O zadaniach wychowawczych rodziny. Koncepcje współpracowników czasopisma „Szkoła”

• Authors: WAŁĘGA Agnieszka

Title variants

EN

On the Upbringing Tasks of the Family. Concepts of “Szkoła” (School) Magazine’s Collaborators

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Czasopismo „Szkoła” należy do najstarszych polskich periodyków pedagogicznych. Zaczęło ukazywać się na terenie Galicji, we Lwowie w 1868 roku. Jako organ prasowy Towarzystwa Pedagogicznego dążyło do zjednoczenia i aktywizacji nauczycieli. Na jego łamach przeważały zatem teksty poświęcone szeroko pojmowanej problematyce pedeutologicznej. Jednak Redakcja „Szkoły” nie unikała także artykułów dotyczących zagadnień wychowania w rodzinie. W latach 1868–1918 w periodyku zamieszczono kilkadziesiąt tego typu tekstów. Ich szczegółowa analiza pozwala odpowiedzieć na pytanie, jakie zadania wychowawcze przypisywali nauczyciele polskim rodzinom w okresie zaborów. Wśród podejmowanych w nich zagadnień warto przede wszystkim zwrócić uwagę na wzajemne relacje domu i szkoły czy propagowanie racjonalnych zasad wychowania w rodzinie.

EN

“Szkoła” magazine is one of the oldest Polish pedagogical periodicals. It was established in Galicia, in Lvov in 1868. As the press organ of the Pedagogical Association it strived towards the unification and mobilisation of teachers. It presented mostly text on widely understood educational issues. However the editorial section of “Szkoła” did not avoid articles on the issues of upbringing in the family. In the period from 1868 to 1918 the periodical ran several dozens of such texts. Their detailed analysis allows one to answer the question of what upbringing tasks were assigned by the teachers to Polish families during the partitions period. Among the issues taken up in the magazine it is worthwhile to look at the mutual relations of home and school or the propagation of rational upbringing principles in the family.

Keywords

PL

czasopisma pedagogiczne; pismo „Szkoła”; wychowanie w rodzinie

EN

pedagogical magazines; “Szkoła” magazine; upbringing in family

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe EDUsfera
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2014
• Volume: X (2/2014)
• Pages: 137-158

