 1996.
• Świtała-Trybek D., Gdzie odpust, tam jest i rozpust. O przestrzeni odpustowej na Górnym Śląsku, [w:] Przestrzenie, miejsca, wędrówki, red. P. Kowalski, Wyd. Uniwersytet Opolski, Opole 2001.
• Świtała-Trybek D., Pierniki odpustowe Emila Widery z Bujakowa, „Twórczość Ludowa” 2000, nr 3.
• Świtała-Trybek D., Święto i zabawa. Odpusty parafialne na Górnym Śląsku, Wyd. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 2001.
• Woźniczko M., Jędrysiak T., Orłowski D., Turystyka kulinarna, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2015.