Geneza jezior i torfowisk dorzecza Prypeci w świetle polskich badań okresu międzywojennego

• Authors: Żurek Sławomir

Title variants

EN

The genesis of lakes and mires situated in the Prypeć River basin in light of the Polish research dating from the interwar era

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badania torfowisk i jezior (kopalnych i współczesnych) prowadzone były na całym obszarze Polesia w ramach Biura Melioracji Polesia. Prace badawcze wykonane zostały przez grupę florystyczno-torfową kierowaną przez prof. Stanisława Kulczyńskiego z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Mapa torfowisk Polesia opracowana została dla powierzchni 12 514 km², na której wykonano 2833 wierceń i 4357 opisów florystycznych. Zebrane materiały ukazują stratygrafię, wiek, roślinność, hydrologię i podział poleskich torfowisk, zgodnie z ich naturalnymi typami i rodzajami. Wymienione wyżej studia znalazły się w klasycznej 2-tomowej monografii Stanisława Kulczyńskiego „Torfowiska Polesia” publikowanej w 1939/1940 r. oraz w jej angielskiej wersji z 1949 r. Geneza jezior była przedmiotem badań geografów, głównie grupy warszawskiej, kierowanej przez prof. Stanisława Lencewicza z Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego.

EN

A study of mires and lakes (fossil and contemporary) was conducted in the whole Polesie area, within a framework of the Polish Governement Bureau for Land Reclamation in Polesie. The research lasted for five and a half years and was operated by a peat-floristic group directed by professor Stanisław Kulczyński from the Jan Kazimierz University in Lvov. Map of the Polesie mires was drafted for 12 514 km², 2833 drillings were made, 4357 floristic survey were taken. The documents presents the stratigraphic of mires, their age, vegetation, hydrology and division of mires according to the natural types and genus. The above mentioned study resulted in a monograph of S. Kulczyński “Peat bogs of Polesie” published in Polish in 1939/1940 and in English in 1949. Genesis of lakes was also examined by geographers lead by prof. S. Lencewicz from the Józef Piłsudski University in Warsaw.

Keywords

PL

Polesie; badania torfowisk; geneza i hydrologia torfowisk; jeziora

EN

Polesie; peatland studies; origin and hydrology of peatland; lakes

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2016
• Volume: 105
• Pages: 163-171

Dates

published

2016

Contributors

author

Żurek Sławomir

• Emerytowany Profesor Instytutu Geografii Uniwersytetu im. J. Kochanowskiego w Kielcach

