Ideał chrześcijanina w świetle „Konstytucji apostolskich”

• Authors: Zgraja Brunon

Title variants

EN

Ideal christian in the light of the Apostles Constitutio

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zarówno apostołowie, jaki i wiele pokoleń głosicieli Ewangelii, chcąc ułatwić chrześcijanom realizację Chrystusowego wezwania do doskonałości, konstruowali obraz doskonałego ucznia Chrystusa, modyfikowany w zależności od panujących tendencji teologicznych, filozoficznych koncepcji oraz od kultury i obyczajów środowiska. Cennym źródłem do poznania ideału chrześcijanina, na którego kształt miała wpływ wielokulturowość oraz różnorodność wyznaniowa, są powstałe pod koniec IV wieku Konstytucje apostolskie. Zaprezentowany w nich obraz doskonałego chrześcijanina, wynikający z troski autora dzieła o chrześcijańską tożsamość, stanowi – jak wykazała to analiza ekshortacji i nakazów zawartych w Konstytucjach – wezwanie do podążania drogą wierności Chrystusowemu przykazaniu miłości Boga i bliźniego, którego realizacja przejawiać się miała przede wszystkim w pobożności, postawie nawrócenia oraz gotowości do męczeństwa. Istotne dopełnienie tak wypełnianego Chrystusowego nakazu miłości widział autor Konstytucji w pielęgnowaniu pobożności i gotowości do nieustannego przebaczania, miłości nieprzyjaciół, wspieraniu potrzebujących, posłuszeństwie władzy świeckiej i duchowej. Rozumiana w ten sposób miłość bliźniego wiązała się także z pielęgnowaniem miłości małżeńskiej i rodzicielskiej, czego wyrazem miały być: wierność małżeńska, otwarcie na życie, szacunek, wzajemna miłość, oddanie i wsparcie, a w odniesieniu do miłości rodzicielskiej – troska o przyszłość potomstwa. W ideał chrześcijanina wpisana została też akceptacja przez ucznia Chrystusa doktryny Kościoła, jak również postawa roztropności, nieodzowna w przypadku obcowania z kulturą obcą chrześcijaństwu i towarzyszące jej starania, mające na celu umocnienie i rozwój wiary.

EN

Both the apostles, and many generations of preachers of the Gospel, in order to facilitate the implementation of the Christ calls Christians to perfection, a constructed image of the perfect disciple of Christ, modified depending on the trends of theological, philosophical concepts and the culture and customs environment. A valuable source of information about the Christian ideal, the shape of which was influenced by multiculturalism and religious diversity, are formed in the late fourth century – Apostolic Constitutions. Presented in them the image of the perfect Christian, resulting from concern of the author of a work of Christian identity, is, as shown by an analysis of the exhortation and precepts contained in the Constitutions, the call to follow the path of faithfulness to Christ’s commandment to love God and neighbour, the implementation of which would be manifested primarily in piety , the attitude of repentance and a willingness to martyrdom. So essential complement to the filled Christ’s injunction love, seen by the Constitution in fostering devotion and willingness to constantly forgiveness, love of enemies, supporting the needy, obedience to secular authority and spiritual. Understood in this way, love of neighbour also was associated with cultivating conjugal love and parental what was to be an expression of marital fidelity, openness to life, respect, mutual love, devotion and support, and in relation to parental love – concern about the future offspring. The Christian ideal has also written acceptance by the student of Christ Church doctrine, as well as the attitude of prudence, essential for associating with a foreign culture, Christianity and the accompanying efforts aimed at strengthening and development of the faith.

Keywords

PL

patrologia; Konstytucje apostolskie; ideał chrześcijanina; świętość

EN

Patristic; Apostolic Constitutions; the ideal of Christian; holiness

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Colloquia Theologica Ottoniana
• Year: 2015
• Issue: 1
• Pages: 191-214

