KODEKSY ETYCZNE W POWOJENNYM WOJSKU POLSKIM

• Authors: Mazurek Wojciech

Title variants

EN

ETHICAL CODES IN THE POST-WAR POLISH ARMY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ludowe Wojsko Polskie formowało się w złożonej sytuacji zewnętrznej i wewnętrznej powojennej Polski. Po zakończeniu działań wojennych odgrywało mało popularną wśród kadry oficerskiej rolę umacniania władzy, stanowiąc dla niej oparcie. „Zbrojne ramię” narodu i jednocześnie „tarcza” PZPR jak propagandowo pisano i mówiono o ludowym Wojsku Polskim, było elementem państwa, o ograniczonej suwerenności i związanego sojuszami wynikającymi z ówczesnych uwarunkowań geopolitycznych. Korpus oficerski tej armii miały cechować odpowiednie walory moralno-etyczne i zwyczaje, zgodne z oficjalną państwową doktryną światopoglądową. W latach 1965–1989 powstały w wojsku trzy odrębne dokumenty normatywne będące kodeksami postępowania etycznego kadry zawodowej w relacjach służbowych jak i jej życiu osobistym. Niniejszy artykuł stanowi próbę nakreślenia obrazu kadry przez pryzmat tych właśnie uregulowań.

EN

Polish Peoples Army (Ludowe Wojsko Polskie) was formed in complex external and internal situation of post-war Poland. After the war operations, it took the unpopular role of strengthening the authorities, at the same time being its support. The “strong arm” of the nation and, at the same time, “shield” of PZPR (Polish United Workers’ Party) as Polish Army was named in propaganda, was a part of a country with restricted sovereignty and bound by alliances resulting from geopolitical circumstances of the day. Officer corps of the army was to be characterised by certain moral and ethical values and customs, compatible with the official national world views doctrine. In the years 1965–1989 three separate normative documents were prepared by the army, constituting the ethical code of practice of the staff in professional relations as well as personal life. This article is an attempt to draw an outline of the staff through these regulations.

Keywords

PL

Wojsko Polskie po II wojnie światowej; wartości etyczne i moralne; regulacje

EN

Polish Army after II word war; ethical values and customs; normative documents

• Publisher: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Journal: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Year: 2018
• Issue: 2
• Pages: 89-106

