„Bez czystego cięcia” – cel (la fin) interpretacji czy kres (la fin) życia?

• Authors: Bogna Choińska

Title variants

EN

„The »Sans« of the Pure Cut” – the end of interpretation or the end of life?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule skupiam się przede wszystkim na kwestii odczytania estetycznej myśli Kanta przez Derridę. Kant okazuje się bowiem sprzymierzeńcem wrogiego wobec hermeneutyki francuskiego myśliciela w interpretowaniu sądów o sztuce. Co więcej, pewne wątki myśli kantowskiej prowokują do poszukiwania dalszych analogii pomiędzy Kantem a Derridą (ważne analogie nasunął już znany badacz Derridy, Christopher Norris, kiedy mówił o kontynuowaniu przez Derridę projektu oświecenia). Otóż kantowskie sądy o pięknie mogą być porównywane co do wszystkich czterech znamion z sądami dekonstrukcyjnej interpretacji, zaś na jeszcze głębszym poziomie: sądy o pięknie wydają się dotyczyć charakterystycznych dla późnego Derridy sądów etycznych i egzystencjalnych. Stąd, moim zdaniem, w omawianym w artykule tekście Derridy znajdujemy kontrowersyjną tezę o powinowactwach Kanta oraz Freuda i Nietzschego.

EN

In the article, I focus primarily on the issue of reading Kant`s aesthetic thought by Derrida. Kant turns out to be Derrida`s ally. It is due to the hostility of both thinkers towards hermeneutic ideas. Furthermore, some threads of Kant`s thought lead us to more fundamental similarities between Kant and Derrida. The aesthetic judgments of taste may be compared to the judgments of a deconstructivist interpretation. What is more, Kant`s views are related to the ethical and existential reflection characteristic of the late Derrida. Hence, Derrida`s controversial claim about the relation between Kant and Freud and Nietzsche can emerge.

Keywords

PL

Immanuel Kant; Jacques Derrida; hermeneutyka; estetyczny sąd smaku; cztery znamiona sądu smaku; piękno; dekonstrukcja; interpretacja; popęd śmierci; zasada przyjemności

EN

Immanuel Kant; Jacques Derrida; hermeneutics; aesthetic judgement of taste; four features of aesthetic judgements of taste; beauty; deconstruction; interpretation; death drive; pleasure principle

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2013
• Issue: 37
• Pages: 1-12

Contributors

author

Bogna Choińska

• Akademia Pomorska w Słupsku

References

• Banasiak [2002] – B. Banasiak, De interpretatione. Deleuze versus Derrida, „Nowa Krytyka” (13) 2002.
• Burzyńska [2006] – A. Burzyńska, Anty-teoria literatury, Kraków 2006.
• Burzyńska [2001] – A. Burzyńska, Dekonstrukcja i interpretacja, Kraków 2001.
• Caputo [1997] – J. Caputo, Deconstruction in a Nutshell. A Conversation with Jacques Derrida, ed. with a commentary by J. Caputo, New York 1997.
• Derrida [1984] – J. Derrida, Deconstruction and the Other, [w:] R. Kearney, Dialog with Contemporary Continental Thinkers, Manchester 1984.
• Derrida [2002] – J. Derrida, Kres człowieka, [w:] Marginesy filozofii, tłum. A. Dziadek, J. Margański, P. Pieniążek, Warszawa 2002.
• Derrida [2001] – J. Derrida, Polityka przyjaźni, tłum. T. Zarębski, „Odra” (7-8) 2001.
• Derrida [2003] – J. Derrida, Prawda w malarstwie, tłum. M. Kwietniewska, Gdańsk 2003.
• Derrida [1996] – J. Derrida, Psyche. Odkrywanie innego, tłum. M.P. Markowski, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1996.
• Derrida [1992] – J. Derrida, Szyb i piramida. Wstęp do semiologii Hegla, tłum. B. Banasiak, [w:] idem, Pismo filozofii, Kraków 1992.
• Dybel [2011] – P. Dybel, Prawda sztuki, prawda w malarstwie. Uwagi na temat myśli o sztuce Jacquesa Derridy w jego książce „Prawda w malarstwie”, [w:] Prawda w malarstwie, red. K. Gliszczyński, Gdańsk 2011.
• Dybel [2006] – P. Dybel, Zagadka „drugiej płci”. Spory wokół różnicy seksualnej w psychoanalizie i w feminizmie, Kraków 2006.
• Gadamer [1993] – H.G. Gadamer, Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1993.
• Kant [2004] – I. Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. J. Gałecki, Warszawa 2004.
• Norris [2001] – Ch. Norris, Dekonstrukcja przeciw postmodernizmowi. Teoria krytyczna i prawo rozumu, tłum. A. Przybysławski, Kraków 2001.
• Żelazny [2007] – M. Żelazny, Nietzsche. „Ten wielki wzgardziciel”, Toruń 2007.
• Żiżek [2006] – S. Żiżek, Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa, tłum. A. Kropiwnicki, Wrocław 2006.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.37.2013.525