Contributors

author

Zgraja Brunon

References

• Baron A., Modele biskupa propagowane w Antiochii w czasach Jana Chryzostoma. Refleksja nad drugą księgą Konstytucji apostolskich na tle kanonów synodu antiocheńskiego 341 roku, w: N. Widok (red.), Czasy Jana Chryzostoma i jego pasterska pedagogia (Opolska Biblioteka Teologiczna 105), Opole 2008, s. 11–37.
• Baron A., Świętość a ideały człowieka. (Ojcowie Apostolscy, Klemens Aleksandryjski, Orygenes). Studium teologiczne na tle modeli filozoficzno-religijnych, Kraków 2013, s. 175–338.
• Bieniek M., Ideał chrześcijanina w świetle pism Tertuliana, Kraków 2011.
• Bober A., Zróżnicowanie dróg świętości według Ojców Kościoła, w: W. Słomka (red.), Drogi świętości, Lublin 1980, s. 29.
• Constitutiones apostolorum et Canones Pamphilii ex synodo apostolic Antiocheno. Lex canonica sanctorum apostolorum. Poenae pro lapsis sanctorum apostolorum. Euchologion Serapionis, tłum. S. Kalinkowski, A. Caba, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras (Synodi et Collectiones Legum 2), ŹMT, t. 42, Kraków 2007.
• Czyżewski B., Ideał dobrego duszpasterza w nauczaniu św. Grzegorza Wielkiego, „Teologia Patrystyczna” 2 (2005), s. 95–106.
• Dybała J., Ideał kobiety w pismach kapadockich Ojców Kościoła i Jana Chryzostoma, Łódź 2012.
• Grzywaczewski J., Obraz gnostyka według „Stromatów” Klemensa Aleksandryjskiego, „Vox Patrum” 6 (1986), z. 11, s. 543–553.
• Hemperek P., Góralski W. (red.), Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, t. I, cz. 1: Historia źródeł i nauki prawa kanonicznego, Lublin 1986, s. 29–30.
• Iluk J., Żydowska politeja i Kościół w imperium Rzymskim u schyłku antyku, t. I, Gdańsk 2006.
• Jan Chryzostom św., Homilie na Ewangelię według św. Mateusza (część druga: homilie 41–90) 85, 4, tłum. J. Krystaniecki, (ŹMT t. 23), Kraków 2001.
• Kasprzak D., Koncepcje świętości w okresie patrystycznym, „Itininera Spiritualia” 3 (2010), s. 45–69.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
• Kelly J.N.D., Złote usta. Jan Chryzostom – asceta, kaznodzieja, biskup, tłum. K. Krakowczyk, Bydgoszcz 2001.
• Ławreszuk M., Nabożeństwo chrześcijańskie w IV wieku na podstawie „Konstytucji Apostolskich”, „Elpis” 25–26 (2012), s. 133–153.
• Małunowiczówna L., Ideał świętości w Kościele starożytnym, „Ateneum Kapłańskie” 71 (1979), t. 92, s. 228–243.
• Metzger M., La téologie des constitutions Apostoliques par Clément, „Revue des sciences religieuses” 57 (1983), s. 29–49, 112–122, 169–194, 273–294.
• Müller J.G., L’Ancien Testament dans l’ecclésiologie des Pčres. Une lecture des Constitutions Apostoliques, Turnhout 2004.
• Naumowicz J., Kalendarz w „Konstytucjach Apostolskich”, „Vox Patrum” 27 (2007), t. 50–51, s. 317–330.
• Ościłowski K., Ideał chrześcijanina i jego realizacja. Studium pism św. Paulina z Noli, Kraków 2009.
• Pałucki J., Święty Ambroży jako duszpasterz w świetle eksportacji pastoralnych, Lublin 1996. Saxer V., Agiografia, w: A. di Berardino (ed.), Dizionario Patristico e di Antichitŕ Cristiane, Casale Monferrato 1983, s. 80–83.
• Sojka S., Ideał życia kapłańskiego w świetle pism świętego Grzegorza Wielkiego, Lublin 2003.
• Stanula E., Chrześcijanie i ich ideały, w: Metody z Olimpu, Uczta; Orygenes, Homilie o Pieśni nad Pieśniami, Zachęta do męczeństwa, tłum. S. Kalinkowski (PSP t. 24), Warszawa 1980, s. 5–26.
• Steimer B., Apostoliche Kirchenordnung, w: S. Döpp, W. Geerlings (Hrsg.), Lexikon der Antiken Christlichen Literatur, Freiburg–Basel–Wien 1988, s. 46.
• Swoboda A., Matka w pismach filozoficznych św. Augustyna, „Roczniki Humanistyczne” 3 (1998), s. 67–80.
• Swoboda A., Wizerunek matki w pismach Seneki filozofa oraz w „Enarrationes in Psalmos” św. Augustyna, „Vox Patrum” 22 (2002), t. 42–43, s. 233–252.
• Swoboda A., Obraz żony w pismach Seneki i w „Objaśnieniach Psalmów” (Enarrationes in Psalmos) św. Augustyna, „Poznańskie Studia Teologiczne” 15 (2003), s. 91–109.
• Swoboda A., Kobieta, żona, matka w pismach św. Augustyna (Studia i Materiały 158), Poznań 2012.
• Szram M., Konstytucje apostolskie, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin 2002, kol. 733. Wilken R.L., John Chrysostom and the Jews, Berkeley 1993.
• Wysocki M., Model doskonałego chrześcijanina w pismach św. Cypriana z Kartaginy, „Vox Patrum” 30 (2010), t. 55, s. 699–720.
• Zagórski D., Αἱ σωτηρίας ὁδοί. Model doskonalenia chrześcijańskiego w świetle eksportacji pastoralnych Grzegorza z Nazjanzu, Toruń 2007.
• Zgraja B., Ideał wdowieństwa w „Listach” św. Hieronima, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 2010, nr 30, s. 441–457.
• Zgraja B., Ideał żony w homiliach św. Jana Chryzostoma, „Studia Elbląskie” 13 (2012), s. 153–166.
• Żelazny J., Biskup Ojcem. Zarys eklezjologii syryjskiej na podstawie „Konstytucji Apostolskich”, Kraków 2006.