Contributors

author

Mazurek Wojciech

• Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

References

• Blum I., Z dziejów Głównego Zarządu Politycznego WP: jego rola i miejsce w ludowym Wojsku Polskim, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1963, nr 3-4 (29), s. 206-251.
• Berling Z., Próchnicki S., Kramer S., Oficer, Warszawa 1931.
• Boziewicz W., Polski kodeks honorowy. Wydanie siódme, Warszawa-Kraków.
• Bronz W., Indoktrynacja ateistyczna w Wojsku Polskim po 1956 roku. Wkład gen. Wojciecha Jaruzelskiego w ateizację narodu; http://www.nowezycie.archidiecezja.wroc.pl/stara_strona/numery/042004/10.html [dostęp: 01.02.2016].
• Chojnecki S., Struktura organizacyjna aparatu polityczno-wychowawczego Wojska Polskiego w latach 1945–1948, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1981, nr 1 (95), s. 40-72.
• Dobiegała H., Pytasz Z., Udział Centralnej Szkoły Oficerów Polityczno-Wychowawczych w życiu politycznym kraju 1946–1947, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1982, nr 2 (100), s. 75-93.
• Drzewiecki A., Marynarka Wojenna PRL 1945–1989. Służba w oparach ideologii, [w:] Siły zbrojne-polityka. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Przybylskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, (red.) Kurenda P., Romanowicz J., Rossa A., Zalewski B., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005, s. 63-76.
• Drzewiecki A., W Sejmowej Komisji Obrony Narodowej (VI–IX kadencji) o społecznej roli „Ludowego” Wojska Polskiego; https://repoz ytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/6299/1/10Drzewiecki.pdf [dostęp: 15.12.2015].
• Grot L., Działalność ochronno-propagandowa Wojska Polskiego w czasie referendum (30.06.1946 r.) i wyborów do Sejmu RP (19.01.1947 r.), „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974, nr 2 (69), s. 173-200.
• Grot L., Udział ludowego WP w wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1947 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1983, nr 2-3 (104-105), s. 511-513.
• Jarmoszko S., Kultura honoru w procesie socjalizacji zawodowej wojskowych, „Colloquium”, nr 2, Gdynia 2014, s. 115-138.
• Jaruzelski W., Naród jeśli chce przetrwać zagrożenia i stawić czoła wyzwaniom musi być zjednoczony, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1983, nr 4 (106), s. 6-12.
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez sejm ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. Tekst jednolity z dnia 16 lutego 1976 r. (Dz. Urz. Nr 7 poz. 36, Obwieszczenie Przewodniczącego Rady Państwa z 16 lutego 1976 r.).
• Kodeks Honorowy oficera Wojska Polskiego, Warszawa 1995.
• Kodeks etycznego postępowania. Decyzja nr 125/MON z dnia 14 kwietnia 2011 r.
• Korkuć M., „Wpoić w żołnierzy nienawiść”. Z problematyki wykorzystania jednostek „ludowego” wojska do walki z podziemiem niepodległościowym, [w:] Wojsko w Polsce „ludowej”. Studia i materiały, (red.) R. Klimentowski, J. Nowosielska-Sobel, P. Piotrowski, G. Strauchold, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział we Wrocławiu, Wrocław 2014, s. 109-132.
• Kołodziejczyk A., Godność i honor żołnierski. Wydawnictwo MON, Warszawa 1987.
• Maciejewski J., Sylwetka oficera Wojska Polskiego w dobie przemian ustrojowych. Kontekst socjologiczny; www.wuwr.com.pl/online-texts/download/106.html pdf [dostęp: 10.02.2016].
• Marcinkowski M., Służba wojskowa jako służba wartościom, „Colloquium” nr 1, Gdynia 2014, s. 69-88.
• Michalik M., Problemy wychowania moralnego w LWP na tle przemian społeczno-politycznych w Polsce. Materiały do szkolenia politycznego oficerów i chorążych nr 2. Wydawnictwo MON, Warszawa 1970.
• Michalik M., Nauka, światopogląd, moralność, Wydawnictwo MON, Warszawa 1975.
• Michalik M., Wychowawcze aspekty zasad etyki, obyczajów i ceremoniału wojskowego: problemy funkcjonowania zawartych w nich norm i wpływ tych dokumentów na integrację środowiska wojskowego. Biblioteczka Marksizmu-Leninizmu nr 5. Wydawnictwo MON, Warszawa 1976.
• Michalik M., Armia, zawód, moralność: problemy etyki zawodu wojskowego. Wydawnictwo MON, Warszawa 1971.
• Odziemkowski J., Służba duszpasterska Wojska Polskiego 1914–1945. Bellona, Warszawa 1998.
• Polański W., Wojskowa Akademia Polityczna głównym ośrodkiem kształcenia i wychowywania aparatu partyjno-politycznego sił zbrojnych, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974, nr 2 (69), s. 243-284.
• Powała J., Z dziejów Oficerskiej Szkoły Politycznej 1944–1945, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1984, nr 3 (109), s. 84-115.
• Rutkowski S., Polska Partia Robotnicza w siłach zbrojnych w latach 1944–1948, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1977, nr 4 (82), s. 37-49.
• Polniak Ł., Opinie społeczne o wojsku w świetle badań OBOP w latach 1955–1989, [w:] Wojsko w Polsce „ludowej”. Studia i materiały, (red.) R. Klimentowski, J. Nowosielska-Sobel, P. Piotrowski, G. Strauchold, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział we Wrocławiu, Wrocław 2014, s. 43-62.
• Uchwała Zgromadzenia Mężów Zaufania Sił Zbrojnych RP z 17 października 2006 r. Kodeks honorowy żołnierza zawodowego Wojska Polskiego (Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 2008 r., Nr 5, poz. 55).
• Wieczorek S. M., Myśl polityczna i czyn zbrojny PPR 1942–1944, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1983, nr 2-3 (104-105), s. 31-40.
• Wojdalski Z., Akcje rolne ludowego Wojska Polskiego w latach 1945–1947, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1977, nr 1 (79), s. 152-173.
• Szlak bojowy Ludowego Wojska Polskiego, (red.) S. Okęcki. Wydawnictwo MON, Warszawa 1953.
• Wichrowski H., Ideowo-moralne treści stosunków międzyludzkich w socjalizmie: ich rola i urzeczywistnienie w ludowym Wojsku Polskim. Materiały do szkolenia politycznego oficerów i chorążych nr 1, Wydawnictwo MON, Warszawa 1970.
• Zalewski J., Wojsko Polskie w przemianach ustrojowych 1989–2001, Dom wydawniczy Elipsa, Warszawa 2002.
• Zasady etyki żołnierzy ludowego Wojska Polskiego. Wydawnictwo MON Warszawa 1965.
• Zasady etyki zawodowej żołnierza Polski Ludowej. Obyczaje żołnierzy zawodowych ludowego Wojska Polskiego. Wydawnictwo MON, Warszawa 1973.
• Zasady etyki i obyczaje żołnierzy zawodowych ludowego Wojska Polskiego. Sygn. GZP 25/83. Wydawnictwo MON, Warszawa 1983.
• Zwoliński S., Organizacja i zadania organów politycznych ludowego WP 1949–1955, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1983, nr 2-3 (104-105), s. 233-258.
• Zwoliński S., Szkolenie polityczne i partyjne w ludowym Wojsku Polskim w latach 1945–1955, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1976, nr 3 (77), s. 215-239.