References

• Bradis E.M., Kuzničov A.I., Andriênko T.L., Batâčov E.B. 1973.Torfovo-bolotnij fond URSR, jogo rajonuvannâ ta vikoristannâ. Naukova Dumka, Kїiv: 1-263.
• Chairman D. 2002. Peatlands and Environmental Change. Wiley, Chichester: 1-301.
• Czarnocki S. 1931. Mapa bogactw kopalnych Rzeczpospolitej Polskiej 1:750 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Dąbkowska I. 1932. Zatorfienie dolinne Łani. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 9,1-2: 157-205.
• Dąbkowska I. 1934. Torfowiska jeziorne i dolinne źródeł Szczary. Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydział IV Nauk Biologicznych 26, 1933, 1-6: 15-43.
• Dobrowolski R. 2006. Glacjalna i peryglacjalna transformacja rzeźby krasowej północnego przedpola wyżyn lubelsko-wołyńskich (Polska SE, Ukraina NW). Wyd. UMCS, Lublin: 1-184.
• Dokučaev V.V. 1875. Po voprosu ob. osušenii bolot voobšče i v častnosti ob. osušenii Poles’ja. Mineralogija i geologia. SPb. (Sočinenija I. Raboty v oblasti geologii. Izd. AN SSSR Mskva-Leningrad 1949: 27-65).
• Krygowski B. 1933. Ślady glacjalnej odnogi doliny Styru i jej trzy najważniejsze jeziora. Postępy Prac przy Melioracji Polesia. Biuro Melioracji Polesia. Brześć nad Bugiem: 7-17.
• Kulczyński S. 1930. Stratygrafja torfowisk Polesia. Prace Biura Melioracji Polesia 1,2: 1-84.
• Kulczyński S. 1933. Rzut oka na problem bagienno torfowy Polesia. Postępy Prac przy Melioracji Polesia. Biuro Melioracji Polesia. Brześć nad Bugiem: 61-69.
• Kulczyński S. 1939. Torfowiska Polesia. T. 1. Prace Rolniczo-Leśne PAU 37: 1-394.
• Kulczyński S. 1940. Torfowiska Polesia. T. 2. Prace Rolniczo-Leśne PAU 37: 395-777.
• Kulczyński S. 1949. Peat bogs of Polesie. Mémoires de l’Academie Polonaise des Sciences et de Lettres. Serie B: Sciences Naturelles 15: 1-356.
• Lencewicz S. 1931. Międzyrzecze Bugu i Prypeci. Wody płynące i jeziora. Przegląd Geograficzny 11: 1-72.
• Lencewicz S. 1937. Kilka większych jezior północnego Polesia. Przegląd Geograficzny 16: 132-141.
• Lencewicz S., Pawłowski S. 1934. Polesie et Białowieża. Excursion A 1. Congrès International de Géographie. Varsovie 1934: 1-96.
• Marek S. 1965. Biologia i stratygrafia torfowisk olszynowych w Polsce. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 57: 5-304.
• Marek S., Pałczyński A. 1962. Torfowiska wysokie w Bieszczadach Zachodnich. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 34: 255-299.
• Nałkowski W. 1887. Polska. W: B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski (red.) Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 8: 601-651.
• Oświt J. 1973. Warunki rozwoju torfowisk w dolinie dolnej Biebrzy na tle stosunków wodnych. Roczniki Nauk Rolniczych, Ser. D, Monografie 143: 1-80.
• Oświt J. 1991. Roślinność i siedliska zabagnionych dolin rzecznych na tle warunków wodnych. Roczniki Nauk Rolniczych, Ser. D, Monografie 221: 1-229.
• Pacowski R. 1967. Biologia i stratygrafia torfowiska wysokiego Wieliszewo na Pomorzu Zachodnim. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 76: 101-196.
• Paczoski J. 1900. O formacyach roślinnych i o pochodzeniu flory poleskiej. Pamiętnik Fizyograficzny 16: 3-156.
• Próchnik J. 1929. Kultura torfu w krajach północnej Europy. Czasopismo Techniczne 1: 16.
• Ptaszycki M. 1927. Z dziejów kartografji torfowej w Polsce. Inżynieria Rolna 2, 3: 165-176.
• Rehman A. 1886. Kotlina Prypeci i błota pińskie pod względem przyrodniczym. Ateneum 4: 151-162.
• Rehman A. 1904. Nizina Poleska. W: Niżowa Polska opisana pod względem fizyczno-geograficznym. Akademia Umiejętności. Lwów: 264-311.
• Rühle E. 1934. Jeziora krasowe zachodniej części Polesia Wołyńskiego. Rocznik Wołyński 3: 210-241.
• Rühle E. 1961. Procesy dynamiczne w zbiornikach jeziornych i charakter ich osadów na przykła¬dzie jeziora Świtaź. Z Badań Czwartorzędu w Polsce 10: 255-302.
• Sprawozdanie Poleskiego Komitetu Geologicznego. 1930. Przegląd Geograficzny 10,3-4: 274-279.
• Szafer W. 1933. Ochrona przyrody na Polesiu. Postępy Prac przy Melioracji Polesia. Biuro Melioracji Polesia. Brześć nad Bugiem: 133-139.
• Szymkiewicz D. 1931. Badania ekologiczne wyko¬nane na torfowisku Czemerne. Część I. Prace Biura Melioracji Polesia 1,4: 1-39.
• Tanfil’ev G.I. 1895. Bolota i torfjaniki Poles’ja. W: Izd. Min. zemled. i Gos. Imušč. (Geografičeske Raboty. Gosudarstvennoe Izdatel’stvo Geografičeskoj Literatury. Moskva 1953: 23-53).
• Tobolski K., Żurek S. 2012. O kulturowej roli obiektów i obszarów torfowiskowych – przegląd dotychczasowych dokonań. Studia Limnologica et Telmatologica 6,1: 27-59.
• Tołpa S. 1932a. Krasowe torfowiska koło Różany. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 9: 289-316.
• Tołpa S. 1932b. Torfowisko wyżynne „Mak” koło Antonówki na Polesiu. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 9: 217-235
• Tołpa S. 1933. Torfowiska okolicy Sarn. Prace Biura Meljoracji Polesia 2,2: 1-24.
• Tołpa S. 1935. Zatorfienia jeziorne na południowej krawędzi Polesia. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 12,1: 1-37.
• Tołpa S. 1936. Śladami łosia. Z wędrówek po Polesiu. Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów: 1-184.
• Trela J. 1930. Torfowisko „Mak” koło Sarn na Polesiu w świetle analizy pyłkowej. Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej PAU, 64: 37-40.
• Tymrakiewicz W. 1935. Stratygrafija torfowisk krasowych południowego Polesia i północnego Wołynia. Kosmos 60,3: 173-251.
• Wasylikowa K. 1964. Roślinność i klimat późnego glacjału w środkowej Polsce na podstawie badań w Witowie koło Łęczycy. Biuletyn Peryglacjalny 13: 261-417.
• Weber C.A. 1902. Über die Vegetation und Entstehung des Hochmoors von Augstumal im Memel-delta. Berlin: 1-252.
• Wilgat T. 1994. Spory wokół jezior Łęczyńsko-Włodawskich. Ogólnopolski Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Przewodnik wycieczkowy. Lublin: 122-129.
• Wojtanowicz J. 1994. O termokrasowej genezie jezior łęczyńsko-włodawskich. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sec. B 49: 1-18.
• Zierov D.K., Artûšenko A.T. 1961. Istoria rastitielnosti Ukrainy so vremienii maksymalnego oledenenia po dannym sporovo-pylcevogo analiza. W: Četviertičnyj period. Izdatielstvo Akademii Nauk Ukrainskoj SSSR. Kiev: 300-322.
• Żurek S. 1982. Informacja o stanie inwentaryzacji torfowisk w Polsce. Materiały Informacyjne IMUZ 7, Falenty:1-39.
• Żurek S. 1987. Złoża torfowe Polski na tle stref torfowych Europy. Dokumentacja Geograficzna IG i PZ PAN 4: 1-84.
• Żurek S., Więckowski K. 1972. The Site VII-3. The Maliszewskie Lake. Excursion Guide-
• Book Symposium of the INQUA Commission on Studies of the Holocene. Sec. Part The Polish Lowland, Poland, September 12-20, 1972: 127-130.

Identifiers

ISSN

0065-1249