Sytuacje traumatyczne niemal u każdego człowieka powodują wyraźną, często bardzo gwałtowną reakcję psychiczną. Natychmiastowa reakcja większości osób w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia lub bycia świadkiem takiego zdarzenia, stanowi mieszankę reakcji odrętwienia, zagubienia, szoku czy wycofania. Możliwe reakcje fizyczne (m. in. dreszcze, bóle mięśniowe, palpitacje serca, płytki oddech, zawroty głowy) stanowią oznaki lęku, napięcia emocjonalnego lub silnego stresu. Objawy ostrej reakcji na stres są naturalnym wyrazem radzenia sobie człowieka z przeciążeniem psychicznym następującym po konfrontacji z zagrożeniem zdrowia i / lub życia. Rozwinięcie się ostrego zaburzenia stresowego wskazuje na nieadekwatnie zwiększoną intensywność tych objawów. Wczesne praktyczne i społeczne wsparcie oraz opieka psychospołeczna mają charakter profilaktyczny, a ich celem jest zapobieganie rozwojowi długoterminowych problemów natury psychologicznej. Ich zakres uzależniony jest od intensywności objawów, stopnia, w jakim one zakłócają funkcjonowanie psychospołeczne pacjenta oraz czasu ich trwania od wydarzenia traumatycznego.