Rosnące zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego jako zagrożenie dla rozwoju lokalnego

• Authors: Kozera Agnieszka

Title variants

EN

The growing debt of local government units as a threat to local development

PL

Растущий долг местных органов власти в качестве угрозы для местного развития

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rozwój lokalny to długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Aby były one możliwe, niezbędne jest ponoszenie wydatków, zwłaszcza inwestycyjnych. Na szczeblu lokalnym ciężar finansowy tych zmian spoczywa w głównej mierze na podmiotach sektora samorządowego. Wejście Polski do Unii Europejskiej oraz możliwość korzystania przez JST ze środków unijnych, zwłaszcza w latach 2007–2013, przyczyniło się do ich rozwoju lokalnego, w szczególności do wzrostu atrakcyjności rezydencjalnej i inwestycyjnej wielu gmin wiejskich, ale także do dynamicznego wzrostu poziomu ich zadłużenia. Z jednej strony wykorzystanie zwrotnego finansowania pozwala JST funkcjonować w warunkach niedostosowania dochodów do kosztów wykonywanych zadań oraz na utrzymanie wydatków inwestycyjnych na wysokim poziomie w warunkach niskiego ich potencjału inwestycyjnego. Z drugiej jednak strony pojawia się problem bezpiecznego poziomu zadłużenia JST oraz odpowiedniego zarządzania powstałym długiem. Nadmierne zadłużenie JST to zagrożenie nie tylko dla ich stabilnego funkcjonowania i rozwoju lokalnego, ale także dla stabilności finansowej całego sektora finansów publicznych. Celem artykułu jest analiza zjawiska zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w latach 2007–2014 oraz określenie perspektyw rozwoju lokalnego tych podmiotów w kontekście rosnącego ich zadłużenia oraz obowiązujących od 2014 roku ograniczeń prawnych dotyczących możliwości zaciągania nowych zobowiązań przez JST. Badania przeprowadzono na podstawie baz danych publikowanych przez Ministerstwo Finansów oraz Główny Urząd Statystyczny.

EN

Local development is a long-term process of changes taking place in the economy. It is necessary to make expenses, especially on investments, for these changes to take place. At the local level the financial costs of these changes need to be borne chiefly by entities of the local government sector. Poland’s accession to the European Union and the possibility for local government units to use the EU funds, especially between 2007 and 2013, caused their development. It resulted in greater residential and investment attractiveness of many rural communes, but their debt increased dynamically. On the one hand, by repayable financing local government units can function despite the inadequacy between their income and the costs of tasks. They can also maintain a high level of capital expenditure despite their low investment potential. On the other hand, local government units face the problem of a safe indebtedness level and appropriate debt management. Excessive indebtedness of local government units is a threat not only to their stable functioning and local development but also to financial stability of the entire public finance sector. The aim of this article is to analyse the indebtedness of local government units in Poland between 2007 and 2014 and to determine the perspectives of local development of these entities in view of their growing debt and in the context of legal limitations concerning the possibilities of local government units to incur new debts, which were introduced in 2014. The study was based on the database published by the Ministry of Finance and the Central Statistical Office.

Keywords

PL

zadłużenie; jednostki samorządu terytorialnego; rozwój lokalny; perspektywa finansowa 2014–2020

EN

indebtedness; local government units; local development; financial perspective 2014–2020

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2017
• Volume: 49
• Pages: 203-215

Contributors

author

Kozera Agnieszka

• Katedra Finansów i Rachunkowości Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

References

• Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, https://bdl.stat.gov.pl/BDL (dostęp: 5.04.2016 r.).
• Dylewski M., 2014, Zadłużenie JST – problemy nowej perspektywy finansowej UE, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicnzego w Katwicach, Studia Ekonomiczne”, nr 198/14.
• Filipiak B., 2011, Samorządowy dług publiczny w Polsce w perpektywie zmian ustrojowych [w:] Finanse – nowe wyzwania teorii i praktyki. Finanse publiczne, red. L. Patrzałek, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Kata R., 2015, Ryzyko finansowe w kontekście zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, „Optimum, Studia Ekonomiczne”, nr 4 (76), https://doi.org/10.15290/ose.2015.04.76.04 .
• Korolewska M., Marchewka-Bartkowiak K., 2011, Indwywidualny wskaźnik zadłużenia samorządów terytorialnych, Infos, Biuro Analiz Sejmowych, nr 21 (113).
• Nadwyżka operacyjna w jednostkach samorządu terytorialnego w latach 2007–2009, 2010–2011, 2012–2014, Ministerstwo Finansów, http://www.mf.gov.pl/web/wp/budzet-panstwa/finanse-samorzadow/opracowania (dostęp: 5.04.2016 r.).
• Patrzałek L. (red.), 2011, Finanse – nowe wyzwania teorii i praktyki. Finanse publiczne, red. L. Patrzałek, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Piotrowska-Marczak K., 2011, Zagrożenia rozwoju jednostek samorządu terytorialnego – aspekt finansowy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Ekonomiczne problemy usług”, nr 76.
• Poniatowicz M. (red.), 2013, Finanse samorządu terytorialnego w niestabilnym otoczeniu, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Poniatowicz M., 2014, Wpływ kryzysu gospodarczego na systemy finansowe jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie największych miast w Polsce, CeDeWu.PL, Warszawa.
• Raport o polskich metropoliach – Poznań, 2015, www.pwc.pl (dostęp: 1.12.2015 r.).
• Sawkowicz P., 2003, Zadłużenie samorządów – podstawy teoretyczne i doświadczenie Europy Zachodniej, „Finanse Komunalne”, nr 5.
• Waligóra K., 2013, Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego w aspekcie realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej (na przykładzie Białegostoku) [w:] Finanse sam M. Poniatowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2007–2009, 2010–2011, 2012–2014, Ministerstwo Finansów, http://www.finanse.mf.gov.pl/budzet-panstwa/finanse-samorzadow/opracowania (dostęp: 5.04.2016 r.).
• Wysocki F., Lira J., 2003, Statystyka opisowa, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.
• Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, 2012, www.pwc.pl/ miasta (dostęp: 1.12.2015 r.).
• Zadłużenie sektora finansów publicznych I kw. 2015, 2015, Ministerstwo Finansów, Warszawa, www.finanse.mf.gov.pl (dostęp: 10.04.2016 r.).
• Załużenie – szeregi czasowe, Ministerstwo Finansów, http://www.finanse.mf.gov.pl/szeregi- czasowe (dostęp: 05.04.2016).
• Zawora J., 2013, Zadłużenie i wynik operacyjny gmin w świetle uwarunkowań prawnych i samorządowych wydatków inwestycyjnych, „Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej”, nr 103.
• Zawora J., Zawora P., 2013, Deficyt i zadłużenie samorządów gminnych w świetle ograniczeńustawowych, „Przedsiębiorstwo i Region”, nr 5.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2017.1.16