Zróżnicowanie długości życia w zależności od płci i wykształcenia

• Authors: Nocko Agnieszka

Abstracts

PL

W artykule opisano badanie umieralności i trwania życia w zależności od płci i poziomu wykształcenia. Do oceny zjawiska zastosowano wskaźnik częściowego trwania życia osób w wieku od 30 do 69 lat (e30—69). Badanie przeprowadzono dla lat 2002 i 2011. W pierwszym jego etapie oszacowano, metodą Chianga, tablice trwania życia dla osób w wieku 30 lat i więcej według płci oraz czterech grup wykształcenia. Następnie obliczono parametr e30—69. Otrzymane wyniki potwierdziły, że trwanie życia jest zróżnicowane zależnie od płci i wykształcenia. W przypadku osób z wyższym wykształceniem odnotowano dłuższe trwanie życia niż w przypadku osób z wykształceniem niższym. W badanych latach obserwowano wydłużenie trwania życia osób w wieku 30—69 lat z wyjątkiem kobiet z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym. W przypadku kobiet odnotowano mniejsze zróżnicowanie wartości oszacowanego parametru trwania życia pomiędzy najwyższym i najniższym wykształceniem niż u mężczyzn.

EN

The research on mortality and life expectancy by sex and education level was described in the article. To assess this phenomenon partial life expectancy rate of persons aged from 30 to 69 was used (e30—69). The research was conducted for the years 2002 and 2011. At the first stage life expectancy tables for people at the age of 30 and more, by sex and four groups of education, were estimated by Chiang’s method. Then on this basis the parameter e30—69 was computed. The obtained results confirmed that life expectancy is differentiated by sex and education. Longer life expectancy was noticed for people with higher 52 Wiadomości Statystyczne nr 8 (675), 2017 education than for those with lower education. In the analysed period life expectancy of persons aged 30—69 was extended, except for women with at most lower secondary education. For women, the value of the assessed partial life expectancy parameter was less differentiated between the highest and the lowest level of education than for men.

Keywords

EN

life expectancy; education; social inequalities; mortality; Poland

PL

trwanie życia; wykształcenie; nierówności społeczne; umieralność; Polska

• Publisher: Główny Urząd Statystyczny
• Journal: Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
• Year: 2017
• Issue: 8