Dates

published

2014

Contributors

author

WAŁĘGA Agnieszka

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Bobrowska-Nowak W., Problemy pedagogiczne na łamach „Szkoły” w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1971, nr 2.
• Chmielewski J., Prawidła wychowania domowego. Kilka uwag dla rodziców [podług Louckharda], „Szkoła” 1881, nr 7, nr 8, nr 9.
• Chmielowski J., O domowym wychowaniu dziecka w przedszkolnym okresie życia, „Szkoła” 1890, nr 12, nr 13.
• Do przyjaciół i czytelników Szkoły, „Szkoła” 1876, nr 2.
• Dobrowolski J., Dom a szkoła, „Szkoła” 1893, nr 4, nr 5.
• Druga pogadanka pedagogiczna, „Szkoła” 1896, nr 1.
• Dutkowa R., Polityka szkolna w Galicji. Między autonomią a centralizmem (1861–1875), Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii, Kraków 1995.
• Falkowska J., Myśl wychowania narodowego w Galicji okresu autonomii. Twórcy i idee, „Biblioteka Historii Edukacji” t. 3, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2013.
• Gliński A., Pogoda umysłu u dzieci w domu i w szkole, „Szkoła” 1899.
• Głaz E., Zygmunt Sawczyński – pedagog, polityk i działacz oświatowy, [w:] C. Majorek, J. Potoczny (red.), Galicja i jej dziedzictwo, t. 9: Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, Wyd. WSP w Rzeszowie, Rzeszów 1997.
• Gołębiowski J., Z dziedziny wychowania domowego. Zabawki dziecięce i ich znaczenie w wychowaniu przedszkolnem, „Szkoła” 1899, nr 50, nr 51.
• Hendigery J., O kształceniu zmysłów w domu i w szkole. (Rzecz oparta na najnowszych badaniach naukowych), „Szkoła” 1891, nr 50, nr 51.
• Jakubiak K. (red.), Partnerka, matka, opiekunka: status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, Wydawnictwa Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Bydgoszcz 2000.
• Jakubiak K., Rodzina i współpraca domu ze szkołą w świetle publicystyki pedagogicznej „Rodziny i Szkoły” (1896–1913), [w:] C. Majorek i A. Meissner (red.), Galicja i jej dziedzictwo, t. 8: Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, Wyd. WSP w Rzeszowie, Rzeszów 1997.
• Jakubiak K., Wzorzec rodziny i idee wychowania rodzinnego dziecka wypracowane i propagowane na łamach „Kroniki Rodzinnej” i „Opiekuna Domowego” w drugiej połowie XIX wieku, [w:] Z. Ruta i R. Ślęczka (red.), W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003.
• Jarowiecki J., Góra B., Prasa lwowska w dwudziestoleciu międzywojennym. Próba bibliografii, Wyd. Naukowe WSP, Kraków 1994.
• Jarowiecki J., Studia nad prasą polską XIX i XX wieku, Wyd. Naukowe WSP, Kraków 1997.
• Karbowiak A., Polskie czasopisma pedagogiczne, Skład Główny w księgarni J. Lisowskiej, Druk K. Kowalewskiego, Warszawa 1912 [Odb. z „Wychowania w domu i szkole”].
• Kliś A., Rola rodziny w wychowaniu dziecka w galicyjskiej refleksji pedagogicznej, [w:] Z. Ruta i R. Ślęczka (red.), W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003.
• Krawczyk J., Starkel Romuald, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 42, Wyd. IH PAN, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Warszawa – Kraków 2003–2004.
• Księga Jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego 1868–1908, Nakł. Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Związkowa Drukarnia, Lwów 1908.
• Kurzbauer A., Nieco o przyczynach moralnego zepsucia młodzieży tudzież o sposobach zaradzenia złemu (Rzecz z powodu okólnika Rady Szkolnej Krajowej z dnia 1 marca b.r.), „Szkoła” 1899, nr 19, nr 20.
• Leég L., Jaką doniosłość ma wzajemne zbliżenie się szkoły i rodziny, „Szkoła” 1899, nr 9, nr 10.
• Majorek C., Towarzystwo Pedagogiczne i „Szkoła” wobec projektów reform kształcenia nauczycieli ludowych w Galicji z lat 1868–1869, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie” 1972 (z. 43), nr 5.
• Majorek C., W poszukiwaniu aksjomatów narodowego wychowania (Pierwszy Polski Kongres Pedagogiczny we Lwowie w 1894 r.), „Przegląd Humanistyczny” 1983, nr 7.
• Majorek C., Polska myśl pedagogiczna w zaborze austriackim (1772–1918), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1992, nr 3–4.
• Małachowski G., Związek rodzicielski„Szkoła” 1897, nr 3, nr 4.
• Mączka M., Dom a szkoła, „Szkoła” 1898, nr 18.
• Meissner A., Bronisław Trzaskowski (1824–1906), [w:] M. Chamcówna (red.), Studia z dziejów oświaty XVIII–XX wieku, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993.
• Meissner A., Polskie czasopisma pedagogiczne w Galicji, [w:] C. Majorek i A. Meissner (red.), Galicja i jej dziedzictwo, t. 8: Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, Wyd. WSP w Rzeszowie, Rzeszów 1997.
• Michalski G., Działalność Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych 1921–1939, Wyd. WSP w Rzeszowie, Łódź 2001.
• Nieomylne wskazówki zgubnego wychowania dzieci, „Szkoła” 1898, nr 41.
• Nowakowski F., O obowiązkach rodziny wobec szkoły, „Szkoła” 1879, nr 39, nr 40, nr 41.
• Nowakowski J., Kilka słów o systemie kar naturalnych, „Szkoła” 1899, nr 18, nr 19.
• Parasiewicz S., Od Redakcji, „Szkoła” 1898, nr 1.
• Pierzchała L., Pogadanki pedagogiczne „Szkoła” 1896, nr 16.
• Pogadanki pedagogiczne, „Szkoła” 1896, nr 13.
• Regulamin domowy w stosunku do wychowania dzieci, „Szkoła” 1889, nr 24.
• Rodzina i Szkoła, List I, „Szkoła” 1896, nr 1.
• Rodzina i Szkoła, List II, „Szkoła” 1896, nr 4.
• Rodzina i Szkoła, List III, „Szkoła” 1896, nr 12.
• Sawczyński Z., Miłość macierzyńska jako pierwszy czynnik w wychowaniu, „Szkoła” 1876, nr 1, nr 2, nr 3.
• Sawczyński Z., Pierwszy obowiązek macierzyński, „Szkoła” 1876, nr 16, nr 17.
• Starkel R., Z Nowym Rokiem (Słowo od redaktora), „Szkoła” 1886, nr 1.
• Stodolak S., Karność szkolna i wychowanie domowe, „Szkoła” 1872, nr 34.
• Stopińska-Pająk A., Wkład czasopisma „Szkoła” w rozwój myśli pedagogicznej, [w:] C. Majorek i A. Meissner (red.), Galicja i jej dziedzictwo, t. 8: Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, Wyd. WSP w Rzeszowie, Rzeszów 1997.
• Świątek A., Problem patriotycznego wychowania ludu na łamach lwowskiej „Szkoły” w czasach autonomii galicyjskiej, [w:] I. Michalska i G. Michalski (red.), Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.
• Świątek A., „Poległ wśród boju nauczycielskiego”. Wspomnienia pośmiertne na lamach czasopisma „Szkoła” jako źródło do historii nauczycielstwa galicyjskiego, [w:]
• I. Michalska i G. Michalski (red. nauk.), Addenda do dziejów oświaty. Z badań nad prasą XIX i początków XX wieku, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
• Trzaskowski B., Do czytelników Szkoły, „Szkoła” 1870, nr 1.
• Trzecia pogadanka pedagogiczna, „Szkoła” 1896, nr 22.
• Tyrowicz M., Parasiewicz Szczęsny, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 25, Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1980.
• Urywki pedagogiczne: Rodzice i nauczyciel, „Szkoła” 1869, nr 4.
• W sprawie pogadanek pedagogicznych, „Szkoła” 1896, nr 14.
• Wychowanie Dydusia, „Szkoła” 1896, nr 5.
• Z Zarządu Głównego, „Szkoła” 1877, nr 1.
• Zaleski S., O wychowaniu domowym i publicznym oraz o zadaniach Towarzystwa Pedagogicznego wobec tej sprawy (Rzecz odczytana na walnym zgromadzeniu Towarzystwa Pedagogicznego w Tarnopolu), „Szkoła” 1893, nr 40, nr 41, nr 42.
• Zarański S., Ocenienie „Szkoły” pisma poświęconego sprawom szkół ludowych i średnich tudzież seminariów nauczycielskich, Drukarnia „Czasu” W. Kirchmayera, Kraków 1868 [odb. z „Czasu”].

Identifiers

ISSN

2082-9019

ISSN

2300-5866

ISBN

978-83-62618-16-3