My jako podmioty społecznie konstruowanej wiedzy. Reinterpretacje i uzupełnienia fenomenologii społecznej Petera Bergera i Thomasa Luckmanna

• Authors: Abriszewski Krzysztof

Title variants

EN

Us – Subjects of Socially Constructed Knowledge. Reinterpretations and Expansions of Peter Berger and Thomas Luckmann’s Social Phenomenology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście podejmuję trzy zadania. Po pierwsze, przedstawiam społeczną ontologię wiedzy Petera Bergera i Thomasa Luckmanna, odwołując się głównie do pojęć rzeczywistości życia codziennego, wiedzy, obiektywizacji, uprawomocnienia i uniwersum symbolicznego. Po drugie, proponuję dwie reinterpretacje kategorii rzeczywistości życia codziennego, jedną posługującą się metaforą kokonu lub pokoju i drugą odwołującą się do pojęcia kłącza lub metafory sieci. Po trzecie, argumentuję na rzecz potrzeby uzupełnienia podejścia Bergera i Luckmanna o teorię nowoczesności Anthony’ego Giddensa oraz teorię ideologii Slavoja Žižka. Tak rozszerzona perspektywa fenomenologicznej teorii społecznej pozwala podjąć problem postawiony przez Michela Foucaulta w jego głośnym tekście Czym jest Oświecenie?, opisania nas samych jako podmiotów wiedzy.

EN

In the article I attempt to realize three tasks. First, I elaborate Peter Berger’s and Thomas Luckmann’s social ontology of knowledge, mainly by referring to the concepts of everyday lifeworld, knowledge, objectification, justification, and symbolic universe. Second, I offer two interpretations of the notion of everyday lifeworld: the first using the metaphor of a cocoon or a room, and the second using the notion of a rhizome or a metaphor of a network. Third, I argue for the extending of Berger— Luckmnann’s position with Anthony Giddens’ theory of modernity and Slavoj Žižek’s theory of ideology. Such an expanded perspective derived from phenomenological social theory would enable us—I argue—to undertake the problem-posed by Michel Foucault in his What Is Enlightenment? — of analysing ourselves as subjects of knowledge.

Keywords

PL

wiedza; społeczna ontologia wiedzy; rzeczywistość życia codziennego; uprawomocnienie; uniwersum symboliczne; nowoczesność; systemy abstrakcyjne; kłącze; ideologia; pragnienie

EN

knowledge; social ontology of knowledge; everyday lifeworld; justification; symbolic universe; modernity; abstract systems; rhizome; ideology; desire

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
• Year: 2016
• Volume: 4
• Pages: 191-215

Contributors

author

Abriszewski Krzysztof

• Instytut Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ul. Fosa Staromiejska 1a 87–100 Toruń