Contributors

author

Nocko Agnieszka

• Urząd Statystyczny w Lublinie

References

• Brønnum-Hansen, H., Baadsgaard, M. (2012). Widening social inequality in life expectancy in Denmark. A register-based study on social composition and mortality trends for the Danish population. BioMed Central Public Health, no. 12, s. 994—1000. DOI: 10.1186/1471-2458-12-994.
• Chiang, C.L. (1979). Life tables and mortality analysis. Genewa: WHO.
• Europejskie Regionalne Biuro WHO (2013). Europejski raport zdrowia 2012: Droga do osiągnięcia dobrostanu. Kopenhaga: WHO.
• Holzer, J.Z. (2003). Demografia. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kulhanova, I., Hoffmann, R., Eikemo, T.A., Menvielle, G., Mackenbach, J.P. (2014). Educational inequalities in mortality by cause of death: first national data for the Netherlands. International Journal of Public Health, 59 (5), s. 687—696. DOI: 10.1007/s00038-014-0576-4.
• Leinsalu, M., Vågerö, D., Kunst, A.E. (2003). Estonia 1989—2000: enormous increase in mortality differences by education. International Journal of Epidemiology, 32 (6), s. 1081—1087. DOI:10.1093/ije/dyg192.
• Leinsalu, M., Stirbu, I., Vagero, D., Kalediene, R., Kovács, K., Wojtyniak, B., Wróblewska, W., Mackenbach, J.P., Kunst, A.E. (2009). Educational inequalities in mortality in four Eastern European countries: divergence in trends during the post-communist transition from 1990 to 2000. International Journal of Epidemiology, 38 (2), s. 512—525. DOI: 10.1093/ije/dyn248.
• Mackenbach, J.P., Menvielle, G., Jasilionis, D., de Gelder, R. (2015). Measuring educational inequalities in mortality statistics. OECD Statistics Working Papers, 2015/08, Paryż: OECD Publishing. DOI: 10.1787/5jrqppx182zs-en.
• Marek, M., Chłoń-Domińczuk, A., Kaleta, D., Mazur, J., Miśkiewicz, P., Poznańska, D., Stokwiszewski, J., Wojtyniak, B., Zdrojewski, T. (2012). Społeczne nierówności w zdrowiu w Polsce. Kopenhaga: WHO.
• Mielecka-Kubień, Z. (2012). Nierówności trwania życia w Polsce. Analiza statystyczno-demograficzna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Nusselder, W.J., Looman, C., Mackenbach, J.P., Huisman, M., van Oyen, H., Deboosere, P., Gadeyne, S., Kunst, A.E. (2005). The contribution of specific diseases to educational disparities in disability-free life expectancy. American Journal of Public Health, 95 (11), s. 2035—2041. DOI: 10.2105/AJPH.2004.054700.
• Olshansky, J.S., Antonucci, T., Berkman, L., Binstock, R.H., Boersch-Supan, A., Cacioppo, J.T., Bruce, A., Carnes, B.A., Carstensen, L.L., Fried, L.P., Goldman, D.P., Jackson, J., Kohli, M., Rother, J., Zheng, Y., Rowe, J. (2012). Differences in life expectancy due to race and educational differences are widening, and many may not catch up. Health Affairs, 31 (8), s. 1803—1813. DOI: 10.1377/hlthaff.2011.0746.
• Preston, S.H., Heuveline, P., Guillot, M. (2001). Demography: measuring and modeling population processes. Oxford: Blackwell Publishers.
• Rutkowska, L. (2016). Trwanie życia w 2015 r. Warszawa: GUS.
• Shkolnikov, V.M., Andreev, E.M., Jasilionis, D., Leinsalu, M., Antonova, O.I., McKee, M. (2006). The changing relation between education and life expectancy in central and eastern Europe in the 1990s. Journal of Epidemiology and Community Health, 60 (10), s. 875—881. DOI: 10.1136/jech.2005.044719.
• Shkolnikov, V.M., Jasilionis, D., Andreev, E.M., Jdanov, D.A., Stankuniene, V., Ambrozaitiene, D. (2007). Linked versus unlinked estimates of mortality and length of life by education and marital status: evidence from the first record linkage study in Lithuania. Social Science and Medicine, 64 (7), s. 1392—1406. DOI: 10.1016/j.socscimed.2006.11.014.
• Stirbu, I., Kunst, A.E., Bopp, M., Leinsalu, M., Regidor, E., Esnaola, S., Costa, G., Martikainen, P., Borrell, C., Kalediene, R., Rychtarikova, J., Artnik, B., Deboosere, P., Mackenbach, J.P. (2010). Educational inequalities in avoidable mortality in Europe. Journal of Epidemiology and Community Health, 64 (10), s. 913—920. DOI: 10.1136/jech.2008.081737.
• Steingrimsdottir, O.A., Naess, Ø., Moe, J.O., Grøholt, E.K., Thelle, D.S., Strand, B.H., Bævre, K. (2012). Trends in life expectancy by education in Norway 1961—2009. European Journal of Epidemiology, 27 (3), s. 163—171. DOI: 10.1007/s10654-012-9663-0.
• Stringhini, S., Sabia, S., Shipley, M., Brunner, E., Nabi, H., Kivimaki, M., Singh-Manoux, A. (2010). Association of socioeconomic position with health behaviors and mortality. Journal of the American Medical Association, 303 (12), s. 1159—1166. DOI: 10.1001/jama.2010.297.
• Whitehead, M., Dahlgren, G. (2007). Concepts and principles for tackling social inequities in health: levelling up part 1. Kopenhaga: WHO.
• Valkonen, T., Sihvonen, A.-P., Lahelma, E. (1997). Health expectancy by level of education in Finland. Social Science and Medicine, 44 (6), s. 801—808.